ایلاء: تفاوت میان نسخه‌ها

ایلاء [[سوگند]] مرد است بر اینکه با همسرش [[آمیزش|رابطه زناشویی]] نداشته باشد.<ref>سعدی، القاموس الفقهی، ۱۴۰۸ق، ص۲۳.</ref> فقیهان مسلمان، [[احکام شرعی|احکام]] و شرایط خاصی برای ایلاء بیان نموده<ref>جزیری، و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعة، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۴۸-۵۷۴.</ref> و مستند بخش مهمی از این احکام را آیات ۲۲۶ و [[آیه ۲۲۷ سوره بقره|۲۲۷ سوره بقره]] دانسته‌اند.<ref>علی‌پور، «ایلاء»، ص۱۸۴.</ref> ایلاء در منابع فقهی دارای بابی مستقل است.<ref>برای نمونه نگاه کنید: شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۰۷؛ قطب الدین راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۲۰۰؛ ابن‌زهره، غنیة النزوع، ۱۴۱۷ق، ص۳۶۳.</ref>

ایلاء که از آن به عنوان نوعی [[طلاق]] اهل جاهلیت نیز یاد می‌شود، از سنت‌های [[جاهلیت|دوران جاهلیت]] محسوب می‌شد؛<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۲۹؛ ابن‌عربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱، ۱۷۷؛ ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۶۸؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۲۵۴.</ref> بدین‌گونه که هر زمان مردی از همسر خود متنفر بود، [[سوگند]] یاد می‌کرد که با او [[آمیزش|همبستر]] نگردد<ref>فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۵۵؛ جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۵۳۱؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۲۹؛ بیضاوی، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۲، ص۲۳۲؛ مغنیه، التفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۳۹.</ref> و تا چند سال<ref>ابن‌عربی، احکام القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۷۷.</ref> یا تا آخر عمر، نه با زن همبستر می‌شد و نه او را طلاق می‌داد.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> هدف از این کار اذیت و آزار زن،<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> سرگردانی<ref>طوسی، التبیان، بیروت، ص۱۰۸.</ref> و جلوگیری از ازدواج مجدد وی<ref>ابوحیان، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۴۴۵؛ طوسی، التبیان، بیروت، ص۱۰۸؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۴۹.</ref> بیان شده است. چنانکه در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] آمده است خدا در آیه ۲۲۶ سوره بقره با این سنت مبارزه کرده و راه‌های گشودن این سوگند را بیان<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۴۹.</ref>  و به نفع زنان و احیاء حقوق آنان حکم می‌کند.<ref>طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۱، ص۳۹۸؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۲۹؛ جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۵۳۲.</ref>

فقیهان معتقدند، اگر مردی ایلا کرد، زن می‌تواند به [[حاکم شرع]] شکایت کند. حاکم نخست چهار ماه به مرد مهلت می‌دهد تا به زن رجوع کند و بعد از آمیزش، [[کفاره قسم|کفّاره شکستن قسم]] دهد.<ref>حلّی، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۲، ص۲۹۲.</ref> اگر مرد در این مدت اقدامی نکرد، حاکم وی را میان بازگشت و [[طلاق]] همسرش مخیّر می‌کند و اگر از هر دو کار خودداری نمود با زندانی کردن و سخت گرفتن در تغذیه، وی را بر گزینش یکی از این دو راه مجبور می‌سازد.<ref>حلّی، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۲، ص۲۹۲؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، مؤسسه دارالعلم، ج۲، ص۳۵۷.</ref> برخی فقها معتقدند، در این صورت، حاکم می‌تواند زن را طلاق دهد.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۱۵.</ref>

*امام خمینی، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، چاپ اول، بی‌تا.

*جزیری، عبدالرحمن، و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت(ع)، بیروت، دارالثقلین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.

*سعدی، ابو جیب، القاموس الفقهی لغةً و اصطلاحاً، دمشق، دارالفکر، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.

*شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرایع‌الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.

*شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، الخلاف، محقق و مصحح: خراسانی، علی، شهرستانی، سید جواد، طه نجف، مهدی، عراقی، مجتبی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.

*فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، تفسیر الصافی، تهران، مکتبة الصدر، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق.

*قطب الدین راوندی، سعید بن عبداللّٰه، فقه القرآن، محقق و مصحح: حسینی، سید احمد، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق.

*نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع‌الإسلام، محقق و مصحح: قوچانی، عباس، آخوندی، علی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.