سوره فرقان: تفاوت میان نسخه‌ها
←آیات مشهور
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
از دیگر آیات مشهور این سوره [[آیه]] ۵۹ است که می‌گوید خداوند آسمان و زمین و مابین آن دو را در شش روز آفرید. این آیه با اندکی تفاوتِ در عبارات، در شش [[سوره]] دیگر تکرار شده‌است.<ref>سوره اعراف، آیه ۵۴؛ سوره یونس، آیه ۳؛ سوره هود، آیه ۷؛ سوره سجده، آیه ۴؛ سوره ق، آیه ۳۸؛ سوره حدید، آیه ۴.</ref> در آیه نهم [[سوره فصلت]] نیز آمده‌است خداوند زمین را در دو روز آفرید. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان ذیل آیه نهم فصلت درباره مدت زمان خلقت بحث کرده و مراد از روز را در این آیه، پاره‌ای از زمان دانسته‌است.<ref>طباطبایی، ترجمه المیزان، ۱۹۷۳م، ج۱۷، ص۳۶۲.</ref> تفسیر نمونه نیز «روز» را «دوران» معنا کرده‌است،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۱۳۵.</ref> نه روز به معنای ۲۴ ساعت. | از دیگر آیات مشهور این سوره [[آیه]] ۵۹ است که می‌گوید خداوند آسمان و زمین و مابین آن دو را در شش روز آفرید. این آیه با اندکی تفاوتِ در عبارات، در شش [[سوره]] دیگر تکرار شده‌است.<ref>سوره اعراف، آیه ۵۴؛ سوره یونس، آیه ۳؛ سوره هود، آیه ۷؛ سوره سجده، آیه ۴؛ سوره ق، آیه ۳۸؛ سوره حدید، آیه ۴.</ref> در آیه نهم [[سوره فصلت]] نیز آمده‌است خداوند زمین را در دو روز آفرید. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان ذیل آیه نهم فصلت درباره مدت زمان خلقت بحث کرده و مراد از روز را در این آیه، پاره‌ای از زمان دانسته‌است.<ref>طباطبایی، ترجمه المیزان، ۱۹۷۳م، ج۱۷، ص۳۶۲.</ref> تفسیر نمونه نیز «روز» را «دوران» معنا کرده‌است،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۱۳۵.</ref> نه روز به معنای ۲۴ ساعت. | ||
این آیه به دنبال آیه قبل است که به پیامبر(ص)امر شده بود که بر خداوند [[توکل]] کند و توکل یعنی وکیل گرفتن و وکالت وقتی تحقق پیدا می‌کند که وکیل زنده و عالم باشدکه در آیه ۵۸ به حیات وعلم خداوند اشاره شد(وَ تَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِهِ ۚوَ كَفَىٰ بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا ترجمه: و توکّل کن بر آن زنده‌ای که هرگز نمی‌میرد؛ و تسبیح و حمد او را بجا آور؛ و همین بس که او از گناهان بندگانش آگاه است!) و نیز وکالت متوقف است بر این که وکیل سلطه بر حکم و تصرف داشته باشد که آیه ۵۹ با ذکر خالقیت خداوند و استیلا بر عرش و تدبیر نظام هستی آن را بیان کرده‌است. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، اعلمی بیروت، ج۱۵، ص۲۳۳. | این آیه به دنبال آیه قبل است که به پیامبر(ص)امر شده بود که بر خداوند [[توکل]] کند و توکل یعنی وکیل گرفتن و وکالت وقتی تحقق پیدا می‌کند که وکیل زنده و عالم باشدکه در آیه ۵۸ به حیات وعلم خداوند اشاره شد(وَ تَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِهِ ۚوَ كَفَىٰ بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا ترجمه: و توکّل کن بر آن زنده‌ای که هرگز نمی‌میرد؛ و تسبیح و حمد او را بجا آور؛ و همین بس که او از گناهان بندگانش آگاه است!) و نیز وکالت متوقف است بر این که وکیل سلطه بر حکم و تصرف داشته باشد که آیه ۵۹ با ذکر خالقیت خداوند و استیلا بر [[عرش]] و تدبیر نظام هستی آن را بیان کرده‌است. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، اعلمی بیروت، ج۱۵، ص۲۳۳. | ||
</ref> | </ref> | ||
*'''وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا...''' (آیات ۶۳تا ۷۶) | *'''وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا...''' (آیات ۶۳تا ۷۶) | ||
چون در آیه ۶۰ خداوند به کفار فرمود برای رحمان سجده کنید و آنان از روی استکبار و به قصد اهانت به اسم کریمِ «الرحمان» گفتند رحمان چیست؟ در این آیات در نقطه مقابل آن کفار، مؤمنان را به عنوان بندگانِ خدای رحمان(عِبَادُ الرَّحْمَٰن) معرفی کرده‌است و در حقیقت | چون در آیه ۶۰ خداوند به کفار فرمود برای رحمان سجده کنید و آنان از روی استکبار و به قصد اهانت به اسم کریمِ «الرحمان» گفتند رحمان چیست؟ در این آیات در نقطه مقابل آن کفار، مؤمنان را به عنوان بندگانِ خدای رحمان(عِبَادُ الرَّحْمَٰن) معرفی کرده‌است و در حقیقت تکمیل آیات گذشته است که مشرکان لجوج هنگامی که نام خداوند رحمان برده می‌شد از سر استهزاء و غرور می‌گفتند: رحمان چیست؟ <ref>برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعی از فضلا، دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۳۴۸.</ref> | ||
در اين آيات، دوازده صفت از صفات ويژه‌ى «عِبادُ الرَّحْمنِ» بيان شده كه بعضى اعتقادى، بعضى اجتماعى و بعضى اخلاقى است.<ref>محسن قرائتی، تفسیر نور، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، ۱۳۸۳ش،چاپ يازدهم، ج۶، ص۲۸۰. | در اين آيات، دوازده صفت از صفات ويژه‌ى «عِبادُ الرَّحْمنِ» بيان شده كه بعضى اعتقادى، بعضى اجتماعى و بعضى اخلاقى است.<ref>محسن قرائتی، تفسیر نور، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، ۱۳۸۳ش،چاپ يازدهم، ج۶، ص۲۸۰. | ||
</ref>برخی ویژگی‌های مربوط به زندگی آنها در میان مردم و برخی مربوط به خلوتشان در شب و با خدای خویش است. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، اعلمی بیروت، ج۱۵، ص۲۳۹.</ref> | </ref>برخی ویژگی‌های مربوط به زندگی آنها در میان مردم و برخی مربوط به خلوتشان در شب و با خدای خویش است. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، اعلمی بیروت، ج۱۵، ص۲۳۹.</ref> | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
۵- اعتدال و دوری از هر گونه افراط و تفریط در مسأله [[آیه انفاق|انفاق]].(آیه ۶۷) | ۵- اعتدال و دوری از هر گونه افراط و تفریط در مسأله [[آیه انفاق|انفاق]].(آیه ۶۷) | ||
۶- التزام به [[توحید]] خالص | ۶- التزام به [[توحید]] خالص و دوری از هر گونه [[شرک]] و دو گانه و یا چند گانه پرستی.(آیه ۶۸) | ||
۷-دامن نیالودن به ریختن خون بی گناهان. (آیه ۶۸) | ۷-دامن نیالودن به ریختن خون بی گناهان. (آیه ۶۸) | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
۸- رعایت پاکدامنی و عفت و [[زنا |دوری از تعرض به ناموس دیگران]] .( آیه ۶۸) | ۸- رعایت پاکدامنی و عفت و [[زنا |دوری از تعرض به ناموس دیگران]] .( آیه ۶۸) | ||
۹-پرهیز از شهادت دادن به باطل و نیز شرکت کردن در مجالس باطل.(آیه۷۲) در آیه دو احتمال است اگر زور درآیه به معنای [[دروغ]] باشد احتمال اول | ۹-پرهیز از شهادت دادن به باطل و نیز حضور و شرکت کردن در مجالس باطل.(آیه۷۲) در آیه دو احتمال است اگر زور درآیه به معنای [[دروغ]] باشد احتمال اول و اگر به معنای لهو باشد احتمال دوم صحیح است. | ||
۱۰- پرهیز از آلوده شدن به لغو و بیهودگی و پاک نگاه داشتن خویش از حضور در محافل گناه.(آیه۷۲) | ۱۰- پرهیز از آلوده شدن به لغو و بیهودگی و پاک نگاه داشتن خویش از حضور در محافل گناه.(آیه۷۲) | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
۱۱-تفکر و تعقل در آیات پروردگار (حکمت‌ها و موعظه‌های نیکو). ( آیه۷۳) | ۱۱-تفکر و تعقل در آیات پروردگار (حکمت‌ها و موعظه‌های نیکو). ( آیه۷۳) | ||
۱۲-در خواست همسر و نسل و خانواده شایسته | ۱۲-در خواست همسر و نسل و خانواده شایسته و پیشتاز در خوبی‌ها.(آیه ۷۴) <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، اعلمی بیروت، ج۱۵، ص۲۳۹-۲۴۵ و ناصر مکارم شیرازی و جمعی از فضلا، برگزیده تفسیر نمونه، دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش، ج۳۷ ص ۳۴۸-۳۵۳. | ||
</ref> | </ref> | ||
*'''إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ يُبَدِّلُ اللهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ ۗ وَكَانَ الله، غَفُورًا رَحِيمًا''' آیه ۷۰ (ترجمه: مگر کسانی که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل می‌کند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است.) | *'''إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ يُبَدِّلُ اللهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ ۗ وَكَانَ الله، غَفُورًا رَحِيمًا''' آیه ۷۰ (ترجمه: مگر کسانی که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل می‌کند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است.) | ||
در آیات ۶۸و ۶۹ به عذاب توأم با خواری گناهکاران (مشرکان و زناکاران و قاتلان انسان‌های بی‌گناه) اشاره شد و در این آیه توبه و ایمان و عمل صالح را شرط رهایی از عذاب دوزخ دانسته‌است. [[توبه]] همان بازگشت از معصیت است که کم‌ترین مرتبه‌اش پشیمانی از معصیت است و ایمان هم در توبه از شرک لازم است چون بدون ایمان، توبه از شرک تحقق ندارد و عمل صالح هم شرط تثبیت توبه است که با آن [[توبه نصوح]] تحقق می‌یابد.با تحقق این توبه خداوند سیئات(گناهان) این افراد را به حسنات(کارهای نیک) تبدیل می‌کند و منظور از تبدیل این است که چون گناهان از ذات انسان‌هایی صادر می‌شود که ذاتشان پاک و طاهر و سعادتمند نیست؛ یا سراسر وجودشان شقاوت و ناپاکی است و یا بهره‌ای از آنها را دارند این افراد اگر توبه کنند وبا [[ایمان]] و عمل صالح جان و ذات خود را بیارایند ذاتشان سعادتمند و پاک و مشمول مغفرت و رحمت الهی می‌شوند و از آثار گناهان که عذاب دوزخ و خواری در آن بود رهایی می‌یابند. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، اعلمی بیروت، ج۱۵، ص۲۴۲و۲۴۳. | در آیات ۶۸و ۶۹ به عذاب توأم با خواری گناهکاران (مشرکان و زناکاران و قاتلان انسان‌های بی‌گناه) اشاره شد و در این آیه توبه و ایمان و عمل صالح را شرط رهایی از عذاب دوزخ دانسته‌است. [[توبه]] همان بازگشت از معصیت است که کم‌ترین مرتبه‌اش پشیمانی از [[گناه|معصیت]] است و ایمان هم در توبه از شرک لازم است چون بدون ایمان، توبه از شرک تحقق ندارد و عمل صالح هم شرط تثبیت توبه است که با آن [[توبه نصوح]] تحقق می‌یابد.با تحقق این توبه خداوند سیئات(گناهان) این افراد را به حسنات(کارهای نیک) تبدیل می‌کند و منظور از تبدیل این است که چون گناهان از ذات انسان‌هایی صادر می‌شود که ذاتشان پاک و طاهر و سعادتمند نیست؛ یا سراسر وجودشان شقاوت و ناپاکی است و یا بهره‌ای از آنها را دارند این افراد اگر توبه کنند وبا [[ایمان]] و عمل صالح جان و ذات خود را بیارایند ذاتشان سعادتمند و پاک و مشمول مغفرت و رحمت الهی می‌شوند و از آثار گناهان که عذاب دوزخ و خواری در آن بود رهایی می‌یابند. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، اعلمی بیروت، ج۱۵، ص۲۴۲و۲۴۳. | ||
</ref> در روایتی از پیامبر(ص) محبت اهلبیت(ع) از عواملی دانسته شده که در قیامت به سبب آن سیئات تبدیل به حسنات می‌شود و نیز امام صادق(ع) [[زیارت| زائر]] [[امام حسین(ع)]] از کسانی دانسته است که مشمول این تبدیل قرار می‌گیرد و به فرشتگان مأمور ثبت اعمال (هرگاه می‌خواهند برای زائر حسین گناهی ثبت کنند)گفته می‌شود که دست نگاه دارند و هر گاه کار نیکی انجام می‌دهد به آنان می گویندکه ثبتش کنند.<ref>البحراني، السيد هاشم، البرهان في تفسير القرآن، ج۴، ص۱۵۲.</ref> {{یاد|فَإِذَا أَرَادَ الْحَفَظَةُ أَنْ تَكْتُبَ عَلَى زَائِرِ الْحُسَيْنِ(عَلَيْهِ السَّلاَمُ)سَيِّئَةً،قَالَتِ الْمَلاَئِكَةُ لِلْحَفَظَةِ:كُفِّي.فَتَكُفُّ،فَإِذَا عَمِلَ حَسَنَةً،قَالَتْ لَهَا:اُكْتُبِي،أُولَئِكَ الَّذِينَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ».}} | </ref> در روایتی از پیامبر(ص) محبت اهلبیت(ع) از عواملی دانسته شده که در قیامت به سبب آن سیئات تبدیل به حسنات می‌شود و نیز امام صادق(ع) [[زیارت| زائر]] [[امام حسین(ع)]] از کسانی دانسته است که مشمول این تبدیل قرار می‌گیرد و به فرشتگان مأمور ثبت اعمال (هرگاه می‌خواهند برای زائر حسین گناهی ثبت کنند)گفته می‌شود که دست نگاه دارند و هر گاه کار نیکی انجام می‌دهد به آنان می گویندکه ثبتش کنند.<ref>البحراني، السيد هاشم، البرهان في تفسير القرآن، ج۴، ص۱۵۲.</ref> {{یاد|فَإِذَا أَرَادَ الْحَفَظَةُ أَنْ تَكْتُبَ عَلَى زَائِرِ الْحُسَيْنِ(عَلَيْهِ السَّلاَمُ)سَيِّئَةً،قَالَتِ الْمَلاَئِكَةُ لِلْحَفَظَةِ:كُفِّي.فَتَكُفُّ،فَإِذَا عَمِلَ حَسَنَةً،قَالَتْ لَهَا:اُكْتُبِي،أُولَئِكَ الَّذِينَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ».}} | ||