انقلاب اسلامی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
←مخالفت‌ها با حکومت پهلوی
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
شاه که در یک سخنرانی تبلیغاتی مخالفان را ارتجاع سیاه خطاب کرده بود<ref> منصوری، آشنایی با انقلاب اسلامی ایران، ص۱۵۵.</ref> روز ۴ بهمن به قم سفر کرد ولی هیچ یک از روحانیون برجسته حتی تولیت آستان حضرت معصومه(س)تولیت [[حرم حضرت معصومه(س)]] در دوره پنجم، ابوالفضل مصباح التولیه (۱۳۳۲/۲/۲۸– ۱۳۴۴/۱۲/۳)در مراسم استقبال حاضر نشدند.<ref>[https://asnad.amfm.ir/تولیت-های-آستان-مقدس-قم/ تولیت‌های آستان مقدس قم]، مرکز آستان حضرت معصومه(س).</ref> شاه از زیارت حرم نیز خودداری کرد و در برابر صحن طی نطق تندی، مجددا به روحانیت توهین کرد و این گروه را مانع پیشرفت خطاب کرد. | شاه که در یک سخنرانی تبلیغاتی مخالفان را ارتجاع سیاه خطاب کرده بود<ref> منصوری، آشنایی با انقلاب اسلامی ایران، ص۱۵۵.</ref> روز ۴ بهمن به قم سفر کرد ولی هیچ یک از روحانیون برجسته حتی تولیت آستان حضرت معصومه(س)تولیت [[حرم حضرت معصومه(س)]] در دوره پنجم، ابوالفضل مصباح التولیه (۱۳۳۲/۲/۲۸– ۱۳۴۴/۱۲/۳)در مراسم استقبال حاضر نشدند.<ref>[https://asnad.amfm.ir/تولیت-های-آستان-مقدس-قم/ تولیت‌های آستان مقدس قم]، مرکز آستان حضرت معصومه(س).</ref> شاه از زیارت حرم نیز خودداری کرد و در برابر صحن طی نطق تندی، مجددا به روحانیت توهین کرد و این گروه را مانع پیشرفت خطاب کرد. | ||
رفراندوم در [[۶ بهمن]] انجام گرفت. حکومت اعلام کرد که با استقبال پرشور و بی‌نظیر روبرو گردیده و با ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار رأی موافق در مقابل ۴ هزار و ۱۵۰ رأی مخالف به تصویب ملت رسید.<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۱۷.</ref> | رفراندوم در [[۶ بهمن]] انجام گرفت. حکومت اعلام کرد که با استقبال پرشور و بی‌نظیر روبرو گردیده و با ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار رأی موافق در مقابل ۴ هزار و ۱۵۰ رأی مخالف به تصویب ملت رسید.<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۱۷.</ref> | ||
روحانیون در مواجهه با این وضعیت به پیشنهاد امام خمینی تصمیم گرفتند که ماه رمضان آن سال را که از روز بعد از رفراندوم شروع می‌شد به‌عنوان اعتراض به دولت، از رفتن به مساجد خودداری نمایند و برای جلب نظر عمومی در تمام ماه رمضان مساجد تعطیل شود.<ref> روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی، ۱۳۶۱ش، ص۲۸۴.</ref> | روحانیون در مواجهه با این وضعیت به پیشنهاد امام خمینی تصمیم گرفتند که ماه رمضان آن سال را که از روز بعد از رفراندوم شروع می‌شد به‌عنوان اعتراض به دولت، از رفتن به مساجد خودداری نمایند و برای جلب نظر عمومی در تمام [[رمضان|ماه رمضان]] مساجد تعطیل شود.<ref> روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی، ۱۳۶۱ش، ص۲۸۴.</ref> | ||
===واقعه مدرسه فیضیه=== | ===واقعه مدرسه فیضیه=== | ||
{{اصلی|واقعه فیضیه}} | {{اصلی|واقعه فیضیه}} | ||
به دنبال تنش‌های ایجاد شده، آیت الله خمینی طی اعلامیه‌ای اعلام کرد: «دستگاه حاکمه می‌خواهد با تمام کوشش به هَدمِ احکام ضروریهٔ اسلام قیام و به دنبال آن مطالبی است که اسلام را به خطر می‌اندازد. لذا اینجانب [[عید نوروز]] را به‌عنوان عزا و تسلیت به امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) جلوس می‌کنم و به مردم اعلام خطر می‌نمایم.»<ref>صحیفۀ امام خمینی، ج۱، ص۱۵۶.</ref> | به دنبال تنش‌های ایجاد شده، آیت الله خمینی طی اعلامیه‌ای اعلام کرد: «دستگاه حاکمه می‌خواهد با تمام کوشش به هَدمِ احکام ضروریهٔ اسلام قیام و به دنبال آن مطالبی است که اسلام را به خطر می‌اندازد. لذا اینجانب [[عید نوروز]] را به‌عنوان عزا و تسلیت به [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام عصر]] (عجل الله تعالی فرجه) جلوس می‌کنم و به مردم اعلام خطر می‌نمایم.»<ref>صحیفۀ امام خمینی، ج۱، ص۱۵۶.</ref> | ||
عصر [[۲ فروردین]] ۱۳۴۲ مصادف با [[شهادت]] [[امام صادق(ع)]]، ([[۲۵ شوال]] ۱۳۸۲ق) مجلس سوگواری از طرف [[آیت الله گلپایگانی]] در [[مدرسه فیضیه]] برگزار شد. تعدادی از وابستگان شاه در دو گروه ۷۰ و ۳۰ نفری در دو طرف مجلس قرار گرفته بودند و به نوبت صلوات می‌فرستادند.<ref>باقری، ۱۳۷۷ش، ص۲۰۱.</ref> پس از پایان سخنرانی [[حاج شیخ مرتضی انصاری]] یکی از آنها فریاد زد «برای سلامتی شاهنشاه آریامهر صلوات» مردم به هیجان آمدند و درگیری شروع شد.<ref>باقری، ۱۳۷۷ش، ص۱۱۵.</ref> | عصر [[۲ فروردین]] ۱۳۴۲ مصادف با [[شهادت]] [[امام صادق(ع)]]، ([[۲۵ شوال]] ۱۳۸۲ق) مجلس سوگواری از طرف [[آیت الله گلپایگانی]] در [[مدرسه فیضیه]] برگزار شد. تعدادی از وابستگان شاه در دو گروه ۷۰ و ۳۰ نفری در دو طرف مجلس قرار گرفته بودند و به نوبت صلوات می‌فرستادند.<ref>باقری، ۱۳۷۷ش، ص۲۰۱.</ref> پس از پایان سخنرانی [[حاج شیخ مرتضی انصاری]] یکی از آنها فریاد زد «برای سلامتی شاهنشاه آریامهر صلوات» مردم به هیجان آمدند و درگیری شروع شد.<ref>باقری، ۱۳۷۷ش، ص۱۱۵.</ref> | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
{{اصلی|قیام ۱۵ خرداد}} | {{اصلی|قیام ۱۵ خرداد}} | ||
[[پرونده:سخنرانی امام خمینی در مدرسه فیضیه.jpg|250px|بندانگشتی|سخنرانی [[امام خمینی]] در [[مدرسه فیضیه]][[۱۳۴۲ش]]]] | [[پرونده:سخنرانی امام خمینی در مدرسه فیضیه.jpg|250px|بندانگشتی|سخنرانی [[امام خمینی]] در [[مدرسه فیضیه]][[۱۳۴۲ش]]]] | ||
آیت الله خمینی در بعد از ظهر عاشورای سال ۱۳۸۳ق ([[۱۳ خرداد]] ۱۳۴۲ ش) با اعلام قبلی برای سخنرانی در مدرسه فیضیه قم حاضر شد و در سخنانی پس از شرح رخداد کربلا با تشبیه حمله مدرسه فیضیه به این واقعه، شاه را مورد انتقاد قرار داد.<ref> صحیفه امام، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۳.</ref> در پی این سخنرانی، نیروهای حکومت پهلوی وی را دستگیر و شبانه به تهران بردند[[سید حسن طباطبایی قمی]] و [[بهاءالدین محلاتی]] (۱۳۱۳-۱۴۰۱ق.-۱۳۶۰ش.)دو روحانی دیگری بودند که دستگیر و به تهران منتقل شدند.<ref>فراتی، تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ۱۳۷۹، ص۱۳۱.</ref> | آیت الله خمینی در بعد از ظهر عاشورای سال ۱۳۸۳ق ([[۱۳ خرداد]] ۱۳۴۲ ش) با اعلام قبلی برای سخنرانی در مدرسه فیضیه قم حاضر شد و در سخنانی پس از شرح رخداد کربلا با تشبیه حمله مدرسه فیضیه به این واقعه، شاه را مورد انتقاد قرار داد.<ref> صحیفه امام، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۳.</ref> در پی این سخنرانی، نیروهای حکومت پهلوی وی را دستگیر و شبانه به تهران بردند[[سید حسن طباطبایی قمی]] را از مشهد و [[بهاءالدین محلاتی]] (۱۳۱۳-۱۴۰۱ق.-۱۳۶۰ش.) از شیراز دو روحانی دیگری بودند که دستگیر و به تهران منتقل شدند.<ref>فراتی، تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی ۱۳۷۹، ص۱۳۱.</ref> | ||
صبح روز پانزدهم خرداد، مردم قم و سایر شهر‌ها در واکنش به دستگیری امام خمینی دست به اعتراض زدند. مأموران نظامی به تظاهرکنندگان تیراندازی کرده و معترضان نیز با چوب و سنگ به دفاع از خود برخاستند. تعدادی از مردم کشته و مجروح شدند. | صبح روز پانزدهم خرداد، مردم قم و سایر شهر‌ها در واکنش به دستگیری امام خمینی دست به اعتراض زدند. مأموران نظامی به تظاهرکنندگان تیراندازی کرده و معترضان نیز با چوب و سنگ به دفاع از خود برخاستند. تعدادی از مردم کشته و مجروح شدند. | ||
علما هم با ارسال تلگراف، صدور اعلامیه و فرستادن نامه اعتراض خود را ابراز نمودند.<ref> سلیمانی، ۱۳۷۶ش، ص۱۹۶.</ref> برخی از علما نیز به تهران مهاجرت کردند.<ref> ماهنامهٔ اندیشه و تاریخ سیاسی ایران معاصر، خرداد ۱۳۸۲، شمارهٔ ۹، ص۳۰.</ref> در [[۱۸ فروردین]] ۱۳۴۳ش، پس از سالگرد [[واقعه فیضیه]] آیت الله خمینی آزاد شد و به منزل خود در قم منتقل شد.<ref>عمید زنجانی، انقلاب اسلامی ایران، ص۱۵۱.</ref> | علما هم با ارسال تلگراف، صدور اعلامیه و فرستادن نامه اعتراض خود را ابراز نمودند.<ref> سلیمانی، ۱۳۷۶ش، ص۱۹۶.</ref> برخی از علما نیز به تهران مهاجرت کردند.<ref> ماهنامهٔ اندیشه و تاریخ سیاسی ایران معاصر، خرداد ۱۳۸۲، شمارهٔ ۹، ص۳۰.</ref> در [[۱۸ فروردین]] ۱۳۴۳ش، پس از سالگرد [[واقعه فیضیه]] آیت الله خمینی آزاد شد و به منزل خود در قم منتقل شد.<ref>عمید زنجانی، انقلاب اسلامی ایران، ص۱۵۱.</ref> | ||