کشتار دانش‌آموزان در دانشگاه تهران: تفاوت میان نسخه‌ها

  |پیامدها = سقوط دولت شریف امامی • استعفای وزیر آموزش‌و‌پرورش و وزیر علوم دولت وقت

'''کشتار دانش‌آموزان در دانشگاه تهران''' حادثه‌ای است که در [[۱۳ آبان]] [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]] توسط مأموران [[پهلوی|حکومت پهلوی]] رخ داد و نقش بسیار مهمی در پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] داشته است. معترضان که بیشتر آن‌ها دانش‌آموز بودند، در این روز جهت بزرگداشت چهاردهمین سالگرد [[تبعید امام خمینی به ترکیه]] در محوطه [[دانشگاه تهران]] تجمع و اقدام به سردادن شعار نمودند؛ اما هنگام خروج، مأموران حکومت به سمت آن‌ها تیراندازی کردند که در این حادثه ۶۵ نفر کشته شدند.

پس از این واقعه و پخش آن در تلویزیون ایران، [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در پیامی مردم را دعوت به صبر و به آن‌ها وعده پیروزی نهایی داد. وزیر آموزش‌و‌پرورش، وزیر علوم و رئیس تلویزیون ملی ایران نیز استعفا کردند. دولت شریف امامی سقوط کرد و دولت نظامی ازهاری جانشین وی شد. [[محمدرضا‌شاه پهلوی]] نیز در پیامی تلویزیونی اعتراف کرد که صدای انقلاب مردم ایران را شنیده است. این روز در تقویم [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] به‌عنوان روز دانش‌آموز ثبت شده است.

حادثه کشتار دانش‌آموزان در ۱۳ آبان سال ۱۳۵۷ش به‌عنوان بدترین حادثه بعد از واقعه [[کشتار ۱۷ شهریور]] در همان سال، دانسته شده است.<ref>دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، اسناد لانه جاسوسی آمریکا، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۲۵۴-۲۵۵.</ref> [[محمدرضاشاه پهلوی]] پس از این واقعه، در ۱۴ آبان ۱۳۵۷ش در نطق تلویزیونی اعتراف کرد که صدای انقلاب مردم ایران را شنیده است.<ref> منصورى، آشنايى با انقلاب اسلامى ايران‌، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۱-۲۲۲؛ [https://www.khabaronline.ir/news/255617/ «سیزده آبان، چگونه روز دانش‌آموز شد؟»]، خبر آنلاین.</ref>  

برخی معتقدند که [[۱۳ آبان|روز ۱۳ آبان]] [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]] نقش بسیار مهمی در پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] داشته است.<ref>«نقش سیزدهم آبان در تاریخ انقلاب اسلامی ایران»، در نشریه جهاد، ص۵.</ref> جواد منصوری پژوهشگر سیاسی، این روز و حوادث پس از آن را موجب شتاب پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] ذکر کرده است.<ref> منصورى، آشنايى با انقلاب اسلامى ايران‌، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۱.</ref>

این روز در تقویم جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان روز دانش‌آموز ثبت شده است.<ref>کرمی، «سرمقاله: استقامت ملی در فراموشخانه»، ص۴؛ «۱۳ آبان روز دانش آموز»، در مجله پاسدار اسلام، ص۱۰.</ref>

{{جعبه نقل قول|<small>سخنرانی [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] علیه پهلوی در [[۱۴ آبان]] [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]]:</small>{{سخ}} '''«من نمی‌دانم از کدام مصیبت‌های ملت و از کدام جنایت‌های شاه بنویسم؛ قلم من عاجز است. آیا جنایاتی را که در دانشگاه به دست دژخیمان شاه واقع شد، متذکر شوم... عزیزان من! صبور باشید که‏ پیروزی نهایی نزدیک و خدا با صابران است... صدای آزادی‌خواهی و استقلال‌طلبی شما را به گوش جهانیان رسانده و می‌‌رسانم.»'''<ref>نگاه کنید به: خمینی، صحیفه امام خمینی، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۳۰۸-۳۱۰.</ref>

در [[۱۳ آبان]] [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]] دانش‌آموزان جهت بزرگداشت چهاردهمین سالگرد [[تبعید امام خمینی به ترکیه]] در محوطه [[دانشگاه تهران]] تجمع و تظاهرات کردند.<ref>منصورى، آشنايى با انقلاب اسلامى ايران‌، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۱.</ref> مردم و دانشجویان نیز با شروع اعتراضات به دانش‌آموزان ملحق شدند. نیروهای نظامی نیز بعد از ساعت ۱۱ ظهر جهت جلوگیری از خروج تظاهرکنندگان به سمت خیابان و گسترش اعتراضات جلوی دَر دانشگاه مستقر شدند.<ref>[https://irna.ir/xjw6kf «درباره ۱۳ آبان | دانش آموزان حماسه‌سازان انقلاب»]، سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).</ref> پس از حضور معترضان و سردادن شعار توسط معترضان جلوی دَر دانشگاه، مأموران ابتدا به سمت آن‌ها گاز اشک‌آور و پس از چند شلیک هوایی، به سمت مردم تیراندازی کردند.<ref>[https://www.irdc.ir/fa/news/3916/ «جنایت رژیم پهلوی در ۱۳ آبان ۱۳۵۷/ خشم مردم از پخش فیلم کشتار دانش‌آموزان در ۱۳ آبان»]، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref>

حادثه کشتار دانش‌آموزان توسط مأموران حکومت پهلوی در برنامه اخبار شبانگاهی تلویزیون ایران پخش شد.<ref>[https://irna.ir/xjw6kf «درباره ۱۳ آبان | دانش آموزان حماسه‌سازان انقلاب»]، سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)؛ لطیفی پاکده، لطفعلی، «۱۳ آبان؛ نماد مبارزه با آمریکا»، ص۸۵.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در پیامی از [[فرانسه]]، حمله به دانش‌آموزان و کشتار آن‌ها را محکوم و با دعوت مردم به صبر، به آن‌ها وعده پیروزی نهائی داد.<ref>نگاه کنید به: خمینی، صحیفه امام خمینی، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۳۰۸-۳۱۰.</ref> بازار تهران نیز تعطیل شد.<ref>حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۵۵۷.</ref> وزیر آموزش‌و‌پرورش و وزیر علوم و آموزش عالی استعفا کردند<ref> دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، اسناد لانه جاسوسی آمریکا، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۲۵۵.</ref> و رئیس تلویزیون ملی ایران به جهت پخش بدون سانسور کشتار دانش‌آموزان، مجبور به استعفا شد.<ref>[https://www.irdc.ir/fa/news/3916/ «جنایت رژیم پهلوی در ۱۳ آبان ۱۳۵۷/ خشم مردم از پخش فیلم کشتار دانش‌آموزان در ۱۳ آبان»]، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref>  

پرونده:شلیک گاز اشک‌‌آور به سمت معترضین جلوی در دانشگاه تهران.jpg|شلیک گاز اشک‌‌آور به سمت معترضین جلوی در دانشگاه تهران

* [https://irdc.ir/fa/news/6508 «پیامدها و آثار 13 آبان 1357، روز دانش آموزان و دانشجویان شهید»]، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۰ دی ۱۳۹۹، تاریخ بازدید: ۱۰ خرداد ۱۴۰۲ش.

* خمینی‌، سید روح الله، صحیفه امام، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹ش.

* دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، اسناد لانه جاسوسی آمریکا، تهران، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ۱۳۸۶ش.

* [https://www.aftabir.com/news/article/view/2017/11/02/1786630 «مقاله 13 آبان | متن روز دانش آموز | 13 آبان؛ روزی با سه مناسبت مهم»]، سایت آفتاب آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۱ آبان ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۰ خرداد ۱۴۰۲ش.

* منصورى، جواد، آشنايى با انقلاب اسلامى ايران‌، قم، دفتر نشر معارف، چاپ پنجم، ۱۳۹۰ش.