Automoderated users، confirmed، movedable، templateeditor
۲٬۳۸۱
ویرایش
عقل اول: تفاوت میان نسخه‌ها
←مصادیق عقل اول در روایات
(←منابع) |
|||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
* عقل: در بعضی از منابع روایی شیعی<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۱ق، ج ۴، ص۲۶۷.</ref> و منابع سنّی،<ref>غزالی، احیاء علوم‌الدین، ۱۴۱۲ق، ج۳، ج ۱، ص۱۰۹، ج ۳، ص۱۱۵.</ref> [[عقل]]، به عنوان اولین مخلوق معرفی شده است که هر چند برخی در سند روایت اهل سنّت، مناقشه کرده‌اند؛<ref>زبیدی، اتحاف الساده المتقین بشرح احیاء علوم‌الدین، ۱۴۰۹ق، ج ۱، ص۷۵۳، ج ۸، ص۳۸۰؛ غزالی، احیاء علوم‌الدین، ۱۴۱۲ق، ج ۱، ص۱۰۹، پانویس ۱؛ سیوطی، الدرالمنثور فی‌التفسیر بالمأثور، ۱۴۰۴ق، ج ۱، ص۱۳۰.</ref> اما [[شیخ صدوق]] روایت شیعی آن را که به [[حدیث جنود عقل و جهل]] مشهور است، به صورت مسند به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نسبت داده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۱، ص۲۱.</ref> در تفسیر این روایت، برخی همچون [[ملاصدرا]]<ref>صدرالدین شیرازی، شرح اصول‌الکافی، ۱۳۶۶ش، ج ۱، ص۲۱۶، ۲۲۷.</ref> به نظریه فلسفی «عقل اول» روی آورده‌اند. | * عقل: در بعضی از منابع روایی شیعی<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۱ق، ج ۴، ص۲۶۷.</ref> و منابع سنّی،<ref>غزالی، احیاء علوم‌الدین، ۱۴۱۲ق، ج۳، ج ۱، ص۱۰۹، ج ۳، ص۱۱۵.</ref> [[عقل]]، به عنوان اولین مخلوق معرفی شده است که هر چند برخی در سند روایت اهل سنّت، مناقشه کرده‌اند؛<ref>زبیدی، اتحاف الساده المتقین بشرح احیاء علوم‌الدین، ۱۴۰۹ق، ج ۱، ص۷۵۳، ج ۸، ص۳۸۰؛ غزالی، احیاء علوم‌الدین، ۱۴۱۲ق، ج ۱، ص۱۰۹، پانویس ۱؛ سیوطی، الدرالمنثور فی‌التفسیر بالمأثور، ۱۴۰۴ق، ج ۱، ص۱۳۰.</ref> اما [[شیخ صدوق]] روایت شیعی آن را که به [[حدیث جنود عقل و جهل]] مشهور است، به صورت مسند به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نسبت داده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۱، ص۲۱.</ref> در تفسیر این روایت، برخی همچون [[ملاصدرا]]<ref>صدرالدین شیرازی، شرح اصول‌الکافی، ۱۳۶۶ش، ج ۱، ص۲۱۶، ۲۲۷.</ref> به نظریه فلسفی «عقل اول» روی آورده‌اند. | ||
* نور: در پاره ای از [[حدیث|روایات]]، اولین مخلوق را نور معرفی می‌کند که در قالب «نورالانوار»،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج ۱، ص۴۴۲.</ref> «اشباح نور» و «ظلّ نور»،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج ۱، ص۴۴۲.</ref> «نور محمد(ص)»،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۱۷۰.</ref> «نور نبیّک»<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۱۷۰.</ref> و «نوری»<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۲۵، ص۱۶.</ref> بیان شده است. برخی همچون [[میرداماد]]،<ref>به نقل مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۵، ص۲۱۲.</ref> ملاصدرا<ref>صدرالدین شیرازی، شرح اصول‌الکافی، ۱۳۶۶ش، ج ۱، ص۲۱۶.</ref> و [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]]<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ ق، ج ۱، ص۵۲.</ref> مراد از «نور» در این روایات را همان عقل اول دانسته‌اند. [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]] نیز به جهت تردیدی که نسبت به سند و صدور این روایات دارد، راه جمع را در پیش گرفته و مراد از عقل را نور پیامبر اکرم(ص) می‌داند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱، ص۱۰۲، ۱۰۵، ج ۵۴، ص۳۰۹.</ref> | * نور: در پاره ای از [[حدیث|روایات]]، اولین مخلوق را نور معرفی می‌کند که در قالب «نورالانوار»،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج ۱، ص۴۴۲.</ref> «اشباح نور» و «ظلّ نور»،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج ۱، ص۴۴۲.</ref> «نور محمد(ص)»،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۱۷۰.</ref> «نور نبیّک»<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۱۷۰.</ref> و «نوری»<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۲۵، ص۱۶.</ref> بیان شده است. برخی همچون [[میرداماد]]،<ref>به نقل مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۵، ص۲۱۲.</ref> ملاصدرا<ref>صدرالدین شیرازی، شرح اصول‌الکافی، ۱۳۶۶ش، ج ۱، ص۲۱۶.</ref> و [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]]<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ ق، ج ۱، ص۵۲.</ref> مراد از «نور» در این روایات را همان عقل اول دانسته‌اند. [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]] نیز به جهت تردیدی که نسبت به سند و صدور این روایات دارد، راه جمع را در پیش گرفته و مراد از عقل را نور پیامبر اکرم(ص) می‌داند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۱، ص۱۰۲، ۱۰۵، ج ۵۴، ص۳۰۹.</ref> | ||
* قلم: در گروهی از منابع روایی شیعی<ref>فیض کاشانی، ۱۴۰۲، ج ۵، ص۲۰۷؛ عروسی حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، چ۴، ج ۵، ص۳۸۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۳۶۶.</ref> و سنّی<ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۸، ج ۲۹، ص۹–۱۲؛ سیوطی، ۱۴۰۴، ج ۶، ص۲۴۹–۲۵۰؛ فخررازی، تفسیر کبیر، ج ۳۰، ص۷۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۳۱۳.</ref> قلم، به عنوان اولین مخلوق معرفی شده است. به گفته فخررازی<ref>فخررازی، تفسیر کبیر، ج ۳۰، ص۷۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۳۱۳.</ref> و مجلسی،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۳۶۵.</ref> برخی حکما مراد از قلم در این روایات را همان عقل دانسته‌اند. ملاصدرا نیز با تصریح بر یکی بودن آن با عقل اول، وجه نامیدن عقل به قلم را بیان کرده است.<ref>صدرالدین شیرازی، شرح اصول کافی، ۱۳۶۶ش، ج ۱، ص۲۱۶–۲۱۷.</ref> | * قلم: در گروهی از منابع روایی شیعی<ref>فیض کاشانی، ۱۴۰۲، ج ۵، ص۲۰۷؛ عروسی حویزی، تفسیر نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، چ۴، ج ۵، ص۳۸۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۳۶۶.</ref> و سنّی<ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۸، ج ۲۹، ص۹–۱۲؛ سیوطی، ۱۴۰۴، ج ۶، ص۲۴۹–۲۵۰؛ فخررازی، تفسیر کبیر، قاهره، ج ۳۰، ص۷۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۳۱۳.</ref> قلم، به عنوان اولین مخلوق معرفی شده است. به گفته فخررازی<ref>فخررازی، تفسیر کبیر، قاهره، ج ۳۰، ص۷۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۳۱۳.</ref> و مجلسی،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۴، ص۳۶۵.</ref> برخی حکما مراد از قلم در این روایات را همان عقل دانسته‌اند. ملاصدرا نیز با تصریح بر یکی بودن آن با عقل اول، وجه نامیدن عقل به قلم را بیان کرده است.<ref>صدرالدین شیرازی، شرح اصول کافی، ۱۳۶۶ش، ج ۱، ص۲۱۶–۲۱۷.</ref> | ||
در روایات شیعی، از حقایق دیگری چون ارواح اهل بیت(ع)<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا علیه السلام، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۲۶۲؛ قمی، تفسیر قرآن (تفسیر القمی)، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۱۸.</ref> و مشیّت<ref>ابن‌بابویه، ۱۳۵۷ ش، ص۱۴۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۴، ص۱۴۵.</ref>نیز به عنوان اولین مخلوق یاد شده است. | در روایات شیعی، از حقایق دیگری چون ارواح اهل بیت(ع)<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا علیه السلام، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۲۶۲؛ قمی، تفسیر قرآن (تفسیر القمی)، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۱۸.</ref> و مشیّت<ref>ابن‌بابویه، ۱۳۵۷ ش، ص۱۴۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۴، ص۱۴۵.</ref>نیز به عنوان اولین مخلوق یاد شده است. | ||