Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۹۳۵
ویرایش
قرائت حفص از عاصم: تفاوت میان نسخه‌ها
←جایگاه و اهمیت
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''قَرائت حَفصْ از عاصِمْ''' روایتی مشهور از قرائت [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النجود کوفی]]، از [[قاریان هفتگانه]] معروف است که از سوی شاگرد و فرزند همسر وی، [[حفص بن سلیمان اسدی]] رواج یافته است. غیر از حفص قاریان دیگری مانند [[ابوبکر بن عیاش]] از قرائت عاصم روایت کرده‌اند، اما روایت حفص از شهرت بیشتری برخوردار است و گفته می‌شود به سبب اتقان و فصاحت آن و از آن جهت که کم‌ترین اختلاف را با قرائت عاصم دارد، بیشتر مورد پذیرش قرار گرفته و امروزه در میان حدود ۹۵ درصد کشورهای اسلامی، به عنوان قرائت رایج، پذیرفته شده است. | '''قَرائت حَفصْ از عاصِمْ''' روایتی مشهور از قرائت [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النجود کوفی]]، از [[قاریان هفتگانه]] معروف است که از سوی شاگرد و فرزند همسر وی، [[حفص بن سلیمان اسدی]] رواج یافته است. غیر از حفص قاریان دیگری مانند [[ابوبکر بن عیاش]] از قرائت عاصم روایت کرده‌اند، اما روایت حفص از شهرت بیشتری برخوردار است و گفته می‌شود به سبب اتقان و فصاحت آن و از آن جهت که کم‌ترین اختلاف را با قرائت عاصم دارد، بیشتر مورد پذیرش قرار گرفته و امروزه در میان حدود ۹۵ درصد کشورهای اسلامی، به عنوان قرائت رایج، پذیرفته شده است. | ||
برخی قرائت‌شناسان گفته‌اند عاصم قرائت خود را با یک واسطه، یعنی از طریق [[ | برخی قرائت‌شناسان گفته‌اند عاصم قرائت خود را با یک واسطه، یعنی از طریق [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]]، از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] اخذ کرده است. عاصم را [[ثقه]] و فردی باتقوا و قرائت او را فصیح‌ترین قرائت دانسته‌اند. به نقل از برخی قرائت‌شناسان عاصم همان قرائتی که از سُلَّمی و او از امام علی فراگرفته را به حفص آموخته است. گفته‌اند که حفص از داناترین شاگردان عاصم نسبت به قرائت وی بوده است. رجال‌شناسان حفص را در قرائت مورد اعتماد و دقیق و در نقل [[حدیث]]، ضعیف و غیر قابل اعتماد دانسته‌اند. | ||
در این که در چه زمانی قرائت عاصم به روایت حفص، در کشورهای اسلامی شهرت یافت، اختلاف نظر است. [[محمدهادی معرفت]] این قرائت را از همان ابتدا، قرائت رایج و مورد پذیرش همگان دانسته است. برخی نیز بر این نظرند که رواج و همه‌پذیری قرائت عاصم به روایت حفص از قرن دهم هجری و به کوشش دولت عثمانی آغاز شد. برخی دیگر گفته‌اند این قرائت از اواسط قرن دوازدهم هجری، در میان مسلمانان همگانی شد. | در این که در چه زمانی قرائت عاصم به روایت حفص، در کشورهای اسلامی شهرت یافت، اختلاف نظر است. [[محمدهادی معرفت]] این قرائت را از همان ابتدا، قرائت رایج و مورد پذیرش همگان دانسته است. برخی نیز بر این نظرند که رواج و همه‌پذیری قرائت عاصم به روایت حفص از قرن دهم هجری و به کوشش دولت عثمانی آغاز شد. برخی دیگر گفته‌اند این قرائت از اواسط قرن دوازدهم هجری، در میان مسلمانان همگانی شد. | ||
==جایگاه و اهمیت== | ==جایگاه و اهمیت== | ||
قرائت حفص از عاصم، روایت [[حفص بن سلیمان اسدی]] از قرائت استادش [[عاصم بن ابی النجود کوفی]] (از قرائت‌های هفتگانه معروف) است.<ref>ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ص۵۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۹۵.</ref> گفته می‌شود این قرائت از قرائت‌های [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است؛<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> چرا که از جهتی از سوی عاصم است و عاصم آن را از [[ | قرائت حفص از عاصم، روایت [[حفص بن سلیمان اسدی]] از قرائت استادش [[عاصم بن ابی النجود کوفی]] (از قرائت‌های هفتگانه معروف) است.<ref>ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ص۵۳؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۹۵.</ref> گفته می‌شود این قرائت از قرائت‌های [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است؛<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> چرا که از جهتی از سوی عاصم است و عاصم آن را از [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]] و سُلَّمی آن را عیناً از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، همچنین از [[زر بن حبیش|زَر بن حَبیش]] و او از [[عبدالله بن مسعود]] فراگرفته است و امام علی و عبدالله بن مسعود هر دو از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و پیامبر از [[جبرئیل]] و جبرئیل از طرف خداوند دریافت کرده است.<ref>ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ص۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۵.</ref> از همین رو قرائت‌شناسان روایت حفص از قرائت عاصم و اتصال سند آن به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را صحیح دانسته‌اند.<ref>ابن‌جزری، النشر فی القرائات، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۵.</ref> از جهت دیگر این قرائت را حفص که از دقیق‌ترین راویان عاصم و از داناترین شاگردان وی است، از عاصم فراگرفته و آن را در جوامع اسلامی ترویج داده است.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۴-۸۵.</ref> | ||
به گفته محمد اسماعیل محمد المشهدانی (پژوهشگر و مدرس نحو و قرائت‌های قرآنی در دانشگاه موصل) امروزه به‌طور تقریبی در ۹۵ درصد کشورهای اسلامی، قرائت عاصم به روایت حفص رواج دارد و در پنج درصد دیگر کشورها، سایر [[قاریان هفتگانه|قرائت‌های هفتگانه]] رایج است.<ref>اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> | به گفته محمد اسماعیل محمد المشهدانی (پژوهشگر و مدرس نحو و قرائت‌های قرآنی در دانشگاه موصل) امروزه به‌طور تقریبی در ۹۵ درصد کشورهای اسلامی، قرائت عاصم به روایت حفص رواج دارد و در پنج درصد دیگر کشورها، سایر [[قاریان هفتگانه|قرائت‌های هفتگانه]] رایج است.<ref>اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
بسیاری از رجال‌شناسان عاصم را [[ثقه]] و فردی باتقوا<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۲، ص۳۵۷-۳۵۸؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۵۳؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۵؛ الدانی، جامع البیان فی القرائات السبع، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۹۶؛ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ش، ج۵، ص۴.</ref> و قرائت او را فصیح‌ترین قرائت‌ها<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، معرفة القراء الکبار علی الطبقات و الاعصار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۲؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۷؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۵؛ الدانی، جامع البیان فی القرائات السبع، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۹۵؛ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ش، ج۵، ص۴.</ref> دانسته‌اند. از برخی نقل شده که او در حفظ و ضبط قرائت، دقیق، متقن و محتاط بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۵.</ref> برخی دیگر با پذیرش ثقه بودن وی، گفته‌اند که در [[حدیث]]، زیاد دچار خطا و اشتباه می‌شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۶، ص۳۱۷؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، دار الزهراء، ص۱۳۰.</ref> | بسیاری از رجال‌شناسان عاصم را [[ثقه]] و فردی باتقوا<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۲، ص۳۵۷-۳۵۸؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۵۳؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۵؛ الدانی، جامع البیان فی القرائات السبع، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۹۶؛ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ش، ج۵، ص۴.</ref> و قرائت او را فصیح‌ترین قرائت‌ها<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، معرفة القراء الکبار علی الطبقات و الاعصار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۲؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۷؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۵؛ الدانی، جامع البیان فی القرائات السبع، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۹۵؛ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ش، ج۵، ص۴.</ref> دانسته‌اند. از برخی نقل شده که او در حفظ و ضبط قرائت، دقیق، متقن و محتاط بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۵.</ref> برخی دیگر با پذیرش ثقه بودن وی، گفته‌اند که در [[حدیث]]، زیاد دچار خطا و اشتباه می‌شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۶، ص۳۱۷؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، دار الزهراء، ص۱۳۰.</ref> | ||
به‌گفته [[ابن‌ندیم]]، عاصم قرائت خود را از [[ | به‌گفته [[ابن‌ندیم]]، عاصم قرائت خود را از [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]] و [[زر بن حبیش|زَر بن حَبیش]] فراگرفته است.<ref>ابن‌ندیم، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۴۷.</ref> البته [[ابوبکر بن عیاش]] (راوی دیگر قرائت عاصم) می‌گوید: «عاصم به من گفت، هیچ‌کس غیر از ابو عبد الرحمن سلمی قرآن را به من نیاموخت و من وقتی از نزد وی بر می‌گشتم آن را بر زر بن حبیش عرضه می‌کردم».<ref>معرفت، التمهید من علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶.</ref> عاصم پس از وفات استادش ابو عبدالرحمن سُلَّمی، قاری کوفه شد<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۵.</ref> و حوزه قرائتی او ۵۴ سال ادامه داشت.<ref>خدایی اصفهانی، اهمیت قرائت عاصم به روایت حفص، ۱۳۷۸ش، ص۵۱.</ref> وی در سال [[سال ۱۲۷ هجری قمری|۱۲۷ق]]<ref>الدانی، جامع البیان فی القرائات السبع، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۹۸.</ref> و بنا به قولی در سال [[سال ۱۲۸ هجری قمری|۱۲۸ق]] وفات یافت.<ref>ابن‌ندیم، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ۴۷.</ref> | ||
[[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]].]] | [[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]].]] | ||