تکتف: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
اکثریت فقیهان شیعه، تکتف را [[حرام]] و باطل‌کننده نماز دانسته‌اند. این فقها به روایاتی از منابع اهل‌سنت استناد می‌کنند که به تفصیل از چگونگی نماز خواندن [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] سخن گفته، اما اشاره‌ای به تکتف نکرده است. برخی از علمای اهل‌سنت نیز این دست روایات را ترجیح داده‌اند. همچنین روایاتی از [[اهل‌بیت(ع)]] نقل شده که در آن از تکتف نهی شده و آن را عمل [[مجوس|مجوسیان]] دانسته است. | اکثریت فقیهان شیعه، تکتف را [[حرام]] و باطل‌کننده نماز دانسته‌اند. این فقها به روایاتی از منابع اهل‌سنت استناد می‌کنند که به تفصیل از چگونگی نماز خواندن [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] سخن گفته، اما اشاره‌ای به تکتف نکرده است. برخی از علمای اهل‌سنت نیز این دست روایات را ترجیح داده‌اند. همچنین روایاتی از [[اهل‌بیت(ع)]] نقل شده که در آن از تکتف نهی شده و آن را عمل [[مجوس|مجوسیان]] دانسته است. | ||
فقیهان شیعه در مواقع لازم، انجام تکتف از روی [[تقیه]] را جایز دانسته‌اند؛ اما برخی از مراجع معاصر، تکتف را از موارد تقیه محسوب نکرده و تنها در موارد اضطراری جایز | فقیهان شیعه در مواقع لازم، انجام تکتف از روی [[تقیه]] را جایز دانسته‌اند؛ اما برخی از مراجع معاصر، تکتف را از موارد تقیه محسوب نکرده و تنها در موارد اضطراری جایز شمرده‌اند. | ||
علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] درباره تکتف فتواهای متفاوتی همچون [[مستحب|استحباب]]، استحباب تخییری و [[مکروه|کراهت]] داده‌اند. برخی از عالمان متأخر اهل‌سنت آن را [[واجب]] دانسته‌اند. مستند فقهای اهل‌سنت برای مستحب دانستن تکتف، [[حدیث|روایاتی]] است که یا از جهت متن و یا سند، دچار مشکل هستند. عالمان اهل‌سنت همچنین درباره کیفیت و محل تکتف و زمان آن دچار اختلاف شده‌اند. | علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] درباره تکتف فتواهای متفاوتی همچون [[مستحب|استحباب]]، استحباب تخییری و [[مکروه|کراهت]] داده‌اند. برخی از عالمان متأخر اهل‌سنت آن را [[واجب]] دانسته‌اند. مستند فقهای اهل‌سنت برای مستحب دانستن تکتف، [[حدیث|روایاتی]] است که یا از جهت متن و یا سند، دچار مشکل هستند. عالمان اهل‌سنت همچنین درباره کیفیت و محل تکتف و زمان آن دچار اختلاف شده‌اند. | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
* [[مستحب|استحباب]]: عینی(۷۶۲-۸۵۵ق)، مورخ و محدث بزرگ اهل‌سنت، می‌گوید [[ابوحنیفه|حنفی‌ها]] و [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]] و [[احمد بن حنبل|احمد بن حنبل]] و عموم عالمان اهل‌سنت تکتف را مستحب می‌دانند. عینی این عمل را به برخی از صحابه همچون [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نسبت داده است.<ref>العینی، البنایه شرح الهدایه، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۸۰.</ref> طبق این نظریه، نماز بدون رعایت تکتف، صحیح خواهد بود.<ref>فتاوی نور علی الدرب، ۱۴۲۸ق، ج۸، ص۱۴۲.</ref> | * [[مستحب|استحباب]]: عینی(۷۶۲-۸۵۵ق)، مورخ و محدث بزرگ اهل‌سنت، می‌گوید [[ابوحنیفه|حنفی‌ها]] و [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]] و [[احمد بن حنبل|احمد بن حنبل]] و عموم عالمان اهل‌سنت تکتف را مستحب می‌دانند. عینی این عمل را به برخی از صحابه همچون [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نسبت داده است.<ref>العینی، البنایه شرح الهدایه، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۸۰.</ref> طبق این نظریه، نماز بدون رعایت تکتف، صحیح خواهد بود.<ref>فتاوی نور علی الدرب، ۱۴۲۸ق، ج۸، ص۱۴۲.</ref> | ||
* [[مکروه|کراهت]]: [[قرطبی]] مفسر مالکی مذهب قرن هفتم میلادی می‌گوید [[مالک بن انس|مالک بن انس]] تکتف را در نماز واجب، [[مکروه]] می‌دانست و در [[نمازهای مستحب|نماز مستحبی]] حکم به [[مستحب|استحباب]] داده بود.<ref>قرطبی، بدایه المتجتهد ونهایه المقتصد، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۴۶.</ref> گفته شده است که [[عبدالله بن زبیر]] و [[حسن بصری]] بر همین عقیده بودند.<ref>نووی، المجموع شرح المهذب، دارالفکر، ج۳، ص۳۱۱.</ref> برخی از فقیهان اهل‌سنت، تکتف را مخصوص زمانی می‌دانند که قیام طولانی شده و نمازگزار دچار خستگی می‌شود.<ref>العینی، البنایه شرح الهدایه، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۸۱.</ref> | * [[مکروه|کراهت]]: [[قرطبی]] مفسر مالکی مذهب قرن هفتم میلادی می‌گوید [[مالک بن انس|مالک بن انس]] تکتف را در نماز واجب، [[مکروه]] می‌دانست و در [[نمازهای مستحب|نماز مستحبی]] حکم به [[مستحب|استحباب]] داده بود.<ref>قرطبی، بدایه المتجتهد ونهایه المقتصد، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۴۶.</ref> گفته شده است که [[عبدالله بن زبیر]] و [[حسن بصری]] بر همین عقیده بودند.<ref>نووی، المجموع شرح المهذب، دارالفکر، ج۳، ص۳۱۱.</ref> برخی از فقیهان اهل‌سنت، تکتف را مخصوص زمانی می‌دانند که قیام طولانی شده و نمازگزار دچار خستگی می‌شود.<ref>العینی، البنایه شرح الهدایه، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۸۱.</ref> | ||
* استحباب تخییری: درمیان علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، [[اوزاعی]](۷۰۷–۷۷۴م)<ref>العینی، البنایه شرح الهدایه، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۸۰.</ref> و [[ابن عبدالبر]](۳۶۸–۴۶۳ق) قائل به استحباب تکتف و ارسال بودند.<ref>السراوی، القطوف الدانیه، ۱۹۹۷م، ج۲، ص۳۷.</ref> | * استحباب تخییری: درمیان علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، [[اوزاعی]](۷۰۷–۷۷۴م)<ref>العینی، البنایه شرح الهدایه، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۸۰.</ref> و [[ابن عبدالبر]](۳۶۸–۴۶۳ق) قائل به استحباب تخییری تکتف و ارسال آن بودند.<ref>السراوی، القطوف الدانیه، ۱۹۹۷م، ج۲، ص۳۷.</ref> | ||
===کیفیت=== | ===کیفیت=== | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
===نقد ادله=== | ===نقد ادله=== | ||
روایات مربوط به تکتف که اهل‌سنت به آن‌ها استناد کرده‌اند، منحصر به چند نفر از صحابه می‌شود که عموما دارای ابهام است و سند بیشتر این روایات قابل مناقشه است.<ref>جمعی از نویسندگان، فی رحاب اهل البیت، ۱۴۲۶ق، ج۲۱، ص۲۲.</ref> نقدهایی که بر این احادیث وارد شده است: | روایات مربوط به تکتف که اهل‌سنت به آن‌ها استناد کرده‌اند، منحصر به چند نفر از صحابه می‌شود که عموما دارای ابهام است و سند بیشتر این روایات قابل مناقشه است.<ref>جمعی از نویسندگان، فی رحاب اهل البیت، ۱۴۲۶ق، ج۲۱، ص۲۲.</ref> نقدهایی که بر این احادیث وارد شده است به شرح ذیل است: | ||
* روایت سهل بن سعد که در [[صحیح البخاری (کتاب)|صحیح بخاری]] آمده، از جهت متن دچار مشکل است؛ زیرا مشخص نشده است که چه کسی مردم را امر به تکتف می‌کرده است.<ref>جمعی از نویسندگان، فی رحاب اهل‌البیت، ۱۴۲۶ق، ج۲۱، ص۱۶.</ref> شارحان حدیث اهل‌سنت نیز درباره انتساب این روایت به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] مناقشاتی انجام داده‌اند.<ref>کورانی، الکوثر الجاری الی ریاض احادیث البخاری، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۳۲۷.</ref> | * روایت سهل بن سعد که در [[صحیح البخاری (کتاب)|صحیح بخاری]] آمده، از جهت متن دچار مشکل است؛ زیرا مشخص نشده است که چه کسی مردم را امر به تکتف می‌کرده است.<ref>جمعی از نویسندگان، فی رحاب اهل‌البیت، ۱۴۲۶ق، ج۲۱، ص۱۶.</ref> شارحان حدیث اهل‌سنت نیز درباره انتساب این روایت به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] مناقشاتی انجام داده‌اند.<ref>کورانی، الکوثر الجاری الی ریاض احادیث البخاری، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۳۲۷.</ref> | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
* حدیث ابن عباس: این حدیث با اسناد مختلفی نقل شده که افرادی همچون احمد بن طاهر و طلحه بن عمرو قرار دارد که علمای اهل‌سنت اولی را کذاب<ref>جمعی از نویسندگان، موسوعه اقوال ابی‌الحسن الدارقطنی فی رجال الحدیث وعلله، ۲۰۰۱م، ج۱، ص۶۸.</ref> و دومی را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]] و ضعیف دانسته‌اند.<ref>مزی، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، ۱۴۰۰ق، ج۱۳، ص۲۸-۲۹.</ref> | * حدیث ابن عباس: این حدیث با اسناد مختلفی نقل شده که افرادی همچون احمد بن طاهر و طلحه بن عمرو قرار دارد که علمای اهل‌سنت اولی را کذاب<ref>جمعی از نویسندگان، موسوعه اقوال ابی‌الحسن الدارقطنی فی رجال الحدیث وعلله، ۲۰۰۱م، ج۱، ص۶۸.</ref> و دومی را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]] و ضعیف دانسته‌اند.<ref>مزی، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، ۱۴۰۰ق، ج۱۳، ص۲۸-۲۹.</ref> | ||
* روایت منقول از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] این روایت که ابوداود نقل کرده، در اغلب نسخه‌های سنن ابی‌داود وجود ندارد<ref>زیعلی، نصب الرایه لاحادیث الهدایه، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۳۱۳.</ref> و برخی راویان آن همچون عبدالرحمن بن اسحاق تضعیف شده‌اند.<ref>العسقلانی، تهذیب التهذیب، دار الصادر، ج۶، ص۱۳۶-۱۳۷.</ref> | * روایت منقول از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] این روایت که ابوداود نقل کرده، در اغلب نسخه‌های سنن ابی‌داود وجود ندارد<ref>زیعلی، نصب الرایه لاحادیث الهدایه، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۳۱۳.</ref> و برخی راویان آن همچون عبدالرحمن بن اسحاق تضعیف شده‌اند.<ref>العسقلانی، تهذیب التهذیب، دار الصادر، ج۶، ص۱۳۶-۱۳۷.</ref> | ||
==تک‌نگاری‌ها== | ==تک‌نگاری‌ها== | ||
* الارسال و التکفیر بین السنة و البدعه: این اثر که توسط [[نجم‌الدین طبسی]] پدید آمده، خود جزئی از یک مجموعه به‌نام بین‌السنه والبدعه است که در آن، مسائل اختلافی همچون [[ازدواج موقت]] مورد بررسی قرار گرفته است.<ref>[https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/155410/1 «إرسال التکفیر بین السنة و البدعة - نسخه متنی»]، کتابخانه دیجیتال تبیان.</ref> این مجموعه، به صورت یک کتاب، تحت عنوان دراسات فقیه فی مسائل خلافیه چاپ شده است.<ref>[https://lohedana.ir/books/9550 «دراسات فقیه فی مسائل خلافیه»]، کتابخوان قائمیه.</ref> | * الارسال و التکفیر بین السنة و البدعه: این اثر که توسط [[نجم‌الدین طبسی]] پدید آمده، خود جزئی از یک مجموعه به‌نام بین‌السنه والبدعه است که در آن، مسائل اختلافی همچون [[ازدواج موقت]] مورد بررسی قرار گرفته است.<ref>[https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/155410/1 «إرسال التکفیر بین السنة و البدعة - نسخه متنی»]، کتابخانه دیجیتال تبیان.</ref> این مجموعه، به صورت یک کتاب، تحت عنوان دراسات فقیه فی مسائل خلافیه چاپ شده است.<ref>[https://lohedana.ir/books/9550 «دراسات فقیه فی مسائل خلافیه»]، کتابخوان قائمیه.</ref> | ||