دعانویسی: تفاوت میان نسخه‌ها

اصل تأثیر دعا بر رفع مشکلات را مورد تأیید [[حدیث|روایات]] دانسته‌اند و برخی نویسندگان شیعه مانند [[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]] توصیه‌های [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|امامان شیعه(ع)]] در استفاده از دعاها برای درمان بیماری‌ها را گردآوری کرده‌اند. [[مرجع تقلید|مراجع تقلید شیعه]] نیز دعانویسی با نوشتن [[آیه|آیات قرآنی]] و دعاهایی را که در منابع وارد شده، جایز دانسته‌اند.

==مفهوم‌شناسی==

دعانویسی را به نوشتن [[دعا|دعاها]] به منظور پیشگیری از [[شرور]]، علاج رویدادهای نامطلوب یا دستیابی به امور مطلوب، غالباً این جهانی، تعریف کرده‌اند.<ref>موسی‌پور، «دعانویسی»، ج۱۷، ص۷۸۱.</ref> برخی از دعانویسی برای دور داشتن [[جن|جنیان]] و دفع و درمان عوارض ناشی از تأثیر جنیان نیز استفاده می‌کنند.<ref>موسی‌پور، «دعانویسی»، ج۱۷، ص۷۸۳.</ref>

صاحب نظران اصل دعا را اثرگذار می‌دانند و [[آیه|آیات]] و روایات مختلفی را شاهد بر گفتار خود می‌آورند.<ref>«تفرشی، «[https://www.magiran.com/article/2085769 نگاهی به پدیده دعانویسی در جامعه و معضلات ناشی از آن]»، روزنامه رسالت.</ref> با این حال شیوه رایج دعانویسی در جامعه را [[خرافات|خرافی]] می‌دانند و معتقدند مبنایی در دین ندارد.<ref>«تفرشی، «[https://www.magiran.com/article/2085769 نگاهی به پدیده دعانویسی در جامعه و معضلات ناشی از آن]»، روزنامه رسالت.</ref> محققان معتقدند عده‌ای افراد سودجو و فریبکار با شبیه‌سازی و استناد به برخی گزاره‌های دینی و سوءاستفاده از سادگی و اضطرار مردم گرفتار، خود را تأثیرگذار دانسته<ref>علم‌الهدی، «[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/12/06/1948597/ آیا دعانویسی در احکام اسلامی جایگاهی دارد؟]» سایت تسنیم.</ref> و ضربات و زیان‌های معنوی زیادی نیز به شاکله دین وارد می‌کنند.<ref>«تفرشی، «[https://www.magiran.com/article/2085769 نگاهی به پدیده دعا نویسی در جامعه و معضلات ناشی از آن]»، روزنامه رسالت.</ref>

==عوامل گرایش به دعانویسی==

نوشتن دعاها و حرزها از منابع معتبر و استفاده از آن به‌عنوان کمک‌کننده و آرامش‌دهنده که نوعی درخواست از [[خدا|خداوند]] برای رفع مشکل است، بدون ایراد دانسته‌اند.<ref name=":0">ترکیان، «[https://www.mehrnews.com/news/5225009/%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86-%DA%AF%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9%D9%87-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85 راه‌های معنوی برای بازکردن گره‌های زندگی]»، خبرگزاری مهر.</ref> علاوه بر این، عوامل دیگری را نیز بر گرایش به دعانویسی تأثیرگذار خوانده‌اند:

*شکل و ارتباط فرد با دیگران؛ در صورت برآورده‌شدنِ انتظارِ فرد از دعانویس‌ها، مراجعه بعدی فرد و دعوت دیگران به مراجعه، افزایش می‌یابد.<ref>جواهری، «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش بیماران به دعانویسی و پیامدهای آن در ایران»، ص۲۵.</ref>

*نهاد پزشکی؛ هزینه‌های پزشکی، شیوه ارتباط پزشکان با بیمار و … .<ref>جواهری، «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش بیماران به دعانویسی و پیامدهای آن در ایران»، ص۲۴.</ref>

*مبانی اعتقادی و فرهنگی؛ افراد مذهبی‌تر به دلیل تصوری که از تشابه میان ارزش‌های خود با ارزش‌های حاکم بر دعانویسی دارند، از آن، انتظار و ارزیابی مثبت پیدا می‌کنند.<ref>جواهری، «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش بیماران به دعانویسی و پیامدهای آن در ایران»، ص۲۴.</ref>

*برخی معتقدند زمانی که تبیین‌های علمی پاسخگوی پرسش‌های افراد نیست، افراد از دعانویس‌ها کمک می‌طلبند.<ref>سراج‌زاده، «زمینه‌ها و پیامدهای بهره‌گیری از دعانویسی و فال‌گیری»، ص۱۰۵.</ref>

==دعاهای معتبر و دعاهای نامعتبر==

برخی نویسندگان شیعه مانند [[ابن‌بسطام|حسین بن بسطام]] و [[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]] در آثارشان توصیه‌های [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|امامان شیعه(ع)]] در استفاده از دعاهای مختلف برای درمان بیماری‌ها را در کتاب‌های مستقلی گردآوری کرده‌اند.<ref>موسی‌پور، «دعانویسی»، ج۱۷، ص۷۸۱.</ref> برخی متون حدیثی متأخرتر هم به جمع‌آوری این احادیث پرداختهٰ‌اند.<ref>موسی‌پور، «دعانویسی»، ج۱۷، ص۷۸۱.</ref>

[[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] از مراجع تقلید شیعه، دعانویسی با نوشتن [[آیه|آیات قرآنی]] و دعاهایی را که در منابع وارد شده، جایز دانسته و در آن شرط کرده که برای اهداف مشروع استفاده شود.<ref>خمینی، استفتاءات، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۶۲۵.</ref> امام خمینی همچنین استفاده از مضامین صحیح در دعانویسی را جایز دانسته، حتی اگر از دعاهای نقل‌شده در منابع نبوده باشد.<ref>خمینی، استفتاءات، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۳۰.</ref>

==پانویس==

==منابع==

* ترکیان، محمد، «[https://www.mehrnews.com/news/5225009/%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86-%DA%AF%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9%D9%87-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85 راه‌های معنوی برای بازکردن گره‌های زندگی]»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۱ خرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۷ فرورودین ۱۴۰۲ش.

* علم‌الهدی، علی، «[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/12/06/1948597/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%AF%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87-%D8%B2%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B9%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86 آیا دعانویسی در احکام اسلامی جایگاهی دارد؟]» سایت تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۶ اسفند ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۷ فرورودین ۱۴۰۲ش.

* مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات جدید، محقق و مصحح: ابوالقاسم علیان‌نژادی‌، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‌طالب(ع)، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق.

[[رده:اعتقادات اسلامی]]