confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵
ویرایش
فضایل امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
تمیز کاری
جز (جایگزینی متن - '== پانویس==↵{{پانویس۲}}' به '== پانویس == {{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشت‌ها}}') |
(تمیز کاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{امام علی}} | {{امام علی}} | ||
'''فضایل امام علی(ع)''' صفات و ویژگی‌های [[امام علی علیه‌السلام| | '''فضایل امام علی(ع)''' صفات و ویژگی‌های [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمومنین علی(ع)]]، نخستین [[امامان شیعه|امام شیعیان]] است که در [[آیه|آیات قرآن]]، [[حدیث|روایات]] و حوادث تاریخی به آنها اشاره شده است. از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] نقل شده، فضائل امام علی(ع) قابل شمارش نیستند و بر پایه روایتی دیگر از آن حضرت بازگو کردن، نوشتن، نگاه کردن و گوش دادن به فضائل حضرت علی(ع)، نوعی [[عبادت]] است و باعث آمرزش [[گناه|گناهان]] می‌شود. | ||
فضائل امام علی(ع) دو دسته‌اند: فضائل اختصاصی و فضائل مشترک با دیگر [[ | فضائل امام علی(ع) دو دسته‌اند: فضائل اختصاصی و فضائل مشترک با دیگر [[اهل‌بیت(ع)]]: [[آیه ولایت]]، [[آیه لیلة المبیت|آیه شِراء]]، [[آیه انفاق]]، [[خطبه غدیر|حدیث غدیر]]، [[حدیث طیر مشوی]]، [[حدیث منزلت]] و [[خاتم‌بخشی]] از فضائل اختصاصی او به‌شمار می‌آیند. [[آیه تطهیر]]، [[آیه اهل الذکر|آیه اهل‌الذکر]]، [[آیه مودت|آیه مَوَدّت]] و [[حدیث ثقلین]] هم از فضایل مشترک او با دیگر اهل‌بیت(ع) شمرده شده است. | ||
در دوره [[بنی‌امیه]] از نشر فضائل امام علی(ع) جلوگیری شد. در این دوره کسانی که فضایل او را نقل می‌کردند، کشته یا زندانی می‌شدند. همچنین به‌دستور [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] کسانی که در مقابل فضائل امام علی(ع)، برای [[خلفای سه‌گانه]] فضیلت [[جعل حدیث|جعل]] می‌کردند، تشویق می‌شدند. برخی همچون [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] پیشوای سلفیه و شاگردانش [[ابن‌کثیر دمشقی]] و [[ابن‌قیم جوزی]]، تعدادی از آیات و احادیث در فضیلت امام علی(ع) را مخدوش یا [[حدیث موضوع|مجعول]] دانسته‌اند. | در دوره [[بنی‌امیه]] از نشر فضائل امام علی(ع) جلوگیری شد. در این دوره کسانی که فضایل او را نقل می‌کردند، کشته یا زندانی می‌شدند. همچنین به‌دستور [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] کسانی که در مقابل فضائل امام علی(ع)، برای [[خلفای سه‌گانه]] فضیلت [[جعل حدیث|جعل]] می‌کردند، تشویق می‌شدند. برخی همچون [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] پیشوای [[سلفیه]] و شاگردانش [[ابن‌کثیر دمشقی]] و [[ابن‌قیم جوزی]]، تعدادی از [[آیه|آیات]] و [[حدیث|احادیث]] در فضیلت امام علی(ع) را مخدوش یا [[حدیث موضوع|مجعول]] دانسته‌اند. | ||
باوجود تلاش‌های مخالفان در جلوگیری از نشر فضائل امام علی(ع)، در [[جامع حدیثی|جوامع حدیثی]] شیعه و سنی فضایل بسیاری از علی بن ابیطالب(ع) نقل شده و عالمانِ دو مذهب، کتاب‌هایی مستقل هم درباره فضائل او نوشته‌اند. [[فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)|فضائل امیرالمؤمنین ابن‌حنبل]]، [[خصائص امیرالمؤمنین (کتاب)|خصائص امیرالمؤمنین نسائی]] و [[عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار (کتاب)|عُمْدَةُ عُیونِ صِحاحِ الاخبار فی مَناقبِ إمامِ الاَبرار ابن‌بطریق]] از جمله آنها است. | باوجود تلاش‌های مخالفان در جلوگیری از نشر فضائل امام علی(ع)، در [[جامع حدیثی|جوامع حدیثی]] شیعه و سنی فضایل بسیاری از علی بن ابیطالب(ع) نقل شده و عالمانِ دو مذهب، کتاب‌هایی مستقل هم درباره فضائل او نوشته‌اند. [[فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)|فضائل امیرالمؤمنین ابن‌حنبل]]، [[خصائص امیرالمؤمنین (کتاب)|خصائص امیرالمؤمنین نسائی]] و [[عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار (کتاب)|عُمْدَةُ عُیونِ صِحاحِ الاخبار فی مَناقبِ إمامِ الاَبرار ابن‌بطریق]] از جمله آنها است. | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
==فضایل قرآنی== | ==فضایل قرآنی== | ||
فضایل قرآنی، آیاتی از [[قرآن]] هستند که درباره امام علی(ع) [[نزول قرآن|نازل]] شده‌اند یا امام علی(ع) مصداق آنها معرفی شده است. از [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل شده است آن مقدار از قرآن كه درباره على(ع) نازل شده، درباره هيچ‌كس نازل نشده است.<ref> ابن‌منظور، مختصر تاریخ دمشق، ۱۴۰۲ق، ج۱۸، ص۱۱.</ref> همچنین ابن‌عباس از رسول خدا(ص) نقل کرده [[خدا]] آیه‌ای را نازل نکرد که در آن «یا أیها الذین آمنوا» باشد، مگر آنکه علی در رأس مؤمنان و امیر آنان است.<ref> حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۶۳-۷۱؛ شبلنجی، نورالابصار، الشریف الرضی، ج۱، ص۱۵۹.</ref> او نزول بیش از ۳۰۰ آیه را در مدح علی(ع) دانسته است.<ref> گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۱۴۰۴ق، ص۲۳۱؛ قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۳۷.</ref> برخی از فضایل قرآنی امام علی عبارت‌اند از: | فضایل قرآنی، آیاتی از [[قرآن]] هستند که درباره امام علی(ع) [[نزول قرآن|نازل]] شده‌اند یا امام علی(ع) مصداق آنها معرفی شده است. از [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل شده است آن مقدار از قرآن كه درباره على(ع) نازل شده، درباره هيچ‌كس نازل نشده است.<ref> ابن‌منظور، مختصر تاریخ دمشق، ۱۴۰۲ق، ج۱۸، ص۱۱.</ref> همچنین ابن‌عباس از رسول خدا(ص) نقل کرده [[خدا]] آیه‌ای را نازل نکرد که در آن «یا أیها الذین آمنوا» باشد، مگر آنکه علی در رأس مؤمنان و امیر آنان است.<ref> حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۶۳-۷۱؛ شبلنجی، نورالابصار، الشریف الرضی، ج۱، ص۱۵۹.</ref> او نزول بیش از ۳۰۰ آیه را در مدح علی(ع) دانسته است.<ref> گنجی شافعی، کفایة الطالب، ۱۴۰۴ق، ص۲۳۱؛ قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۳۷.</ref> برخی از فضایل قرآنی امام علی(ع) عبارت‌اند از: | ||
* [[آیه ولایت]]: آیه ۵۵ [[سوره مائده]] که می‌گوید [[خدا]]، پیامبر(ص) و کسانی که [[نماز]] را برپا می‌دارند و در حال [[رکوع]] [[زکات]] می‌دهند، بر مردم ولایت دارند.<ref>سوره مائده، آيه۵۵.</ref> مفسران شیعه و سنی، [[اسباب نزول|شأن نزول]] این آيه را [[خاتم‌بخشی|ماجرای خاتم‌بخشی]] حضرت علی(ع) دانسته‌اند که در حال [[رکوع]]، [[انگشتر]] خود را به [[فقیر]] بخشید.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۲۵؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۳؛ حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.</ref> | * [[آیه ولایت]]: [[آیه]] ۵۵ [[سوره مائده]] که می‌گوید [[خدا]]، پیامبر(ص) و کسانی که [[نماز]] را برپا می‌دارند و در حال [[رکوع]] [[زکات]] می‌دهند، بر مردم ولایت دارند.<ref>سوره مائده، آيه۵۵.</ref> مفسران شیعه و سنی، [[اسباب نزول|شأن نزول]] این آيه را [[خاتم‌بخشی|ماجرای خاتم‌بخشی]] حضرت علی(ع) دانسته‌اند که در حال [[رکوع]]، [[انگشتر]] خود را به [[فقیر]] بخشید.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۲۵؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۳؛ حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.</ref> | ||
* [[آیه لیلة المبیت|آیه شراء]]: آیه ۲۰۷ [[سوره بقره]]، کسانی را ستوده است که حاضرند جان خود را در ازای به‌دست‌آوردن رضایت خداوند فدا کنند.<ref>سوره بقره، آیه ۲۰۷.</ref> به‌گفته [[ابن ابی‌الحدید|ابن‌ابی‌الحدید]] عالم معتزلی، همه [[تفسیر قرآن|مفسران]] بر این باورند که این آیه در فضیلت امام علی(ع) نازل شده است.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۲۶۲.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] نوشته است: که طبق روایات این آیه درباره [[لیلة المبیت|ماجرای لیلة المَبیت]] نازل شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۱۰۰.</ref> در لیلة المبیت [[شرک|مشرکان]] قصد داشتند به خانه پیامبر | * [[آیه لیلة المبیت|آیه شراء]]: آیه ۲۰۷ [[سوره بقره]]، کسانی را ستوده است که حاضرند جان خود را در ازای به‌دست‌آوردن رضایت خداوند فدا کنند.<ref>سوره بقره، آیه ۲۰۷.</ref> به‌گفته [[ابن ابی‌الحدید|ابن‌ابی‌الحدید]] عالم معتزلی، همه [[تفسیر قرآن|مفسران]] بر این باورند که این آیه در فضیلت امام علی(ع) نازل شده است.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۲۶۲.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] نوشته است: که طبق روایات این آیه درباره [[لیلة المبیت|ماجرای لیلة المَبیت]] نازل شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۱۰۰.</ref> در لیلة المبیت [[شرک|مشرکان]] قصد داشتند به خانه [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] در [[مکه]] حمله کنند و او را به قتل برسانند. در این شب، امام علی(ع) برای حفظ جان پیامبر در بستر او خوابید.<ref>طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۶۶-۴۶۷.</ref> | ||
* [[آیه تبلیغ]]: آیه ۶۷ [[سوره مائده]] است که براساس آن، پیامبر اسلام(ص) موظف شد پیامی را به مردم ابلاغ کند که اگر در رساندن آن کوتاهی کند، رسالت پیامبریِ خود را به‌انجام نرسانده است.<ref> سوره مائده، آیه۶۷.</ref> به‌گفته مفسران شیعه و سنی، آیه تبلیغ پس از بازگشت پیامبر از [[حجة الوداع|حَجّة‌ُالوداع]] در [[غدیر خم]] نازل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۳۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۸؛ آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۹۴.</ref> در روایات، شأن نزول آیه تبلیغ [[واقعه غدیر]] و اعلام جانشینی حضرت علی دانسته شده است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۹۰؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۵۷.</ref> | * [[آیه تبلیغ]]: آیه ۶۷ [[سوره مائده]] است که براساس آن، پیامبر اسلام(ص) موظف شد پیامی را به مردم ابلاغ کند که اگر در رساندن آن کوتاهی کند، رسالت پیامبریِ خود را به‌انجام نرسانده است.<ref> سوره مائده، آیه۶۷.</ref> به‌گفته مفسران شیعه و سنی، آیه تبلیغ پس از بازگشت پیامبر از [[حجة الوداع|حَجّة‌ُالوداع]] در [[غدیر خم]] نازل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۳۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۸؛ آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۹۴.</ref> در روایات، شأن نزول آیه تبلیغ [[واقعه غدیر]] و اعلام جانشینی حضرت علی دانسته شده است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۹۰؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۵۷.</ref> | ||
* [[آیه اکمال|آیه اِکمال]]: آیه ۳ [[سوره مائده]] است که از کامل‌شدن [[اسلام|دین اسلام]] سخن می‌گوید.<ref>سوره مائده، آیه۳.</ref> به‌گفته [[ناصر مکارم شیرازی]]، مفسر شیعه، در تفاسیر [[شیعه]] منظور از کامل‌شدن دین، اعلام ولایت و [[خلافت امام علی(ع)]] بر [[مسلمان|مسلمانان]] دانسته شده و روایات هم آن را تأیید می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۶۴و۲۶۵.</ref> عالمان شیعه بر این باورند که آیه اکمال درباره واقعه غدیر نازل شده است.<ref> امینی، الغدیر، ۱۳۶۸ش، ج۲، ص۱۱۵. </ref> | * [[آیه اکمال|آیه اِکمال]]: آیه ۳ [[سوره مائده]] است که از کامل‌شدن [[اسلام|دین اسلام]] سخن می‌گوید.<ref>سوره مائده، آیه۳.</ref> به‌گفته [[ناصر مکارم شیرازی]]، مفسر شیعه، در تفاسیر [[شیعه]] منظور از کامل‌شدن دین، اعلام [[ولایت امام علی(ع)|ولایت]] و [[خلافت امام علی(ع)]] بر [[مسلمان|مسلمانان]] دانسته شده و روایات هم آن را تأیید می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۶۴و۲۶۵.</ref> عالمان شیعه بر این باورند که آیه اکمال درباره واقعه غدیر نازل شده است.<ref> امینی، الغدیر، ۱۳۶۸ش، ج۲، ص۱۱۵. </ref> | ||
* [[آیه صادقین]]: آیه ۱۱۹ [[سوره توبه]] است که به [[ایمان|مؤمنان]] دستور می‌دهد همراه صادقین باشند و از آنان پیروی کنند.<ref>سوره توبه، آیه۱۱۹.</ref> در روایات [[شیعه]]، صادقین به [[ | * [[آیه صادقین]]: آیه ۱۱۹ [[سوره توبه]] است که به [[ایمان|مؤمنان]] دستور می‌دهد همراه صادقین باشند و از آنان پیروی کنند.<ref>سوره توبه، آیه۱۱۹.</ref> در روایات [[شیعه]]، صادقین به [[اهل‌بیت(ع)]] تفسیر شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۲۰۸؛ آمدی، غایة المرام، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۵۲.</ref> [[خواجه نصیرالدین طوسی|محقق طوسی]] این آیه را از دلایل امامت علی(ع) دانسته است.<ref>حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ص۳۷۱.</ref> | ||
* [[آیه خیر البریه]]: آیه هفتم [[سوره بینه]] است که کسانی را که ایمان آورده و [[عمل صالح]] انجام داده‌اند، برترین آفريدگان معرفی می‌کند.<ref>سوره بینه، آیه۷.</ref> براساس روایاتِ شیعه و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]، این گروه امام علی(ع) و [[شیعه|شیعیان]] او هستند.<ref>حَسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴۵۹؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۳۷۹.</ref> | * [[آیه خیر البریه]]: آیه هفتم [[سوره بینه]] است که کسانی را که ایمان آورده و [[عمل صالح]] انجام داده‌اند، برترین آفريدگان معرفی می‌کند.<ref>سوره بینه، آیه۷.</ref> براساس روایاتِ شیعه و [[اهل سنت و جماعت|سنی]]، این گروه امام علی(ع) و [[شیعه|شیعیان]] او هستند.<ref>حَسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴۵۹؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۳۷۹.</ref> | ||
* [[صالح المؤمنین|آیه صالح‌المؤمنین]]: آیه ۴ [[سوره تحریم]] است که در آن | * [[صالح المؤمنین|آیه صالح‌المؤمنین]]: آیه ۴ [[سوره تحریم]] است که در آن [[خدا]] علی(ع)، [[جبرئیل]] و دیگر [[فرشته|فرشتگان]] را، پشتیبان پیامبر اسلام(ص) قرار داده است. در تفاسیر با استناد به [[حدیث|روایاتی]] از طریق [[فریقین]]،<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ۳۴۱-۳۵۲؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۲۴۴؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۱؛ حویزی، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۳۷۰.</ref> تنها مصداق صالح‌المومنین امام علی(ع) معرفی شده است.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۳۲.</ref> | ||
* [[آیه انفاق]]: آيه ۲۷۴ [[سوره بقره]] است. این آیه پاداش کسانی را که در شب و روز، و نهان و آشکارا، انفاق می‌کنند، نزد پروردگارشان دانسته است.<ref>سوره بقره، ص۲۷۴.</ref> به‌گفته مفسران، این آیه درباره على(ع) نازل شده که چهار درهم داشت و يكى را در شب انفاق كرد، يكى را در روز، يكى را در نهان و يكى را آشكارا.<ref>ابن‌عساكر، تاريخ مدينة دمشق، دار الفكر، ج۴۲، ص۳۵۸.</ref> | * [[آیه انفاق]]: آيه ۲۷۴ [[سوره بقره]] است. این آیه پاداش کسانی را که در شب و روز، و نهان و آشکارا، انفاق می‌کنند، نزد پروردگارشان دانسته است.<ref>سوره بقره، ص۲۷۴.</ref> به‌گفته مفسران، این آیه درباره على(ع) نازل شده که چهار درهم داشت و يكى را در شب انفاق كرد، يكى را در روز، يكى را در نهان و يكى را آشكارا.<ref>ابن‌عساكر، تاريخ مدينة دمشق، دار الفكر، ج۴۲، ص۳۵۸.</ref> | ||
* [[آیه نجوا]]: آیه ۱۲ [[سوره مجادله]] است که به مسلمانان ثروتمند دستور می‌دهد قبل از نجوا (گفتگوی سرّی) با پیامبر اسلام(ص)، باید [[صدقه]] بدهند.<ref>سوره مجادله، آيه۱۲.</ref> به‌گفته [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] بیشتر مفسران شیعه وسنی امام علی(ع) را تنها کسی دانسته اند که به این آیه عمل کرده است.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۳۸۰.</ref> | * [[آیه نجوا]]: آیه ۱۲ [[سوره مجادله]] است که به مسلمانان ثروتمند دستور می‌دهد قبل از نجوا (گفتگوی سرّی) با پیامبر اسلام(ص)، باید [[صدقه]] بدهند.<ref>سوره مجادله، آيه۱۲.</ref> به‌گفته [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] بیشتر مفسران شیعه وسنی امام علی(ع) را تنها کسی دانسته اند که به این آیه عمل کرده است.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۳۸۰.</ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
* [[آیه اطعام]]: این آیه نیکوکاران را کسانی معرفی می‌کند که با آنکه خودشان به غذا نیاز دارند آن را به‌خاطر خدا به [[فقیر|مسکین]]، [[یتیم]] و [[اسیر]] می‌دهند.<ref>سوره انسان، آيه۸و۹.</ref> بنابر روایات این آیه، درباره بخشش امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) نازل شد.<ref>علامه طباطبایی، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۱۳۲.</ref> طبق احادیث، حضرت علی(ع)، فاطمه(س) به‌خاطر شفای [[حسنین|حسنین(ع)]] سه روز [[روزه]] گرفتند و هر سه روز هنگام [[افطار]] با اینکه خود گرسنه بودند، غذایشان را به مسکین و یتیم و اسیر بخشیدند.<ref>کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۵۲۷-۵۲۹؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۶۷۰.</ref> | * [[آیه اطعام]]: این آیه نیکوکاران را کسانی معرفی می‌کند که با آنکه خودشان به غذا نیاز دارند آن را به‌خاطر خدا به [[فقیر|مسکین]]، [[یتیم]] و [[اسیر]] می‌دهند.<ref>سوره انسان، آيه۸و۹.</ref> بنابر روایات این آیه، درباره بخشش امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) نازل شد.<ref>علامه طباطبایی، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۱۳۲.</ref> طبق احادیث، حضرت علی(ع)، فاطمه(س) به‌خاطر شفای [[حسنین|حسنین(ع)]] سه روز [[روزه]] گرفتند و هر سه روز هنگام [[افطار]] با اینکه خود گرسنه بودند، غذایشان را به مسکین و یتیم و اسیر بخشیدند.<ref>کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۵۲۷-۵۲۹؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۶۷۰.</ref> | ||
* [[آیه اهل الذکر|آیه اهل‌الذکر]]: آیه ۴۳ [[سوره نحل]] و ۷ [[سوره انبیاء]] است که بر پرسیدن سؤال از اهل ذکر تأکید می‌کند.<ref>سوره نحل، آیه۴۳؛ سوره انبیاء، آيه۷.</ref> بر پایه برخی روایات، اهل ذکر منحصر در اهل‌بیت پیامبر است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۳۲.</ref> | * [[آیه اهل الذکر|آیه اهل‌الذکر]]: آیه ۴۳ [[سوره نحل]] و ۷ [[سوره انبیاء]] است که بر پرسیدن سؤال از اهل ذکر تأکید می‌کند.<ref>سوره نحل، آیه۴۳؛ سوره انبیاء، آيه۷.</ref> بر پایه برخی روایات، اهل ذکر منحصر در اهل‌بیت پیامبر است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۳۲.</ref> | ||
* [[آیه نصر]]: آیه ۶۲ [[سوره انفال ]] است. به نظر [[ناصر مکارم شیرازی| آیت‌الله مکارم شیرازی]]، هر مؤمنی که رسول اکرم(ص) را یاری کرده، مشمول این آیه است ولی تردیدی نیست که مصداق أکمل و فرد شاخص [[ایمان|مؤمنان]] در این آیه، حضرت علی(ع) است. <ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۳۱۲.</ref> او در کتاب [[آیات ولایت در قرآن]] تصریح کرده است که آيه نصر، يكى از آيات فضيلت امیرالمؤمنین(ع) است.<ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۳۰۷.</ref> | * [[آیه نصر]]: آیه ۶۲ [[سوره انفال ]] است. به نظر [[ناصر مکارم شیرازی| آیت‌الله مکارم شیرازی]]، هر مؤمنی که رسول اکرم(ص) را یاری کرده، مشمول این [[آیه]] است ولی تردیدی نیست که مصداق أکمل و فرد شاخص [[ایمان|مؤمنان]] در این آیه، حضرت علی(ع) است. <ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۳۱۲.</ref> او در کتاب [[آیات ولایت در قرآن]] تصریح کرده است که آيه نصر، يكى از آيات فضيلت امیرالمؤمنین(ع) است.<ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۳۰۷.</ref> | ||
* '''صراط مستقیم''': در روایات متعددی علی و [[ولایت امام | * '''صراط مستقیم''': در روایات متعددی علی(ع) و [[ولایت امام علی(ع)]] همان صراط مستقیم در [[قرآن]] معرفی شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۱۶ و ۴۱۷ و ۴۳۳؛ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۹۲، ۲۷۹، ۲۸۰ و ۲۸۶؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۱۷۷ ،۱۷۸، ۴۰۰، ۴۱۷ و ۴۳۳.</ref> | ||
==فضایل روایی== | ==فضایل روایی== | ||
[[پرونده:Zekre ali.jpg|بندانگشتی|خوشنویسی حدیث «ذِکرُ علی عبادة» اثر رضا بدرالسماء]] | [[پرونده:Zekre ali.jpg|بندانگشتی|خوشنویسی حدیث «ذِکرُ علی عبادة» اثر رضا بدرالسماء]] | ||
فضایل روایی، احادیثی از پیامبر(ص) است که مدح یا فضلیتی برای امام علی(ع) بیان می‌کنند. برخی از این احادیث عبارت‌اند از: | فضایل روایی، احادیثی از پیامبر(ص) است که مدح یا فضلیتی برای امام علی(ع) بیان می‌کنند. برخی از این احادیث عبارت‌اند از: | ||
* [[خطبه غدیر|حدیث غدیر]]: خِطابه‌ای است از پیامبر | * [[خطبه غدیر|حدیث غدیر]]: خِطابه‌ای است از پیامبر اکرم(ص) در [[غدیر خم]] که علی(ع) را مولای مسلمانان معرفی می‌کند. این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده<ref>ابن حنبل، فضائل امیر المومنین، ۱۴۳۳ق، ص۱۹۷؛ امینی، الغدیر، ج۱، ص۱۴و۱۵.</ref> و از دلایل شیعیان برای اثبات امامت و خلافت حضرت علی به‌شمار می‌آید.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۹.</ref> | ||
* [[حدیث منزلت]]: روایتی است که جایگاه امام علی(ع) را نسبت به پیامبر اسلام(ص)، همانند جایگاه [[هارون (پیامبر)|هارون]] نسبت به [[موسی (پیامبر)|حضرت موسی]] معرفی می‌کند.<ref>بخاری، صحیح‌البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۱۹، باب مناقب جعفر بن ابیطالب، حدیث ۳۷۰۶؛ مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۷۰و۱۸۷۱، حدیث ۲۴۰۴؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۰۶و۱۰۷، حدیث ۸۰؛ ابن‌حنبل، فضائل امیرالمومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۵۶.</ref> | * [[حدیث منزلت]]: روایتی است که جایگاه امام علی(ع) را نسبت به پیامبر اسلام(ص)، همانند جایگاه [[هارون (پیامبر)|هارون]] نسبت به [[موسی (پیامبر)|حضرت موسی]] معرفی می‌کند.<ref>بخاری، صحیح‌البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۱۹، باب مناقب جعفر بن ابیطالب، حدیث ۳۷۰۶؛ مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۷۰و۱۸۷۱، حدیث ۲۴۰۴؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۰۶و۱۰۷، حدیث ۸۰؛ ابن‌حنبل، فضائل امیرالمومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۵۶.</ref> | ||
* [[حدیث باب مدینة العلم|حدیث مدینة العلم]]: حدیثی از پیامبر اسلام(ص) که در آن خود را شهر علم و علی(ع) را دروازه آن معرفی کرده است.<ref> قمی، تفسیرالقمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۶۸؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۳۷، حدیث ۴۶۳۷.</ref> [[الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)|کتاب الغدیر]] ۲۱ تن از محدثان سنی را نام برده که این حدیث را [[حدیث حسن]] یا [[حدیث صحیح]] دانسته‌اند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۳۷۰ق، ج۶، ص۷۸و۷۹.</ref> | * [[حدیث باب مدینة العلم|حدیث مدینة العلم]]: حدیثی از پیامبر اسلام(ص) که در آن خود را شهر علم و علی(ع) را دروازه آن معرفی کرده است.<ref> قمی، تفسیرالقمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۶۸؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۳۷، حدیث ۴۶۳۷.</ref> [[الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)|کتاب الغدیر]] ۲۱ تن از محدثان سنی را نام برده که این حدیث را [[حدیث حسن]] یا [[حدیث صحیح]] دانسته‌اند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۳۷۰ق، ج۶، ص۷۸و۷۹.</ref> | ||
* [[حدیث یوم الدار | * [[حدیث یوم الدار]]: روایتی از پیامبر اکرم(ص) است که در آن از خویشاوندان خود خواست تا دعوتش را بپذیرند و ضمن آن به وصایت و خلافت علی بن ابیطالب(ع) تصریح کرد.<ref>حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۵۴۳؛ بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۴، ص۱۸۶تا۱۸۹؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۹۷.</ref> متکلمان شیعه برای اثبات امامت حضرت علی(ع) به این حدیث استناد کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۹۶.</ref> | ||
* [[حدیث وصایت]]: حدیثی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام (ص)]] است که در آن امام علی(ع) به عنوان وصی و جانشین پیامبر معرفی شده است.<ref>نگاه کنید به ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۹۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۸، ص۱۵۴تا۳۳۹.</ref> شیعیان برای اثبات امامت امام علی به آن استناد می‌کنند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به استرآبادی، البراهین القاطعه، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۲۴۴.</ref> | * [[حدیث وصایت]]: حدیثی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام (ص)]] است که در آن امام علی(ع) به عنوان وصی و جانشین پیامبر معرفی شده است.<ref>نگاه کنید به ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۹۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۸، ص۱۵۴تا۳۳۹.</ref> شیعیان برای اثبات امامت امام علی به آن استناد می‌کنند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به استرآبادی، البراهین القاطعه، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۲۴۴.</ref> | ||
* [[حدیث ولایت]]: حدیثی از پیامبر(ص) است که حضرت علی را پس از خود ولیِّ مؤمنان معرفی می‌کند. این حدیث با عبارت‌های مختلفی در منابع شیعه و سنی نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۴۳؛ ابن‌حنبل، مسند الامام احمد، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۱۸۰؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲.</ref> [[شیعه|شیعیان]] کلمه «ولیّ» را که در «عَلِیٌّ وَلِیُّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مِنْ بَعْدِی»<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲.</ref> به‌کار رفته، به‌معنای امام و سرپرست می‌دانند و بدین وسیله امامت و ولایت حضرت علی(ع) را اثبات می‌کنند.<ref>رحیمی اصفهانی، ولایت و رهبری، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۱۹تا۱۲۱.</ref> | * [[حدیث ولایت]]: حدیثی از پیامبر(ص) است که حضرت علی را پس از خود ولیِّ مؤمنان معرفی می‌کند. این حدیث با عبارت‌های مختلفی در منابع شیعه و سنی نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۴۳؛ ابن‌حنبل، مسند الامام احمد، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۱۸۰؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲.</ref> [[شیعه|شیعیان]] کلمه «ولیّ» را که در «عَلِیٌّ وَلِیُّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مِنْ بَعْدِی»<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲.</ref> به‌کار رفته، به‌معنای امام و سرپرست می‌دانند و بدین وسیله امامت و ولایت حضرت علی(ع) را اثبات می‌کنند.<ref>رحیمی اصفهانی، ولایت و رهبری، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۱۹تا۱۲۱.</ref> | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
* [[حدیث رایت|حدیث رایَت]]: حدیثی مشهور است از حضرت محمد(ص) درباره امام علی(ع) در [[غزوه خیبر]] که در آن آمده است: «فردا پرچم را به مردی خواهم داد که خداوند قلعه خیبر را به دست او فتح می کند، خدا و رسول را دوست دارد و خدا و رسول هم او را دوست دارند.<ref> برای نمونه نگاه کنید به بخاری، صحیح‌البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۱۸، حدیث ۳۷۰۱و۳۷۰۲؛ مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۷۲، حدیث ۲۴۰۶.</ref> | * [[حدیث رایت|حدیث رایَت]]: حدیثی مشهور است از حضرت محمد(ص) درباره امام علی(ع) در [[غزوه خیبر]] که در آن آمده است: «فردا پرچم را به مردی خواهم داد که خداوند قلعه خیبر را به دست او فتح می کند، خدا و رسول را دوست دارد و خدا و رسول هم او را دوست دارند.<ref> برای نمونه نگاه کنید به بخاری، صحیح‌البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۱۸، حدیث ۳۷۰۱و۳۷۰۲؛ مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۷۲، حدیث ۲۴۰۶.</ref> | ||
* [[حدیث ثقلین]]: حدیث مشهوری از پیامبر(ص) درباره جایگاه [[قرآن]] و [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل‌بیت]] است. در این حدیث آمده است: «من در میان شما دو چیز سنگین (گرانسنگ و گرانبها) باقی می‌گذارم که اگر آنها را دستاویز قرار دهید، هرگز گمراه نخواهید شد: کتاب خدا و [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|عترتم]] که اهل‌بیتم هستند.»<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۹۴.</ref> این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نسائی، السنن الکبری، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۳۱۰، حدیث ۸۰۹۲؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۹۴؛ مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۷۳، حدیث ۲۴۰۸؛ ابن‌حنبل، فضائل امیر المومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۸۰.</ref> | * [[حدیث ثقلین]]: حدیث مشهوری از پیامبر(ص) درباره جایگاه [[قرآن]] و [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل‌بیت]] است. در این حدیث آمده است: «من در میان شما دو چیز سنگین (گرانسنگ و گرانبها) باقی می‌گذارم که اگر آنها را دستاویز قرار دهید، هرگز گمراه نخواهید شد: کتاب خدا و [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|عترتم]] که اهل‌بیتم هستند.»<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۹۴.</ref> این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نسائی، السنن الکبری، ۱۴۲۱ق، ج۷، ص۳۱۰، حدیث ۸۰۹۲؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۹۴؛ مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۷۳، حدیث ۲۴۰۸؛ ابن‌حنبل، فضائل امیر المومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۸۰.</ref> | ||
* [[حدیث کساء | * [[حدیث کساء]]: حدیثی است در فضیلت [[پنج‌تن|پنج تن]]. طبق این حدیث که در منابع شیعه<ref>طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۶۸؛ کلینی،الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷.</ref> و سنی<ref>ابن‌حنبل، فضائل امیرالمومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۸۴؛مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۸۳، حدیث ۲۴۲۴؛ طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص۵۹۸.</ref> آمده است، پیامبر اسلام(ص) خاندانش را با پارچه‌ای پشمین (کِساء) پوشاند و دعا کرد: «خدایا اینان اهل‌بیت من هستند. پلیدی را از آنها دور کن و آنها را پاک گردان.»<ref>ابن‌حنبل، فضائل امیرالمومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۸۴؛مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۸۳، حدیث ۲۴۲۴؛ طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص۵۹۸.</ref> | ||
* [[حدیث سفینه]]: حدیثی مشهور از پیامبر اسلام(ص) است که در آن اهل بیتِ(ع) خود را به [[کشتی نوح]] تشبیه کرده است که هر کس داخل آن شد، نجات می‌یابد و هر کس از آن جا ماند، غرق می‌شود.<ref>حاکم نیشابوری، مستدرک‌الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۷۳، حدیث ۳۳۱۲.</ref> این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حاکم نیشابوری، مستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۷۳، حدیث ۳۳۱۲؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۴۴.</ref> | * [[حدیث سفینه]]: حدیثی مشهور از پیامبر اسلام(ص) است که در آن اهل بیتِ(ع) خود را به [[کشتی نوح]] تشبیه کرده است که هر کس داخل آن شد، نجات می‌یابد و هر کس از آن جا ماند، غرق می‌شود.<ref>حاکم نیشابوری، مستدرک‌الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۷۳، حدیث ۳۳۱۲.</ref> این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حاکم نیشابوری، مستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۷۳، حدیث ۳۳۱۲؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۴۴.</ref> | ||
* [[حدیث شجره]]: پیامبر(ص) فرمود: من و علی از یک درخت خلق شده‌ایم و سایر مردم از درخت‌های مختلف<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۶۳، حدیث ۲۹۴۹؛ حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۷۶و۳۷۷.</ref> برخی مفسران آفرینش پیامبر(ص) و امام علی(ع) را از یک منشأ، دلیلی بر مساوی‌بودن آن دو در وجوب اطاعت و ولایت دانسته‌اند.<ref>ابن‌بطریق، خصائص الوحی المبین فی مناقب امیر المومنین، ۱۴۱۷ق، ص۲۴۶.</ref> | * [[حدیث شجره]]: پیامبر(ص) فرمود: من و علی از یک درخت خلق شده‌ایم و سایر مردم از درخت‌های مختلف<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۶۳، حدیث ۲۹۴۹؛ حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۷۶و۳۷۷.</ref> برخی مفسران آفرینش پیامبر(ص) و امام علی(ع) را از یک منشأ، دلیلی بر مساوی‌بودن آن دو در وجوب اطاعت و ولایت دانسته‌اند.<ref>ابن‌بطریق، خصائص الوحی المبین فی مناقب امیر المومنین، ۱۴۱۷ق، ص۲۴۶.</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
*[[حدیث خاصف النعل|حدیث خاصِف النَعل]] گفتاری از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] در بیان جایگاه و [[فضایل امام علی(ع)]] است که امام را به‌جهت آنکه در آن لحظه مشغول پینه‌زدن کفش پیامبر(ص) بود، با لقب خاصف النعل خطاب قرار داد.<ref>ابن‌مردویه، مناقب علی بن ابیطالب، ۱۴۲۴ق، ص۱۶۲؛ احمد حنبل، مسند الامام احمد، ۱۴۲۱ق، ج۳، ص۴۸۰. </ref> | *[[حدیث خاصف النعل|حدیث خاصِف النَعل]] گفتاری از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] در بیان جایگاه و [[فضایل امام علی(ع)]] است که امام را به‌جهت آنکه در آن لحظه مشغول پینه‌زدن کفش پیامبر(ص) بود، با لقب خاصف النعل خطاب قرار داد.<ref>ابن‌مردویه، مناقب علی بن ابیطالب، ۱۴۲۴ق، ص۱۶۲؛ احمد حنبل، مسند الامام احمد، ۱۴۲۱ق، ج۳، ص۴۸۰. </ref> | ||
روایات دیگری هم از پیامبر درباره فضایل امام علی نقل شده است؛ ازجمله «ضربت علی در جنگ خندق از عبادت جن و انس برتر است»؛<ref>حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۱۴.</ref> «هر کس علی را [[سب علی(ع)| | روایات دیگری هم از پیامبر درباره فضایل امام علی(ع) نقل شده است؛ ازجمله «ضربت علی در جنگ خندق از عبادت جن و انس برتر است»؛<ref>حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۱۴.</ref> «هر کس علی را [[سب علی(ع)| | ||
سب]] کند، مرا لعن کرده است»؛<ref>ابن‌حنبل، فضائل امیرالمومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۹۴.</ref> «هر کس علی را اذیت کند، مرا اذیت کرده است»؛<ref>ابن‌حنبل، فضائل امیر المومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۷۴.</ref> «با دوستی علی است که [[ایمان|مؤمن]] از [[منافق]] شناخته می‌شود»؛<ref>ابن‌حنبل، فضائل امیرالمومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۷۲.</ref> «علی از من و من از علی‌ام»؛<ref>احمد حنبل، مسند الامام احمد، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۱۷۹.</ref> «یاد علی [[عبادت]] است»؛<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۵۶.</ref> «نگاه به علی عبادت است»؛<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۵۲، ح۴۶۸۱.</ref> همچنین استفاده پیامبر اسلام(ص) از القابی مانند [[صدیق|صِدِّیق اکبر]]،<ref>ابن‌حنبل، فضائل امیر المومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۸۳.</ref> [[فاروق|فاروق اعظم]]<ref>طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۵۲.</ref> و [[ابوتراب]]<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۸۹.</ref> درباره امام علی(ع) از فضایل آن حضرت به‌شمار آمده است. | سب]] کند، مرا لعن کرده است»؛<ref>ابن‌حنبل، فضائل امیرالمومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۹۴.</ref> «هر کس علی را اذیت کند، مرا اذیت کرده است»؛<ref>ابن‌حنبل، فضائل امیر المومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۷۴.</ref> «با دوستی علی است که [[ایمان|مؤمن]] از [[منافق]] شناخته می‌شود»؛<ref>ابن‌حنبل، فضائل امیرالمومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۷۲.</ref> «علی از من و من از علی‌ام»؛<ref>احمد حنبل، مسند الامام احمد، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۱۷۹.</ref> «یاد علی [[عبادت]] است»؛<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۵۶.</ref> «نگاه به علی عبادت است»؛<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۵۲، ح۴۶۸۱.</ref> همچنین استفاده پیامبر اسلام(ص) از القابی مانند [[صدیق|صِدِّیق اکبر]]،<ref>ابن‌حنبل، فضائل امیر المومنین علی بن ابیطالب، ۱۴۳۳ق، ص۱۸۳.</ref> [[فاروق|فاروق اعظم]]<ref>طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۵۲.</ref> و [[ابوتراب]]<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۸۹.</ref> درباره امام علی(ع) از فضایل آن حضرت به‌شمار آمده است. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
برخی از رویدادها و امتیازاتی که به عنوان فضائل امام علی(ع) شمرده شده‌اند، عبارتند از: | برخی از رویدادها و امتیازاتی که به عنوان فضائل امام علی(ع) شمرده شده‌اند، عبارتند از: | ||
* [[ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)|ازدواج با حضرت زهرا]]: از فضایل اختصاصی امام علی(ع) را ازدواجش با دختر پیامبر دانسته‌اند که به‌دستور [[خدا]] انجام شد.<ref>فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ص۱۴۷.</ref> گفته‌اند اگر علی(ع) نبود، برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] همتایی وجود نداشت.<ref>فتال نیشابوری، روضةالواعظین، ۱۳۷۵ش، ص۱۴۶.</ref> | * [[ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)|ازدواج با حضرت زهرا]]: از فضایل اختصاصی امام علی(ع) را ازدواجش با دختر پیامبر دانسته‌اند که به‌دستور [[خدا]] انجام شد.<ref>فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ص۱۴۷.</ref> گفته‌اند اگر علی(ع) نبود، برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] همتایی وجود نداشت.<ref>فتال نیشابوری، روضةالواعظین، ۱۳۷۵ش، ص۱۴۶.</ref> | ||
* [[مولود کعبه]]: مولود کعبه به‌معنای زاده‌شده در | * [[مولود کعبه]]: مولود کعبه به‌معنای زاده‌شده در [[کعبه]]، به ماجرای تولد امام علی(ع) در کعبه اشاره دارد که از فضایل اختصاصی او به‌شمار می‌رود.<ref>امینی، الغدیر، ۱۳۹۷ق، ج۶، ص۲۱تا۲۳.</ref> | ||
* [[امیرالمؤمنین (لقب)|لقب امیرالمؤمنین]]: به‌معنای امیر، فرمانده و رهبر مسلمانان، لقبی است که به‌اعتقاد شیعیان به حضرت علی(ع) اختصاص دارد. به‌باور شیعیان، این لقب نخستین بار در زمان پیامبر | * [[امیرالمؤمنین (لقب)|لقب امیرالمؤمنین]]: به‌معنای امیر، فرمانده و رهبر مسلمانان، لقبی است که به‌اعتقاد [[شیعه|شیعیان]] به حضرت علی(ع) اختصاص دارد. به‌باور شیعیان، این لقب نخستین بار در زمان پیامبر اکرم برای علی بن ابیطالب به‌کار رفته است<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۸.</ref> [[سید ابن طاووس]]، محدث شیعه در قرن هفتم، در کتاب [[الیقین باختصاص مولانا علی بامرة المؤمنین (کتاب)|الیقین باختصاص مولانا علی بإمرة المؤمنین]]، با اتکا به ۲۲۰ [[حدیث]] از منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، لقب امیرالمؤمنین را مختص امام علی(ع) دانسته است.<ref>تقدمی معصومی، نور الأمیر فی تثبیت خطبة الغدیر، ۱۳۷۹ش، ص۹۷.</ref> | ||
* [[سد الابواب|سدّالاَبواب]]: به‌معنای مسدودکردن درها، به واقعه‌ای اشاره دارد که طی آن، پیامبر اسلام به‌فرمان خدا دستور داد جز درِ خانه امام علی(ع)، درِ همه خانه‌هایی که به [[مسجدالنبی]] باز می‌شدند، مسدود شود.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۳۵؛ ابن‌حنبل، فضائل امیرالمومنین، ۱۴۳۳ق، ص۱۷۷.</ref> | * [[سد الابواب|سدّالاَبواب]]: به‌معنای مسدودکردن درها، به واقعه‌ای اشاره دارد که طی آن، پیامبر اسلام به‌فرمان خدا دستور داد جز درِ خانه امام علی(ع)، درِ همه خانه‌هایی که به [[مسجدالنبی]] باز می‌شدند، مسدود شود.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۳۵؛ ابن‌حنبل، فضائل امیرالمومنین، ۱۴۳۳ق، ص۱۷۷.</ref> | ||
* برادری با پیامبر(ص): پیامبر(ص) پیش از [[هجرت به مدینه]]، میان [[مهاجرین|مهاجران]]، [[عقد اخوت]] برقرار کرد. همچنین در مدینه میان مهاجران و [[انصار]] عقد اخوت بست و هر دو بار میان خودش و امام علی(ع) عقد اخوت برقرار کرد و علی را برادر خود خواند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱ق، ج۳، ص۱۰۹۷و۱۰۹۸.</ref> | * برادری با پیامبر(ص): پیامبر(ص) پیش از [[هجرت به مدینه]]، میان [[مهاجرین|مهاجران]]، [[عقد اخوت]] برقرار کرد. همچنین در مدینه میان مهاجران و [[انصار]] عقد اخوت بست و هر دو بار میان خودش و امام علی(ع) عقد اخوت برقرار کرد و علی را برادر خود خواند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱ق، ج۳، ص۱۰۹۷و۱۰۹۸.</ref> | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
* [[ابلاغ آیات برائت]]: به‌گزارش [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] تقریباً تمام [[تفسیر قرآن|مفسران]] و مورخان اتفاق‌نظر دارند هنگامی که [[آیات برائت|آیات نخستین سوره توبه]] نازل شد و پیمان‌هایی را که [[شرک|مشرکان]] با [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] داشتند، لغو کرد، پیامبر(ص) نخست ابلاغ این فرمان را برعهده [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] گذاشت تا هنگام [[حج]] در [[مکه]] برای عموم مردم بخواند؛ اما سپس آن را از او گرفت و به علی(ع) داد و حضرت علی(ع) در مراسم [[حج]] به مردم ابلاغ کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۲۷۵.</ref> این واقعه در منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نقل شده است.<ref> ابن‌حنبل، مسند الامام احمد، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۱۷۹؛ نسایی، خصائص، ۱۴۰۶ق، ص۹۳.</ref> | * [[ابلاغ آیات برائت]]: به‌گزارش [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] تقریباً تمام [[تفسیر قرآن|مفسران]] و مورخان اتفاق‌نظر دارند هنگامی که [[آیات برائت|آیات نخستین سوره توبه]] نازل شد و پیمان‌هایی را که [[شرک|مشرکان]] با [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] داشتند، لغو کرد، پیامبر(ص) نخست ابلاغ این فرمان را برعهده [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] گذاشت تا هنگام [[حج]] در [[مکه]] برای عموم مردم بخواند؛ اما سپس آن را از او گرفت و به علی(ع) داد و حضرت علی(ع) در مراسم [[حج]] به مردم ابلاغ کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۲۷۵.</ref> این واقعه در منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نقل شده است.<ref> ابن‌حنبل، مسند الامام احمد، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۱۷۹؛ نسایی، خصائص، ۱۴۰۶ق، ص۹۳.</ref> | ||
* [[خاتم‌بخشی]]: منظور از خاتم‌بخشی، ماجرایی است که در آن امام علی(ع) در [[رکوع]] نماز، انگشتر خود را به فقیر بخشید. این واقعه در کتب روایی شیعه و سنی نقل شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۲۵؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۳؛ حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹تا۲۳۹.</ref> | * [[خاتم‌بخشی]]: منظور از خاتم‌بخشی، ماجرایی است که در آن امام علی(ع) در [[رکوع]] نماز، انگشتر خود را به فقیر بخشید. این واقعه در کتب روایی شیعه و سنی نقل شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۲۵؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۳؛ حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹تا۲۳۹.</ref> | ||
* [[رد الشمس|ردّ الشمس]]: در این واقعه، به‌دعای پیامبر | * [[رد الشمس|ردّ الشمس]]: در این واقعه، به‌دعای پیامبر اکرم(ص)، خورشید که در حال غروب بود، به عقب بازگشت تا حضرت علی(ع) [[نماز عصر|نماز عصرش]] را بخواند.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۴۶.</ref> همچنین بنا به نقل [[شیخ مفید]]، در زمان حضرت علی(ع)، در یکی از جنگ‌ها تعدادی از لشکریان نماز عصرشان را نخوانده بودند که با دعای حضرت علی(ع) خورشید برگشت.<ref>مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۴۷.</ref> | ||
== جلوگیری از نشر فضایل علی(ع) == | == جلوگیری از نشر فضایل علی(ع) == | ||
بنابر گزارش‌های تاریخی، در دوره [[بنی‌امیه]] به‌دستور معاویه از نقل و نشر فضایل امام علی(ع) جلوگیری شد: به‌گفته على بن محمد مدائنى مورخ قرن سوم، معاويه به كارگزارانش نوشته بود که هركس چيزى در فضیلت امام علی(ع) و خاندانش نقل کند، حرمتى براى جان و مالش نيست.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۴.</ref> همچنین روایت‌کردن از وی، یادکردن از او به نیکی و نام‌گذاری فرزندان به‌نام علی ممنوع شده بود.<ref>نگاه کنید به محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیر المؤمنین، ۱۴۲۸ق، ص۴۷۵تا۴۸۳.</ref> معاویه امام علی را سَبّ (ناسزاگویی) می‌کرد و می‌گفت: دست از این کار برنمی‌دارم تا کسی فضيلتى را از او ياد نكند.<ref>ابن‌ابى‌الحديد، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۵۷.</ref> به‌دستور او [[سب علی(ع)|سَبّ علی]] بر منابر آغاز شد<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۴.</ref> و تا دوره [[عمر بن عبدالعزیز]] حدود ۶۰ سال ادامه داشت.<ref>ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۹۴.</ref> به گفته [[علامه حلی]] (۶۴۸-۷۲۶ق) در کتاب [[کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)|کشف الیقین]] دوستان امام علی(ع) از ترس و دشمنان او از روی حسادت فضایل آن حضرت را نشر نمی‌دادند با این حال شرق و غرب از فضائل او پر شده بود.<ref>علامه حلی، کشف الیقین، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴.</ref> | بنابر گزارش‌های تاریخی، در دوره [[بنی‌امیه]] به‌دستور [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] از نقل و نشر فضایل امام علی(ع) جلوگیری شد: به‌گفته على بن محمد مدائنى مورخ قرن سوم، معاويه به كارگزارانش نوشته بود که هركس چيزى در فضیلت امام علی(ع) و خاندانش نقل کند، حرمتى براى جان و مالش نيست.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۴.</ref> همچنین روایت‌کردن از وی، یادکردن از او به نیکی و نام‌گذاری فرزندان به‌نام علی ممنوع شده بود.<ref>نگاه کنید به محمدی ری‌شهری، دانش‌نامه امیر المؤمنین، ۱۴۲۸ق، ص۴۷۵تا۴۸۳.</ref> معاویه امام علی را سَبّ (ناسزاگویی) می‌کرد و می‌گفت: دست از این کار برنمی‌دارم تا کسی فضيلتى را از او ياد نكند.<ref>ابن‌ابى‌الحديد، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۵۷.</ref> به‌دستور او [[سب علی(ع)|سَبّ علی]] بر منابر آغاز شد<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۴.</ref> و تا دوره [[عمر بن عبدالعزیز]] حدود ۶۰ سال ادامه داشت.<ref>ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۹۴.</ref> به گفته [[علامه حلی]] (۶۴۸-۷۲۶ق) در کتاب [[کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)|کشف الیقین]] دوستان امام علی(ع) از ترس و دشمنان او از روی حسادت فضایل آن حضرت را نشر نمی‌دادند با این حال شرق و غرب از فضائل او پر شده بود.<ref>علامه حلی، کشف الیقین، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴.</ref> | ||
به‌گفته [[محمدجواد مغنیه|محمدجواد مَغنیه]]، امويان كسانى را كه فضيلت يا حديثى از امام على(ع) نقل می‌كردند، شكنجه می‌دادند. آنان شاگردان و خواص امام علی(ع) همچون [[میثم تمار]]، [[عمرو بن حمق خزاعی|عَمرو بن حَمِق خُزاعی]]، [[رشید هجری]]، [[حجر بن عدی|حُجر بن عُدَى]] و [[کمیل بن زیاد نخعی|كمیل بن زیاد]] را كشتند تا كسى به‌وسيله آنها به اخبار و آثار حضرت على(ع) آگاه نشود.<ref>مغنيه، الحسين و بطلة كربلاء، ۱۴۲۶ق، ص۱۸۷.</ref> همچنین به‌گزارش شيخ محمد ابوزهره، عالم [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] ، حكومت [[بنی‌امیه| اموى]] تأثيرى جدى در پنهان‌ماندن بسيارى از آثار على(ع) داشته است و به همین علت احادیث اندکی از وی در منابع اهل‌سنت نقل شده است.<ref>ابوزهره، الامام الصادق، مطبعة محمدعلی مخیم، ص۱۶۲.</ref> | به‌گفته [[محمدجواد مغنیه|محمدجواد مَغنیه]]، امويان كسانى را كه فضيلت يا حديثى از امام على(ع) نقل می‌كردند، شكنجه می‌دادند. آنان شاگردان و خواص امام علی(ع) همچون [[میثم تمار]]، [[عمرو بن حمق خزاعی|عَمرو بن حَمِق خُزاعی]]، [[رشید هجری]]، [[حجر بن عدی|حُجر بن عُدَى]] و [[کمیل بن زیاد نخعی|كمیل بن زیاد]] را كشتند تا كسى به‌وسيله آنها به اخبار و آثار حضرت على(ع) آگاه نشود.<ref>مغنيه، الحسين و بطلة كربلاء، ۱۴۲۶ق، ص۱۸۷.</ref> همچنین به‌گزارش شيخ محمد ابوزهره، عالم [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] ، حكومت [[بنی‌امیه| اموى]] تأثيرى جدى در پنهان‌ماندن بسيارى از آثار على(ع) داشته است و به همین علت احادیث اندکی از وی در منابع اهل‌سنت نقل شده است.<ref>ابوزهره، الامام الصادق، مطبعة محمدعلی مخیم، ص۱۶۲.</ref> | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
== جعل فضایل حضرت علی(ع) برای دیگران == | == جعل فضایل حضرت علی(ع) برای دیگران == | ||
چنان‌که [[ابن ابی‌الحدید | چنان‌که [[ابن ابی‌الحدید]] از [[محمد بن عبدالله اسکافی|ابوجعفر اِسکافی]] متکلم معتزلی قرن سوم قمری نقل کرده، [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] گروهی از [[صحابه]] و [[تابعین]] را مأمور کرده بود که احادیثی در نکوهش امام علی جعل کنند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۶۳.</ref> او در نامه‌ای از کارگزارانش خواست دوستداران [[عثمان بن عفان]] را شناسایی و به خود نزديک كنند و آنچه این افراد در فضيلت عثمان نقل مى‌كنند، برایش بنويسند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۴.</ref> به‌گفته على بن محمد مدائنى مورخ قرن سوم هجری قمری، مردم برای رسيدن به مال و منال در مدح عثمان حديث آوردند و نقل فضايل عثمان فراوانى گرفت؛<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۴.</ref> ازاین‌رو معاویه در نامه دیگری به کارگزارانش نوشت از مردم دعوت کنند كه فضايل [[صحابه]] و [[خلفای سه‌گانه]] را روايت كنند تا اینکه در فضيلت حضرت علی(ع) حديثى نباشد، مگر اينكه روايتى همانند آن در فضل خلفاى نخستين و صحابه بياورند يا ضد و مخالف آن را نقل كنند. وی این کار را مایه روشنایی چشم و وسیله‌ای برای نابودسازی راه وروش ابوتراب([مام علی(ع)] و شیعانش برشمرده است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۵.</ref> | ||
== انکار فضایل امام علی(ع)== | == انکار فضایل امام علی(ع)== | ||
[[ابن تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] (۶۶۱-۷۲۸ق) پیشوای | [[ابن تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] (۶۶۱-۷۲۸ق) پیشوای [[سلفیه]]، پاره‌ای از احادیثی که در فضیلت امام علی(ع) وارد شده را، مخدوش یا مجعول دانسته است.<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: ابن تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۸، ص۵۰-۸۶ و۱۲۲-۱۲۶ و ۱۶۴-۱۶۸.</ref> همچنین شاگردش اسماعیل بن عمر معروف به ابن‌کثیر دمشقی (۷۰۱-۷۷۴ق) گفته است آیه‌ای درخصوص علی(ع) به‌تنهایی نازل نشده و آیاتی که مطرح شده، درباره علی(ع) و چند تن دیگر است.<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۵۷.</ref> به‌باور وی روایاتی که در این خصوص از ابن‌عباس و دیگران نقل شده، صحیح نیستند.<ref>ابن‌کثیر، البدایة والنهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۵۷-۳۵۸.</ref> او همچنین سند بسیاری از احادیث فضائل امام علی را ضعیف دانسته است.<ref> نگاه کنید به ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۵۷و۳۵۸.</ref> | ||
ابن‌قَیِّم جوزی (درگذشت ۷۵۱ق)، دیگر شاگرد ابن‌تیمیه، امامت علی(ع) در [[غدیر خم]] را جعلی دانسته است؛<ref>ابن قیم، المنار المنیف، ۱۳۹۰ق، ص۵۷.</ref> با آنکه به‌گفته [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] حدیث غدیر در منابع شیعه و سنی به‌صورت [[تواتر|متواتر]] نقل شده است.<ref> امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۹.</ref> همچنین ابن‌جوزی (درگذشت ۵۹۷ق)، عالم | ابن‌قَیِّم جوزی (درگذشت ۷۵۱ق)، دیگر شاگرد ابن‌تیمیه، امامت علی(ع) در [[غدیر خم]] را جعلی دانسته است؛<ref>ابن قیم، المنار المنیف، ۱۳۹۰ق، ص۵۷.</ref> با آنکه به‌گفته [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] حدیث غدیر در منابع شیعه و سنی به‌صورت [[تواتر|متواتر]] نقل شده است.<ref> امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۹.</ref> همچنین ابن‌جوزی (درگذشت ۵۹۷ق)، عالم [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، در کتاب الموضوعات، برخی از احادیث فضایل امام علی(ع) را به‌عنوان حدیثی جعلی آورده است.<ref>ابن‌جوزی، الموضوعات، ج۱، ص۳۳۸ به بعد.</ref> | ||
== کتاب‌شناسی== | == کتاب‌شناسی== | ||
فضایل امام علی(ع) در کتاب‌های حدیثی اهل‌سنت مانند [[صحاح سته]] در بخش‌هایی به‌نام مناقب و فضایل علی بن ابیطالب آمده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به بخاری، صحیح‌البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۱۸؛ مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۷۰و۱۸۷۱، حدیث ۲۴۰۴.</ref> همچنین در کتاب‌هایی که درباره فضایل اهل‌بیت نوشته شده، بخشی به مناقب و فضایل امام علی اختصاص دارد. عالمان شیعه و سنی کتاب‌هایی مستقلی نیز درباره فضائل و مناقب امام علی(ع) تألیف کرده‌اند. [[آقابزرگ تهرانی]] در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]] ۱۵ کتاب با عنوان فضائل امیرالمؤمنین(ع) معرفی کرده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱۶، ص۲۵۳-۲۵۶.</ref> او همچنین کتاب‌هایی با عناوین دیگر نیز معرفی کرده که در بردارنده فضائل امام علی(ع) است. به عنوان نمونه:«نهج العدالة فی فضائل الإمام أميرالمؤمنین علی بن أبی‌طالب»، نوشته عبد علی بن الحسین اللبان النجفی<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۲۴، ص۴۲۱.</ref> و «مصباح الأنوار فی فضائل إمام الاَبرار»، نوشته هاشم بن محمد.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۲۱، ص۱۰۳.</ref> | فضایل امام علی(ع) در کتاب‌های حدیثی [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] مانند [[صحاح سته]] در بخش‌هایی به‌نام مناقب و فضایل علی بن ابیطالب آمده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به بخاری، صحیح‌البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۱۸؛ مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۷۰و۱۸۷۱، حدیث ۲۴۰۴.</ref> همچنین در کتاب‌هایی که درباره فضایل اهل‌بیت نوشته شده، بخشی به مناقب و فضایل امام علی اختصاص دارد. عالمان شیعه و سنی کتاب‌هایی مستقلی نیز درباره فضائل و مناقب امام علی(ع) تألیف کرده‌اند. [[آقابزرگ تهرانی]] در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]] ۱۵ کتاب با عنوان فضائل امیرالمؤمنین(ع) معرفی کرده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱۶، ص۲۵۳-۲۵۶.</ref> او همچنین کتاب‌هایی با عناوین دیگر نیز معرفی کرده که در بردارنده فضائل امام علی(ع) است. به عنوان نمونه:«نهج العدالة فی فضائل الإمام أميرالمؤمنین علی بن أبی‌طالب»، نوشته عبد علی بن الحسین اللبان النجفی<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۲۴، ص۴۲۱.</ref> و «مصباح الأنوار فی فضائل إمام الاَبرار»، نوشته هاشم بن محمد.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۲۱، ص۱۰۳.</ref> | ||
=== کتاب‌های اهل‌سنت=== | === کتاب‌های اهل‌سنت=== | ||