لعان: تفاوت میان نسخه‌ها

علت این عمل به‌خاطر آن است که اتهام زنا موجب می‌شود تا بر مرد حد قذف و بر زن حد زنا جاری شود؛ آنها با لعان این اتهام را از خود دور کرده و حدود در حقشان جاری نمی‌شود.  

از دید فقیهان شیعه لعان در جایی است، که مردی ادعا کند همسرش را در حال زنا دیده و شاهدی هم ندارد و یا فرزندی که زنش آورده از او نیست، زن و شوهر با الفاظی خاص هرکدام دیگری را لعن می‌کنند، <ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۵۴</ref> همچنین فقهای شافعی لعان را در جایی دانسته‌اند که شخصی مضطر شده بخاطر لکه‌دار شدن آبرویش «زنش با مرد دیگری رابطه داشته» یا به‌خاطر نفی ولدی که از او نیست، با الفاظ خاصی زوجین همدیگر را لعن می‌کنند.<ref>محمود عبدالرحمن، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، ج۳، ص۱۷۵</ref>

برای لفظ لعان در لغت دو احتمال ذکر شده؛ یکی اینکه مصدر لاعن یلاعن است و یا جمع لعن است و به معنای طرد کردن یا دور کردن می‌باشد.<ref>روحانی، فقه الصادق علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج۲۳، ص۲۰۱</ref>

فقیهان در شیوه اجرای لعان گفته‌اند که [[قضاوت|قاضی]] به زوج می‌گوید: چهار مرتبه [[خدا]] را شاهد بگیرد که در آنچه به زن خود نست می‌دهد راستگو است، {{یادداشت|بیان عربی آن به این صورت است که بگویید: «أشهد باللّه إنّی من الصادقین فیما ذکرته عن هذه المرأة من الفجور»}} بعد از آن قاضی او را نصیحت می‌کند که اگر دروغ می‌گوید از حرف خود برگردد، حال اگر مرد از گفته خود بازگردد، هشتاد ضربه شلاق به عنوان حدّ قذف می‌خورد، و اگر برنگردد برای بار پنجم می‌گویید لعنت خدا برمن اگر از درغگویان باشم.{{یادداشت|بیان عربی به این صورت است که بگویید: «إنّ لعنة اللّه علی إن کنت من الکاذبین»}} سپس قاضی به زن می‌گوید: در مورد گفته این مرد چه می‌گویی؟ اگر آنرا تایید کند، [[سنگسار]] می‌شود تا زمانی که بمیرد.<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۰ و ۵۲۱</ref> اما اگر زوجه گفته شوهرش را انکار کند، قاضی به او می‌گوید: تا چهار مرتبه خداوند را گواه بگیر که همسرت یکی از [[دروغ|دروغگویان]] است، سپس قاضی او را موعظه می‌کند، در این مرحله اگر زن گفته شوهرش را تایید کرد، او را سنگسار کرده و در صورتی که همچنان گفته شوهر خود را انکار کند؛ قاضی به او می‌گوید: بگو غضب خداوند برمن، اگر همسرم از راستگویان باشد. بعد از این احکام لعان بر زوجین پیاده می‌شود.<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۰ و ۵۲۱</ref>

* عده‌ای مانند [[شیخ طوسی]] شرط کرده‌اند که زوجه یهودیه یا نصرانیه یا [[کافر ذمی|ذمیه]] یا [[کنیز|امه]] نباشد، <ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۳</ref> در مقابل عده‌ای مانند [[شیخ مفید]] این شرط را نپذیرفته‌اند.<ref>مفید، المقنعه، ۱۴۱۳ق، ص۵۴۲</ref>

* علما در حالت زن موقع تلفظ مرد اختلاف کرده‌اند که نشسته یا ایستاده باشد، <ref>حلّی، مختلف الشیعة، ۱۴۱۳ق، ج۷، ص۴۴۷</ref> عده‌ای مثل شیخ طوسی<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۹۸</ref> و [[شیخ صدوق]]<ref>صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۱۲۰</ref> گفته‌اند باید نشسته باشد. اما برخی دیگر مانند شیخ طوسی در کتاب دیگرش به اسم [[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی (کتاب)|النهایه]] گفته است: [[امامت|امام]] یا [[نیابت عامه|نائب امام]] پشت به [[قبله]] بنشیند و مرد در مقابل و زن در جانب راست او بایستند.<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۰</ref>

* صدر، سید محمد‌، ما وراء الفقه، بیروت، دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع‌، ۱۴۲۰ق.

* طوسی، محمد بن حسن‌، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دار الکتاب العربی‌، ۱۴۰۰ق.

* قمی، سید صادق حسینی روحانی‌، فقه الصادق علیه‌السلام، قم، دار الکتاب- مدرسه امام صادق علیه‌السلام‌، ۱۴۱۲ق.

* کلینی، ابو جعفر، محمد بن یعقوب‌، الکافی، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة‌، ۱۴۰۷ق.