سن رشد: تفاوت میان نسخه‌ها

سن رشد (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۳۸

۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۱ مارس ۲۰۲۳

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

کاربر ناشناس

imported>Elyas-salehi

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 '''سِنّ رُشد''' (به عربی: اِختبارُ الیَتیم) سنی است که کودک را در آن سن، از جهت مسایل مالی مورد آزمایش و امتحان قرار می‌دهند و در صورت اثبات توانایی مالی، اموالش در اختیارش قرار داده می‌شود و او مجاز است تمام تصرفات مالی را انجام دهد. در مقابل رشد، سفاهت است که باعث ایجاد [[محجور|محجوریت]] شخص می‌شود. اگر سفاهت از بین رود، ممنوعیت و محجوریت کودک در امور مالی برداشته می‌شود و حکم سایر عقلا را پیدا می‌کند. سن رشد در ابواب فقهی مانند [[حج]]، [[ازدواج|نکاح]]، [[وصیت]] و [[قضاوت|قضاء]] مطرح شده است. به علت اینکه افراد از لحاظ جسمی، روحی و موقعیت اجتماعی و اقتصادی و تربیت خانوادگی با یکدیگر متفاوت هستند، سن رشد نیز برای هر یک از آنها متفاوت است. به‌همین دلیل در [[فقه]]، سن خاصی برای رشد بیان نشده و با آزمایش کودک می‌توان فهمید، ولی در [[قرآن]] و [[حدیث|روایات]]، [[بلوغ]] یکی از شروط رسیدن به سن رشد است.
-== مفهوم‌شناسی ==
-عده‌ای از [[مجتهد|فقها]] در تعریف سن رشد (به عربی: اختبار الیتیم) گفته‌اند که معنای رشد، از دیدگاه عرف، اصلاح امور مالی و فریب نخوردن در [[معاملات]] است و به دلیل اینکه [[شارع]]، مفهومی برای رشد بیان نکرده، همان معنای عرف معتبر است و این معنا با معنای لغوی تناسب دارد.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۴۳۱؛ فاضل مقداد، التنقیح الرائع، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۸۱؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۱۰۲؛ مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة و البرهان، ج۹، ص۱۹۴.</ref>
-رشد از نظر مشهور [[مجتهد|فقها]]، به‌معنای اصلاح و تدبیر امور مالی است و به شخصی که این صفت را داشته باشد، رشید گفته می‌شود.<ref>علامه حلی، تحریر الاحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۵۳۵؛ مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة والبرهان، ج۹، ص۱۹۴؛ فاضل مقداد، التنقیح الرائع، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۸۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۲۶، ص۴۸.</ref> برخی رشد را کیفیت نفسانی در انسان می‌دانند که از افساد مالی و صرف کردن اموال در راه‌هایی که از نظر عقلا شایستگی ندارد، جلوگیری می‌کند.<ref>امامی، حقوق مدنی، ۱۳۸۶ش، ج۵، ص۲۵۵.</ref> سفیه مقابل رشید است و چون سفاهت، امر ذاتی و نقضی در [[عقل]] است، به حکم حاکم نیاز ندارد و معاملات سفیه هر چند موافق روش عقلا باشد، باطل است.<ref> کاشف الغطاء، تحریر المجلة، ۱۳۸۴ش، ج۲ (قسم۱)، ص۱۷۰.</ref> به اتفاق فقها با اثبات سن رشد، محجوریت کودک تمام می‌شود و اموالش در اختیارش گذاشته می‌شود، در امور مادی استقلال دارد و می‌تواند حقوق خود را استیفا کند.<ref>فاضل آبی، کشف الرموز، ج۱، ص۵۵۲؛ فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۰۴؛ کاشف الغطاء، تحریر المجلة، ۱۳۸۴ش، ج۲ (قسم۱)، ص۱۷۱.</ref> برخی از فقیهان در دادن استقلال مالی به کودک پس از سن رشد، ادّعای [[اجماع]] نموده‌اند.<ref>ابن زهره حلی، غنیة النزوع، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۵۲؛ طباطبایی مجاهد، المناهل، ص۹۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۴۸.</ref>
 == اهیمت و جایگاه ==
@@ خط ۲۶: / خط ۲۲: @@
 از عنوان رُشد (به‌معنای توانایی حفظ مال و مصرف درست آن) در فقه در ابواب حج، نکاح وصیت و قضا استفاده شده است. <ref>طوسی، المبسوط،۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۸۴؛ فاضل مقداد، التنقیح الرائع،۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۸۱؛ اردبیلی، مجمع الفائدة، ج۸، ص۱۵۵؛ مکی عاملی، اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ص۱۲۱.</ref>
+== مفهوم‌شناسی ==
+عده‌ای از [[مجتهد|فقها]] در تعریف سن رشد (به عربی: اختبار الیتیم) گفته‌اند که معنای رشد، از دیدگاه عرف، اصلاح امور مالی و فریب نخوردن در [[معاملات]] است و به دلیل اینکه [[شارع]]، مفهومی برای رشد بیان نکرده، همان معنای عرف معتبر است و این معنا با معنای لغوی تناسب دارد.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۴۳۱؛ فاضل مقداد، التنقیح الرائع، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۸۱؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۱۰۲؛ مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة و البرهان، ج۹، ص۱۹۴.</ref>
+رشد از نظر مشهور [[مجتهد|فقها]]، به‌معنای اصلاح و تدبیر امور مالی است و به شخصی که این صفت را داشته باشد، رشید گفته می‌شود.<ref>علامه حلی، تحریر الاحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۵۳۵؛ مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة والبرهان، ج۹، ص۱۹۴؛ فاضل مقداد، التنقیح الرائع، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۸۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۲۶، ص۴۸.</ref> برخی رشد را کیفیت نفسانی در انسان می‌دانند که از افساد مالی و صرف کردن اموال در راه‌هایی که از نظر عقلا شایستگی ندارد، جلوگیری می‌کند.<ref>امامی، حقوق مدنی، ۱۳۸۶ش، ج۵، ص۲۵۵.</ref> سفیه مقابل رشید است و چون سفاهت، امر ذاتی و نقضی در [[عقل]] است، به حکم حاکم نیاز ندارد و معاملات سفیه هر چند موافق روش عقلا باشد، باطل است.<ref> کاشف الغطاء، تحریر المجلة، ۱۳۸۴ش، ج۲ (قسم۱)، ص۱۷۰.</ref> به اتفاق فقها با اثبات سن رشد، محجوریت کودک تمام می‌شود و اموالش در اختیارش گذاشته می‌شود، در امور مادی استقلال دارد و می‌تواند حقوق خود را استیفا کند.<ref>فاضل آبی، کشف الرموز، ج۱، ص۵۵۲؛ فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۰۴؛ کاشف الغطاء، تحریر المجلة، ۱۳۸۴ش، ج۲ (قسم۱)، ص۱۷۱.</ref> برخی از فقیهان در دادن استقلال مالی به کودک پس از سن رشد، ادّعای [[اجماع]] نموده‌اند.<ref>ابن زهره حلی، غنیة النزوع، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۵۲؛ طباطبایی مجاهد، المناهل، ص۹۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۴۸.</ref>
 == تشخیص سن رشد ==