مرجئه: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان = [[مرجئه]]

| تصویر =

| اندازه تصویر =

| توضیح تصویر =

|مؤسس =

| سال تأسیس =[[قرن اول هجری]]

| قدمت =

| گرایش =

| گستره جغرافیایی =

| شهرهای مهم =

| زیارتگاه‌ها =

| فعالیت‌های مهم =

| حکومت‌ها =

| علل پیدایش =

| نام‌های دیگر =

| از فرقه‌های =[[اهل‌سنت و جماعت]]

| از شاخه‌های =

| باورها = جدایی کامل ایمان از عمل

| داعیان =

| فرقه‌ها = مرجئه خوارج، جبریه، قدریه، مرجئه الفقها، کرّامیه، خالصه

| شاخه‌ها =

| رهبر/امام کنونی =

| رهبران/امامان =

| آئین‌ها =

| کتاب‌های مهم =

| وضعیت =

| تاریخ انقراض =

| تعداد پیروان =

| مؤسسات =

| مذهبی =

| اجتماعی =

| سیاسی =

ریشه ارجاء به زمان [[خوارج|ظهور خوارج]] برمی‌گردد؛ اما مطرح شدن نظریه ارجاء، به زمان [[خلافت بنی‌امیه|حکومت بنی‌امیه]] و روی کار آمدن [[عبدالله بن زبیر]] و خوارج برمی‌گردد.<ref>الحوالی، ظاهره الارجاء فی الفکر السلامی، ۱۴۲۰ق، ص۲۵۳.</ref> ابتدا خوارج حکم به کافر بودن مرتکب کبیره کردند. در واکنش به حکم خوارج، معتزله مرتکب کبیره را جهنمی دانسته ولی حکم به کفر و ایمان او نکردند.<ref>گروهی از پژوهشگران، «المرجئه»، موسوعه الفرق المنتسبه للاسلام، ج۳، ص۱۶.</ref> در چنین شرایطی مرجئه الفقها نظریه سومی ارائه کرده و مسلمانی که مرتکب کبیره می‌شود را مؤمن اعلام کردند. درپی بروز اختلافات عقیدتی، به تدریج فرقه‌های دیگر مرجئه ظهور یافتند.<ref>گروهی از پژوهشگران، «المرجئه»، موسوعه الفرق المنتسبه للاسلام، ج۳، ص۱۶.</ref>

[[جعفر سبحانی]] با اشاره به این‌که اعتقاد مرجئه نسبت به جدایی ایمان از عمل اعتقاد باطلی است، می‌نویسد که صرف این اعتقاد نمی‌تواند دلیل موجهی برای [[لعن|لعن کردن]] این فرقه باشد؛ بلکه بی‌توجهی و بی‌مبالاتی این فرقه نسبت به [[واجب|واجبات]] و [[حرام|محرمات]]، ‌ آنها را شاسته لعن و [[تبری]] کرده است.<ref>سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۸۳.</ref> [[صاحب بن عباد]] عقیده مرجئه مبنی بر عدم قطعیت جهنمی بودن قاتل و [[زنا|زناکار]] و [[شراب‌خواری|شارب خمر]] را خلاف عقیده [[عدلیه]] عنوان کرده و با استناد به [[آیه|آیات قرآن]]، این افراد را اهل [[جهنم|آتش]] دانسته‌ است.<ref>صاحب بن عباد، الابانه عن مذهب اهل العدل بحجج القرآن والعقل، ص۲۴.</ref>

# مرجئه خالصه: گروهی از مرجئه که نه قائل به جبر و نه اختیار بودند.<ref>صائب عبدالحمید، المذاهب والفرق فی الاسلام النشأه والمعالم، ۱۴۲۵ق، ص۸۰.</ref> شهرستانی آورده که این فرقه خود به چندین گروه تقسیم می‌شود: یونسیّه: پیروان یونس بن عون نمیری، <ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۱۶۲ و ۱۶۳.</ref> عُبَیدیه: پیروان عُبَید المکتئب، <ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۱۶۲ و ۱۶۳.</ref> غَسّانیه: پیروان غَسّان کوفی، <ref>تمیمی اسفرایینی، الفرق بین الفرق وبیان الفرقه الناجیه، ۱۹۷۷م، ص۱۹۱.</ref> ثَوبانیه: پیروان ابوثَوبان، <ref>تمیمی اسفرایینی، الفرق بین الفرق وبیان الفرقه الناجیه، ۱۹۷۷م، ص۱۹۱.</ref> تومَنیّه: پیروان ابو معاذ تومَنی.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۱۶۳ و ۱۶۴؛ تمیمی اسفرایینی، الفرق بین الفرق وبیان الفرقه الناجیه، ۱۹۷۷م، ص۱۹۱.</ref>

طبق تحلیل برخی محققان، مرجئه شیعه، به افرادی گفته می‌شود که نسبت به [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل‌بیت]] محبت داشته و به فضائل آنها اقرار داشتند؛ اما [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|خلیفه اول]] و [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] را انکار نمی‌کردند.<ref>اعتصامی، «[https://jpht.ut.ac.ir/article_35071.html معنای ارجاء در روایات اهل‌بیت]»، ص۸۳.</ref> این جریان فکری که در [[سده دوم هجری قمری]] در [[کوفه]] ظهور پیدا کرد، <ref>اقوام کرباسی، «[https://jpt.isca.ac.ir/article_119.html مرجئه شیعه]»، ص۳۴</ref> [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] را از همه [[صحابه]] برتر می‌دانست ولی خلافت ابوبکر و عمر را نیز پذیرفته بود؛<ref>اقوام کرباسی، «[https://jpt.isca.ac.ir/article_119.html مرجئه شیعه]»، ص۴۷</ref> زیرا معتقد بود که حضرت علی(ع) خلافت را به خاطر ابوبکر رها کرده‌ است.<ref>اعتصامی، «[https://jpht.ut.ac.ir/article_35071.html معنای ارجاء در روایات اهل‌بیت]»، ص۸۴.</ref> این افراد را [[بتریه|بُتْریه]] نیز می‌نامند.<ref>اعتصامی، «[https://jpht.ut.ac.ir/article_35071.html معنای ارجاء در روایات اهل‌بیت]»، ص۸۴.</ref>