سن رشد: تفاوت میان نسخه‌ها

سن رشد (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۴۵

۱۱۴ بایت اضافه‌شده ، ‏۱ مارس ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Salar

confirmed، protected، templateeditor

۱٬۸۶۳

ویرایش

@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 هرگز به مال یتیم نزدیک نشوید، تا آن‌که به حدّ کمال و رشد برسد.
-در [[جاهلیت]] به‌جای حفظ و [[امانت‌داری]] اموالِ یتیمان، آنان را از [[ارث]] محروم می‌کردند و اموال آنها به‌جهت سهل‌انگاری مورد اتلاف قرار می‌گرفت یا در اموال آنها، تصرف باطل و [[حرام]] انجام می‌دادند.<ref> جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۷، ص۲۱۳و۲۱۴.</ref> از این جهت، سه حکم مهم درباره مال یتیم در [[آیه سوم سوره نساء]] صادر می‌شود:
+در [[جاهلیت]] به‌جای حفظ و [[امانت‌داری]] اموالِ یتیمان، آنان را از [[ارث]] محروم می‌کردند و اموال آنها به‌جهت سهل‌انگاری مورد اتلاف قرار می‌گرفت یا در اموال آنها، تصرف باطل و [[حرام]] انجام می‌دادند.<ref> جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۷، ص۲۱۳و۲۱۴.</ref> از این جهت، سه حکم مهم درباره مال یتیم در [[آیه عدد|آیه سوم سوره نساء]] صادر می‌شود:
 * وجوب بازگرداندن اموال یتیمان به آنان؛
 * نهی از تبدّل خبیث به طیّب (مانند خیانت در امانت نسبت به اموال یتیم)؛
@@ خط ۳۵: / خط ۳۵: @@
 فقها با استناد به آیۀ ۶ [[سوره نساء]] و روایات برای اثبات رشد کودک، علاوه بر بلوغ، توانایی کامل کودک برای انجام معاملات را نیز شرط دانسته‌اند.<ref> زحیلی، فقه الاسلامی و ادلّته، ۱۴۰۹ق. ج ۴، ص۱۲۵؛ جزیری،۱۴۰۴ق، ج ۲، ص۳۵۳؛ نجفی،۱۹۸۱م، ج ۹، ص۲۶۷؛ حرعاملی، ج ۱۸، ص۴۰۹ـ۴۱۲، ج ۱۹، ص۳۷۰ـ۳۷۱.</ref> به باور آنها مفهوم بلوغ با مفهوم رشد متفاوت است، زیرا یتیم بودن کودک با بلوغ تمام می‌شود ولی رشد کودک با بالغ‌بودن اثبات نمی‌شود و ممکن است کودکی به سن بلوغ برسد، ولی رشید نباشد و به همین دلیل از برخی حقوقش مانند تصرف در اموالش ممنوع گردد.<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۲۲۰ (باب انقظاع یتم الیتیم)؛ سبزواری، مهذّب الأحکام ۱۴۱۳ق، ج۲۱، ص۱۱۹.</ref>
-[[امام خمینی]] و عده‌ای از فقها برای رفع حجر از کودک، [[بلوغ]] به تنهایی را کافی نمی‌داند، بلکه رسیدن به مرحله رشد را معتبر دانسته است.<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، ج۲، ص۱۳؛ فاضل لنکرانی، تفصیل الشریعة (کتاب الحجر)، ۱۳۸۳ش، ص۲۹۷.</ref> بیشتر مفسران مراد از بلوغ اَشُدّ را رسیدن به سنی دانسته‌اند که در آن قوای جسمی و عقلی به رشد و شکوفایی می‌رسد.<ref> طباطبائی؛ طبرسی ۱۴۰۸ق؛ زمخشری، ذیل آیات ۵۸ ـ۵۹ سوره نور.</ref>
+[[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و عده‌ای از فقها برای رفع حجر از کودک، [[بلوغ]] به تنهایی را کافی نمی‌داند، بلکه رسیدن به مرحله رشد را معتبر دانسته است.<ref>امام خمینی، تحریر الوسیله، ج۲، ص۱۳؛ فاضل لنکرانی، تفصیل الشریعة (کتاب الحجر)، ۱۳۸۳ش، ص۲۹۷.</ref> بیشتر مفسران مراد از بلوغ اَشُدّ را رسیدن به سنی دانسته‌اند که در آن قوای جسمی و عقلی به رشد و شکوفایی می‌رسد.<ref> طباطبائی؛ طبرسی ۱۴۰۸ق؛ زمخشری، ذیل آیات ۵۸ ـ۵۹ سوره نور.</ref>
 ===محجور بودن===
-کودکان [[بلوغ|نابالغ]] و [[رشد|غیر رشید]] از تصرف در اموال خود و حقوق مالی و غیر مالی مانند حق [[قصاص]] و [[حق طلاق|طلاق]]، <ref>لطفی، «استنباط احکام و حقوق محجورین از قرآن کریم»، ۱۳۸۰ش، ص ۲۲.</ref> [[محجور]] و ممنوع هستند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۴.</ref> زیرا دو صفت بلوغ و رشد در آنها وجود ندارد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۴. </ref> برای اثبات محجوریت کودکان یتیم و برخی [[احکام]] آنها، به [[آیه]] ۶[[سوره نساء]] استدلال شده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۱۰. </ref>
+کودکان [[بلوغ|نابالغ]] و [[رشد|غیر رشید]] از تصرف در اموال خود و حقوق مالی و غیر مالی مانند حق [[قصاص]] و [[حق طلاق|طلاق]]، <ref>لطفی، «استنباط احکام و حقوق محجورین از قرآن کریم»، ۱۳۸۰ش، ص ۲۲.</ref> [[محجور]] و ممنوع هستند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۴.</ref> زیرا دو صفت بلوغ و رشد در آنها وجود ندارد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۴. </ref> برای اثبات محجوریت کودکان یتیم و برخی [[احکام شرعی|احکام]] آنها، به [[آیه]] ۶[[سوره نساء]] استدلال شده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۱۰. </ref>
-در این آیه، به آزمایش یتیمان و نیز دو صفت بلوغ و رشد اشاره شده است. در فقه، درباره تقدم و تاخر بلوغ و رشد برای رفع حجر بحث شده است. این دو عامل رفع حجر بحث می‌شود؛ از جمله این که اگر رشد فکری، پیش از بلوغ جسمی رخ دهد [[محجور|محجوریت]] تمام می‌شود یا خیر؟<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۱۸.</ref> یا این که علاوه بر رشد، [[عدالت]] و عدم [[فسق]] هم شرط بازگردان اموال یتیم و [[صغیر]] به خودشان هست یا خیر؟<ref>وجدانی فخر، الجواهر الفخریة، ۱۳۸۴ش، ج۸، ص۲۲۵ـ۲۲۸.</ref> طبق تبصره دو الحاقی (در سال ۱۳۷۰ش) ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی ایران، «اموال صغیری را که بالغ شده است در صورتی می‌توان به او داد که رشد او ثابت شده باشد».
+در این آیه، به آزمایش یتیمان و نیز دو صفت بلوغ و رشد اشاره شده است. در فقه، درباره تقدم و تاخر بلوغ و رشد برای رفع حجر بحث شده است. این دو عامل رفع حجر بحث می‌شود؛ از جمله این که اگر رشد فکری، پیش از بلوغ جسمی رخ دهد [[محجور|محجوریت]] تمام می‌شود یا خیر؟<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۶، ص۱۸.</ref> یا این که علاوه بر رشد، [[عدالت (فقه)|عدالت]] و عدم [[فاسق|فسق]] هم شرط بازگردان اموال [[یتیم]] و [[صغیر]] به خودشان هست یا خیر؟<ref>وجدانی فخر، الجواهر الفخریة، ۱۳۸۴ش، ج۸، ص۲۲۵ـ۲۲۸.</ref> طبق تبصره دو الحاقی (در سال ۱۳۷۰ش) ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی ایران، «اموال صغیری را که بالغ شده است در صورتی می‌توان به او داد که رشد او ثابت شده باشد».
 {{یادداشت|تطبیق مفهوم «رشد» بر «حب آل محمد»: در [[روایت|روایتی]] که درباره مفهوم رشد در آیه ۶ سوره نساء از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است «رشد» به حب [[آل محمد]] تفسیر گردیده است که اگر دیدید یتیم حب آل محمد داشت به درجه‌اش بیفزایید.<ref>عیاشی، کتاب التفسیر، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۲۱، ح۲۷.</ref> [[علامه طباطبایی]] این [[تفسیر]] را از باب [[جری و انطباق|جری و تطبیق]] می‌داند.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۷، ص۳۸۸  به نقل از: المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۴، ص۱۹۰و۱۹۱..</ref> همچنین می‌توان آن را به رشد معنوی در مقابل رشد مادی تعبیر کرد. <ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۷، ص۳۸۸.</ref>}}