حرام: تفاوت میان نسخه‌ها

حرام (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۳۸

۷۱۰ بایت حذف‌شده ، ‏۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۳

جز

←‏معاملات حرام

دیداریویکی‌متن

Mkhaghanif

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۴٬۳۰۵

ویرایش

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 حرام در [[اسلام]]، عملی است که انجام آن ممنوع و ترک آن از مردم خواسته شده است.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۳۰.</ref> شخص [[تکلیف|مکلف]] در صورت انجام فعل حرام، [[گناه|گناهکار]] محسوب می‌شود.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۲۹۱</ref>
-==چرایی حکم حرمت==
+=== چرایی حکم حرمت ===
 بر اساس دیدگاه علمای [[شیعه]] در مورد تبعیت [[احکام شرعی|احکام]] از مصالح و مفاسد، هر کاری که انجامش مفسده برای عموم افراد دارد و آن مفسده به‌اندازه‌ای است که اجتناب از آن ناگزیر است، حکم آن کار، حرمت است حتی اگر انجام آن کار برای افراد خاصی داشته باشد.<ref>سبحانی، إرشاد العقول الی مباحث الأصول، ج۳، ص: ۳۹۴.</ref>برخی براین باورند که معیار حرام بودن محرمات در [[اسلام|اسلام‌]] فقط‌ ضرر جسمی نیست بلکه‌ بالاتر از ضرر جسمانی ضرر روحی است‌. به عنوان نمونه معیار حرمت در خوردنی‌های حرام مانند گوشت برخی حیوانات می‌تواند انتقال‌ خواصّ معنوی آنها باشد که به خورنده منتقل می‌گردد.<ref>طهرانی، معادشناسی، ج۲، ص۲۸۸.</ref>
 ==اقسام حرام==
 اعمال حرام را می‌توان به اقسام و انواع مختلفی تقسیم کرد. در منابع [[فقه|فقهی]]، اقسام فراوانی برای [[حلال]] ذکر شده، اما تقسیم‌بندی حرمت و اعمال حرام، کمتر بیان شده است. منابع فقهی در بیان اقسام حرام، این موارد را برشمرده‌اند:
-#'''ذاتی و عرضی''': حرمت ذاتی، مستقیما از [[دلیل شرعی]] به دست می‌آید، مانند حرمت نوشیدن [[شراب]]، اما حرمت عرضی در موردی است که فعل موردنظر ذاتا حرام نیست، اما در پی [[نذر]] یا [[سوگند|قسم]]، حرام می‌شود؛ مانند [[مکروه|مکروهی]] که به دلیل نذر یا قسم شرعی، حرام می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۳۰.</ref>
+#ذاتی و عرضی: حرمت ذاتی، مستقیما از [[دلیل شرعی]] به دست می‌آید، مانند حرمت نوشیدن [[شراب]]، اما حرمت عرضی در موردی است که فعل موردنظر ذاتا حرام نیست، اما در پی [[نذر]] یا [[سوگند|قسم]]، حرام می‌شود؛ مانند که کسی نذر کند یا قسم بخورد که عمل [[مکروه|مکروهی]] را ترک کند که با این نذر و قسم آن کار حرام می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۳۰.</ref>
-#'''شرعی و عقلی''': حرمت شرعی، با دلیل شرعی ثابت می‌شود مانند [[دروغ]] گفتن، اما حرمت عقلی، به حکم عقل قطعی به اثبات می‌رسد؛ مانند خوردن غذایی که ضرر جدی دارد و به حکم «کلّ ما حکم به العقل حکم به الشرع»، حرمت آن روشن می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۳۰.</ref>
+#شرعی و عقلی: حرمت شرعی، با دلیل شرعی ثابت می‌شود مانند [[دروغ]] گفتن، اما حرمت عقلی، به حکم عقل قطعی به اثبات می‌رسد؛ مانند خوردن غذایی که ضرر جدی دارد و به حکم «کلّ ما حکم به العقل حکم به الشرع»، حرمت آن روشن می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۳۰.</ref>
-#'''نفسی و غیری''': حرمت نفسی، به خود عمل تعلق می‌گیرد، مانند ضرر زدن به دیگران که به خودی خود حرام است؛ اما حرمت غیری، حکم کاری است که مقدمه حرام باشد؛ مانند کشت انگور به نیت فراهم کردن شراب.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۳۰.</ref>
+#نَفْسی و غیری: حرمت نَفْسی، به خود عمل تعلق می‌گیرد، مانند ضرر زدن به دیگران که به خودی خود حرام است؛ اما حرمت غیری، حکم کاری است که مقدمه حرام باشد؛ مانند کشت انگور به نیت فراهم کردن شراب.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۳۰.</ref>
-#'''ابدی و غیرابدی''': حرمت ابدی، برای همیشه جاری است، مانند حرمت [[ازدواج]] با مادرزن، اما حرمت غیرابدی، ممکن است برداشته شود؛ مانند حرمت ازدواج با خواهرزن که تنها تا زمان پابرجا بودن ازدواج جاری است.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۳۱.</ref>
+#ابدی و غیرابدی: حرمت ابدی، برای همیشه جاری است، مانند حرمت [[ازدواج]] با مادرزن، اما حرمت غیرابدی، ممکن است برداشته شود؛ مانند حرمت ازدواج با خواهرزن که با جداشدن یا مرگ زن، حرمت ازدواج با خواهرش از بین می‌رود.<ref>مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۳۱.</ref>
 ===عبادت‌های حرام===
@@ خط ۳۴: / خط ۳۴: @@
 ===معاملات حرام===
 معاملات حرام چند دسته هستند:<ref>انصاری، مکاسب محرمه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵-۳۸۰.</ref>
+* دسته اول :معامله کردن چیزهایی که عین نجس هستند. مانند سگ و خوک خشکی، مردار، [[شراب]] و سایر مایعات [[مسکرات|مست‌کننده]]. البته این حکم در صورتی است که خرید و فروش این چیزها، به قصد استفاده حلال و عقلایی دیگری نباشد. مثلا خرید و فروش خون در صورتی که به قصد استفاده در بیمارستان و تزریق به بیماران باشد، یا خرید و فروش مردار در صورتی‌ که برای آموزش دانشجویان پزشکی باشد، حرمت ندارد.
+* دسته دوم: خرید و فروش چیزهایی که طرفین می‌خواهند از آن‌ها استفاده حرام کنند یا این که از اساس کاربردی به جز کاربرد حرام ندارند. مانند خرید و فروش ابزار و [[قمار|آلات قمار]]، ابزار موسیقی لهوی، ظرف‌های طلا و نقره، صلیب، و [[بت]]. و مانند فروش انگور به کسی که قصد ساخت شراب را دارد.
+* دسته سوم: خرید و فروش چیزهایی که فایده‌ای عقلانی ندارند. مانند: خرید و فروش مار، عقرب. البته اگر در زمان یا مکانی، این چیزها فایده عقلایی داشته باشند، خرید و فروش آن‌ها ایرادی ندارد.
-* دسته اول :معامله کردن چیزهایی که عین نجس هستند ماند سگ و خوک خشکی، مردار، [[شراب]] و سایر مایعات [[مسکرات|مسکر]]. البته این حکم در صورتی است که خرید و فروش این چیزها، به قصد استفاده حلال و عقلایی دیگری نباشد. مثلا خرید و فروش خون در صورتی که به قصد استفاده در بیمارستان و تزریق به بیماران باشد، یا خرید و فروش مردار در صورتی‌ که برای آموزش دانشجویان پزشکی باشد، حرمت ندارد.
+*  دسته چهارم: کسب درآمد از کارهایی که خود آن کارها حرام است. مانند: تطفیف(کم‌فروشی)، تنجیم(پیش‌گویی بر اساس نجوم)، [[رشوه]]، [[دشنام به مومنان]]، [[سحر و جادو]]، شعبده، غِشّ و کلاهبر‌داری در معامله، [[غناء]]، [[غیبت]]، [[قمار]]
-* دسته دوم: خرید و فروش با چیزهایی که حرمت آنها به جهت قصد طرفین از این معامله است. مانند خرید و فروش ابزار و [[قمار|آلات قمار]]، ابزار موسیقی لهوی، ظرف‌های طلا و نقره، صلیب، [[بت]] . یا این‌که هیچ فایده دیگری غیر از استفاده حرام ندارند یا اگر دارند، قصد خریدار از خرید آن اجناس، استفاده در جهت حرام است. مانند فروش انگور به کسی که قصد ساخت شراب را دارد، به‌خصوص اگر خودش نیز به قصد ساخت شراب، این انگور را بفروشد.
-* دسته سوم: خرید و فروش چیزهایی که فایده‌ای که مورد توجه عقلاء باشد، ندارند	 مانند خرید و فروش مار، عقرب. البته به این شرط که فایده عقلائی نداشته باشد، بنابراین اگر در زمان یا مکانی، این چیزها فایده عقلایی داشته باشند، خرید و فروشش ایرادی ندارد.
-*  دسته چهارم: کسب در آمد از کارهایی که خود آن کارها حرام است. مانند |تدلیس ماشطه،{{یاد|تزیین کردن زن به صورتی که باعث اشتباه و فریب نامزدش شود و به خاطر همان آرایش او را برای ازدواج انتخاب کند.}} تطفیف،{{یاد|فریب دادن مشتریان از طریق کم و زیاد کردن وسیله سنجش اجناس}} تنجیم،{{یاد|پیش بینی از اخبار آینده از طریق رصد کردن اوضاع ستارگان }} [[رشوه]]، دشنام دان به مومنان، [[سحر و جادو]]، شعبده، غش در معامله،{{یاد|فریب دادن مشتری به وسیله مخلوط کردن جنس بد با جنس مرغوب}} [[غناء]]، [[غیبت]]، [[قمار]]
 ===حرام‌های فردی و اخلاقی===