Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۵۲۶
ویرایش
فهرست شرح‌ها و حاشیه‌های الاشارات و التنبیهات: تفاوت میان نسخه‌ها
فهرست شرح‌ها و حاشیه‌های الاشارات و التنبیهات (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۵ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۰۳
، ۲۵ مهٔ ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''فهرست شرح‌ها و حاشیه‌های الاشارات و التنبیهات''' مجموعه تألیفاتی به‌صورت شرح، حاشیه، | '''فهرست شرح‌ها و حاشیه‌های الاشارات و التنبیهات''' مجموعه تألیفاتی به‌صورت شرح، حاشیه، تلخیص و ترجمه است که بر [[الاشارات و التنبیهات (کتاب)|کتاب الاشارات و التنبیهات]] اثر [[ابن‌سینا]] نوشته شده است. از نظر برخی محققان، استفاده آموزشی از این کتاب در کنار پیچیدگی و فشردگی مطالب آن موجب شده تا شرح‌ها و تعلیقه‌هایی بر آن نگاشته شود.<ref>ابن‌سینا، ترجمهٔ قدیم الاشارات و التنبیهات، ۱۳۶۰ش، مقدمه، ص۵.</ref> عالمانی میان برخی شارحان اشارات و تنبیهات داوری کرده‌اند.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۲۰، ص۱۳۲-۱۳۳.</ref> دو شرح [[فخر رازی]] و [[خواجه نصیرالدین طوسی]] مهم‌ترین شروح اشارات تلقی شده‌اند.<ref>شهابی، زنده عشق، ۱۳۷۱ش، ص۱۳۹-۱۴۰.</ref> | ||
=== شرح‌ها === | === شرح‌ها === | ||
[[پرونده:برگ ابتدایی نسخه‌ای خطی از شرح الاشارات فخر رازی مورخ ۱۰۹۴ق.PNG|بندانگشتی|250px|نسخه‌ای خطی از شرح الاشارات فخر رازی مورخ ۱۰۹۴ق، یکی از دو شرح مهم اشارات]] | [[پرونده:برگ ابتدایی نسخه‌ای خطی از شرح الاشارات فخر رازی مورخ ۱۰۹۴ق.PNG|بندانگشتی|250px|نسخه‌ای خطی از شرح الاشارات فخر رازی مورخ ۱۰۹۴ق، یکی از دو شرح مهم اشارات]] | ||
* الامانات فى شرح الاشارات، نوشته ابوالحسن على بن زيد بيهقى، مشهور به [[ابن‌فندوق]] (۴۹۳-۵۶۵)<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۲۴۲-۲۴۳.</ref>؛ این کتاب قدیمی‌ترین شرح اشارات | * الامانات فى شرح الاشارات، نوشته ابوالحسن على بن زيد بيهقى، مشهور به [[ابن‌فندوق]] (۴۹۳-۵۶۵)<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۲۴۲-۲۴۳.</ref>؛ این کتاب قدیمی‌ترین شرح اشارات برشمرده شده است.<ref>شهابی، زنده عشق، ۱۳۷۱ش، ص۱۳۹.</ref> | ||
* البشارات فی شرح الاشارات، تأليف اوحدالدين على بن اسحق ابيوردى خاورانى متخلص به [[انورى]] (درگذشته ۵۵۱ق).<ref>افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱-۱۴۰۵ق، ج۷، ص۲۲.</ref> | * البشارات فی شرح الاشارات، تأليف اوحدالدين على بن اسحق ابيوردى خاورانى متخلص به [[انورى]] (درگذشته ۵۵۱ق).<ref>افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱-۱۴۰۵ق، ج۷، ص۲۲.</ref> | ||
* مباحث الشكوک و الشبهة على الاشارات، نوشته ظهيرالدين غزنوى (درگذشته حدود ۵۷۷ق).<ref>فرامرز قراملکى، «الاشارات و التنبيهات سرآغاز منطق دوبخشى»، ص۴۵.</ref> | * مباحث الشكوک و الشبهة على الاشارات، نوشته ظهيرالدين غزنوى (درگذشته حدود ۵۷۷ق).<ref>فرامرز قراملکى، «الاشارات و التنبيهات سرآغاز منطق دوبخشى»، ص۴۵.</ref> | ||
* شرح منسوب به [[شهاب‌الدين سهروردی]] (شیخ اشراق) (۵۴۹–۵۸۷ق).<ref>ابن‌سینا، ترجمهٔ قدیم الاشارات و التنبیهات، ۱۳۶۰ش، مقدمه، ص۶.</ref> | * شرح منسوب به [[شهاب‌الدین سهروردی|شهاب‌الدين سهروردی]] (شیخ اشراق) (۵۴۹–۵۸۷ق).<ref>ابن‌سینا، ترجمهٔ قدیم الاشارات و التنبیهات، ۱۳۶۰ش، مقدمه، ص۶.</ref> | ||
* شکوک مسعودی بر اشارات از شرف‌الدین محمد بن مسعود مسعودی مروزی بخاری (قرن ۶ قمری).<ref>مهدوی، فهرست نسخه‌های مصنفات ابن‌سینا، تهران، ۱۳۳۲ش، ص۳۶.</ref> | * شکوک مسعودی بر اشارات از شرف‌الدین محمد بن مسعود مسعودی مروزی بخاری (قرن ۶ قمری).<ref>مهدوی، فهرست نسخه‌های مصنفات ابن‌سینا، تهران، ۱۳۳۲ش، ص۳۶.</ref> | ||
* شرح الاشارات، تأليف [[ | * شرح الاشارات، تأليف [[فخر رازی]] (۵۴۳-۶۰۶ق) که از مهم‌ترین شروح اشارات به‌شمار رفته و از نظر اهمیت در مقام دوم میان شروح اشارات دانسته شده است.<ref>شهابی، زنده عشق، ۱۳۷۱ش، ص۱۳۹-۱۴۰.</ref> خواجه نصیرالدین طوسى شرح فخر رازی را شرح اول و شرح دقیق و عمیق برشمرده است. با این حال، فخر رازی را متهم به افراط در نقد کرده و شرح او را جرح نامیده است.<ref>خواجه نصیرالدین طوسی، شرح الإشارات، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲.</ref> | ||
*كشف التمويهات فی شرح التنبيهات، نوشته ابوالحسن علی بن محمد آمدی (درگذشته ۶۳۱ق). این شرح ردیه‌ای بر شرح فخر رازی است.<ref>مهدوی، فهرست نسخه‌های مصنفات ابن‌سینا، ۱۳۳۲ش، ص۳۵.</ref> | *كشف التمويهات فی شرح التنبيهات، نوشته ابوالحسن علی بن محمد آمدی (درگذشته ۶۳۱ق). این شرح ردیه‌ای بر شرح فخر رازی است.<ref>مهدوی، فهرست نسخه‌های مصنفات ابن‌سینا، ۱۳۳۲ش، ص۳۵.</ref> | ||
*شرح الاشارات، نگاشته ابوحامد عبدالعزیز بن عبدالواحد جیلی (درگذشته ۶۴۱).<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون، ۱۹۴۱م، ج۱، ص۹۵.</ref> | *شرح الاشارات، نگاشته ابوحامد عبدالعزیز بن عبدالواحد جیلی (درگذشته ۶۴۱).<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون، ۱۹۴۱م، ج۱، ص۹۵.</ref> | ||
*زبدة النقص و لباب الكشف، از نجم‌الدين احمد بن ابوبكر نخجوانى (۵۸۶-۶۴۸ق).<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۹۷.</ref> | *زبدة النقص و لباب الكشف، از نجم‌الدين احمد بن ابوبكر نخجوانى (۵۸۶-۶۴۸ق).<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۹۷.</ref> | ||
*حل مشكلات الاشارات، نوشته خواجه نصيرالدين طوسی (۵۹۷-۶۷۲ق). این شرح مفصل‌ترین و مهم‌ترین شرح اشارات قلمداد شده است.<ref>شهابی، زنده عشق، ۱۳۷۱ش، ص۱۳۹.</ref> اهمیت این شرح موجب شده که بعد از خواجه به‌عنوان متن درسی قرار گیرد و فیلسوفان بعدی این شرح را محور شروح و تعلیقات خود بر اشارات قرار دهند.<ref>ابن‌سینا، الاشارات و التنبیهات، ۱۴۲۳ق، مقدمه محقق، ص۱۵.</ref> از قرن نهم به بعد عموماً حاشيه به شرح خواجه بر اشارات نگاشته شده و به‌ندرت شرح مستقل بر متن اشارات ديده مى‌شود.<ref>فرامرز قراملکى، «الاشارات و التنبيهات سرآغاز منطق دوبخشى»، ص۴۷-۴۸.</ref> | *حل مشكلات الاشارات، نوشته [[خواجه نصیرالدین طوسی|خواجه نصيرالدين طوسی]] (۵۹۷-۶۷۲ق). این شرح مفصل‌ترین و مهم‌ترین شرح اشارات قلمداد شده است.<ref>شهابی، زنده عشق، ۱۳۷۱ش، ص۱۳۹.</ref> اهمیت این شرح موجب شده که بعد از خواجه به‌عنوان متن درسی قرار گیرد و فیلسوفان بعدی این شرح را محور شروح و تعلیقات خود بر اشارات قرار دهند.<ref>ابن‌سینا، الاشارات و التنبیهات، ۱۴۲۳ق، مقدمه محقق، ص۱۵.</ref> از قرن نهم به بعد عموماً حاشيه به شرح خواجه بر اشارات نگاشته شده و به‌ندرت شرح مستقل بر متن اشارات ديده مى‌شود.<ref>فرامرز قراملکى، «الاشارات و التنبيهات سرآغاز منطق دوبخشى»، ص۴۷-۴۸.</ref> | ||
*شرح الاشارت و التنبیهات، نگاشته قاضی سراج‌الدین محمود بن ابی‌بکر ارموی (۵۹۴-۶۸۲ق).<ref>ارموی، شرح الاشارات و التنبیهات، ۱۳۹۷ش.</ref> | *شرح الاشارت و التنبیهات، نگاشته قاضی سراج‌الدین محمود بن ابی‌بکر ارموی (۵۹۴-۶۸۲ق).<ref>ارموی، شرح الاشارات و التنبیهات، ۱۳۹۷ش.</ref> | ||
*شرح الاصول و الجمل من مهمات العلم و العمل، شرحی مزجی از عزالدوله سعد بن منصور مشهور به [[ابن‌كمونه]] (درگذشته ۶۷۶ یا ۶۹۰ق).<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۹۴.</ref> | *شرح الاصول و الجمل من مهمات العلم و العمل، شرحی مزجی از عزالدوله سعد بن منصور مشهور به [[ابن‌كمونه]] (درگذشته ۶۷۶ یا ۶۹۰ق).<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۹۴.</ref> | ||