کاربر ناشناس
حسینیه ارشاد: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Aghaie جز (←منابع انگلیسی) |
imported>Smnazem بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Ershad1.jpg |بندانگشتی|default|حسینیه ارشاد]] | [[پرونده:Ershad1.jpg |بندانگشتی|default|حسینیه ارشاد]] | ||
[[پرونده:Hosineih1.jpg|بندانگشتی|تصویر قدیمی از حسینیه ارشاد]] | [[پرونده:Hosineih1.jpg|بندانگشتی|تصویر قدیمی از حسینیه ارشاد]] | ||
'''حسینیه ارشاد'''، مؤسسهاى خیریه با اهداف علمى، آموزشى، تبلیغى و پژوهشى در عرصه اندیشه | '''حسینیه ارشاد'''، مؤسسهاى خیریه با اهداف علمى، آموزشى، تبلیغى و پژوهشى در عرصه اندیشه [[دین|دینى]]، با رویكرد نوگرایانه كه در اوایل دهه ۱۳۴۰ش در شهر [[تهران]] پایتخت [[ایران]]، تأسیس شد. | ||
این مرکز در جذب و آگاهی بخشی جوانان نسبت به مباحث دینی و انقلابی نقشی بسزایی را ایفا کرد. از فعالین این موسسه میتوان به [[شهید مطهری]] و [[علی شریعتی]] اشاره کرد، حسینیه ارشاد بعد از تعطیلی در اواخر دوران [[حکومت پهلوی]]، در اوایل [[انقلاب اسلامی]] بازگشایی شد و فعالیتهای علمی، مذهبی و اجتماعی خود را مجددا از سر گرفت. | |||
==بنیانگذاران و بناء حسینیه== | ==بنیانگذاران و بناء حسینیه== | ||
بنیانگذاران حسینیه ارشاد [[محمد همایون]]، [[ناصر میناچیمقدّم]] و [[عبدالحسین علیآبادى]] بودند و در اولین اقدام، زمینى به مساحت چهار هزار مترمربع، در [[تهران]]، در خیابان معروف به جاده قدیم شمیران (نام كنونى آن: شریعتى) خریدند. <ref> حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، ص ۶، ۱۳، ۳۸ـ۳۹؛ حسینیه ارشاد، اساسنامه، ص ۱؛ رهنما، ص ۲۲۷.</ref> | بنیانگذاران حسینیه ارشاد [[محمد همایون]]، [[ناصر میناچیمقدّم]] و [[عبدالحسین علیآبادى]] بودند و در اولین اقدام، زمینى به مساحت چهار هزار مترمربع، در [[تهران]]، در خیابان معروف به جاده قدیم شمیران (نام كنونى آن: شریعتى) خریدند. <ref> حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، ص ۶، ۱۳، ۳۸ـ۳۹؛ حسینیه ارشاد، اساسنامه، ص ۱؛ رهنما، ص ۲۲۷.</ref> | ||
خط ۹: | خط ۱۳: | ||
==اعضاى هیئت مدیره== | ==اعضاى هیئت مدیره== | ||
در اواخر ۱۳۴۵ش، اعضاى هیئت مدیره تعیین گردیدند : همایون رئیس، مطهرى نایب رئیس، میناچى خزانهدار، و [[ | در اواخر ۱۳۴۵ش، اعضاى هیئت مدیره تعیین گردیدند : همایون رئیس، مطهرى نایب رئیس، میناچى خزانهدار، و [[سید على شاهچراغى]] و [[محمد تقى جعفرى]]، هر دو از روحانیون فعال و محل مراجعه جوانان علاقهمند به مسائل اسلامى، اعضاى جانشین هیئت مدیره شدند. <ref> روزنامه رسمى كشور، ش ۶۶۸۶، ۱۱ بهمن ۱۳۴۶، ص ۳</ref>شاهچراغى [[امام جماعت]] حسینیه نیز بود.<ref> شریعتى مزینانى، ص ۱۱۰.</ref> | ||
==تاسیس و آغاز فعالیت== | ==تاسیس و آغاز فعالیت== | ||
پس از صدور مجوز رسمی، در آذر ۱۳۴۶ ساختمان حسینیه ارشاد رسماً گشایش یافت و سخنرانیهای دینی در آن آغاز شد. بسیاری از روحانیان سرشناس و برخی افراد مشهور غیرروحانی از سخنرانان آن بودند، از جمله: | پس از صدور مجوز رسمی، در آذر ۱۳۴۶ ساختمان حسینیه ارشاد رسماً گشایش یافت و سخنرانیهای دینی در آن آغاز شد. بسیاری از روحانیان سرشناس و برخی افراد مشهور غیرروحانی از سخنرانان آن بودند، از جمله: | ||
{{ستون-شروع|3}} | {{ستون-شروع|3}} | ||
# [[فخرالدین حجازی]] | # [[فخرالدین حجازی]] | ||
# [[ | # [[محمد تقی شریعتی]] | ||
# [[محمد مفتح]] | # [[محمد مفتح]] | ||
# [[حسین نوری همدانی]] | # [[حسین نوری همدانی]] | ||
# [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] | # [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] | ||
# [[ | # [[سید محمد محیط طباطبائی]] | ||
# [[علی گلزاده غفوری]] | # [[علی گلزاده غفوری]] | ||
# [[ | # [[محمد جواد باهنر]] | ||
# [[ | # [[سید عبدالکریم هاشمی نژاد]] | ||
# [[ | # [[محمد مهدی موحدی کرمانی]] | ||
# [[ابوالقاسم خزعلی]] | # [[ابوالقاسم خزعلی]] | ||
# [[ | # [[سید صدرالدین بلاغی]] | ||
# [[علی دوانی]] | # [[علی دوانی]] | ||
# [[ناصر مکارم شیرازی]] | # [[ناصر مکارم شیرازی]] | ||
# [[ | # [[سید مرتضی شبستری]] | ||
# [[سید علی حسینی خامنهای]] | # [[سید علی حسینی خامنهای]] | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
و همین طور [[علی شریعتی]]، [[عباس زریاب خویی]] و [[محمداسماعیل رضوانی]] نیز در آنجا سخنرانی میکردند و افزون بر آن، مدرّس سیره نبوی و تاریخ اسلام بودند. [[رضا اصفهانی]] نیز مدرّس [[فلسفه اسلامی]] بود.<ref>شریف پور، ص۲۵۶؛ حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، جاهای متعدد؛ میناچی مقدّم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷.</ref> | و همین طور [[علی شریعتی]]، [[عباس زریاب خویی]] و [[محمداسماعیل رضوانی]] نیز در آنجا سخنرانی میکردند و افزون بر آن، مدرّس سیره نبوی و تاریخ اسلام بودند. [[رضا اصفهانی]] نیز مدرّس [[فلسفه اسلامی]] بود.<ref>شریف پور، ص۲۵۶؛ حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، جاهای متعدد؛ میناچی مقدّم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷.</ref> | ||
خط ۴۴: | خط ۴۸: | ||
===فعالیتهای جانبی=== | ===فعالیتهای جانبی=== | ||
تأسیس کاروان حج و تشکیل جلسات آموزش مناسک | تأسیس کاروان [[حج]] و تشکیل جلسات آموزش [[مناسک حج]]، و تشکیل گروههای هنری و اجرای نمایش از دیگر برنامههای جنبی و نوآورانه حسینیه ارشاد بود. دو نمایش ابوذر و نهضت شیعی سربداریه را ساواک بسیار خطرناک تشخیص داد و مانع اجرای مجدد آنها شد.<ref> حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، ص۲۵۶ـ۲۶۰؛ دکتر شریعتی در آیینۀ خاطرات، ص۱۰۵ـ ۱۰۶.</ref> | ||
==حضور جدّی مطهری در برنامهها== | ==حضور جدّی مطهری در برنامهها== | ||
خط ۵۰: | خط ۵۴: | ||
==آغاز فعالیت شریعتی در حسینیه== | ==آغاز فعالیت شریعتی در حسینیه== | ||
در ۱۳۴۶ش استقبال جوانان از سخنرانیهای [[فخرالدین حجازی]] و نظر مطهری بر کنار گذاشتن او از حسینیه ارشاد، موجب بروز بحران در هیئت مدیره شد که با کناره گیری حجازی اندکی فروکش کرد.<ref> مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، «حسینیه ارشاد »، ش ۳۵۳، ص۱۷۱، ۱۷۶؛ رهنما، ص۲۳۲ـ ۲۳۳؛ نیز رجوع کنید به فلسفی، ص۳۰۷</ref> علی شریعتی، که از ۱۳۴۵ش با تدریس تاریخ اسلام در [[دانشگاه مشهد]] شهرت یافته بود، به دعوت مطهری، از آبان ۱۳۴۷ به جمع سخنرانان حسینیه ارشاد پیوست. وی با قدرت بیان و سبک و رویکرد ویژهاش به مباحث، عملا سایر سخنرانیهای مؤسسه را تحت تأثیر قرارداد. نخستین سخنرانی وی در سوم آبان ۱۳۴۷، مورد توجه مخاطبان و سخنرانان حسینیه، از جمله مطهری، قرار گرفت.<ref> دوانی، ص۴۴؛ رهنما، ص۲۳۴.</ref> | در ۱۳۴۶ش استقبال جوانان از سخنرانیهای [[فخرالدین حجازی]] و نظر مطهری بر کنار گذاشتن او از حسینیه ارشاد، موجب بروز بحران در هیئت مدیره شد که با کناره گیری حجازی اندکی فروکش کرد.<ref> مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، «حسینیه ارشاد »، ش ۳۵۳، ص۱۷۱، ۱۷۶؛ رهنما، ص۲۳۲ـ ۲۳۳؛ نیز رجوع کنید به فلسفی، ص۳۰۷</ref> علی شریعتی، که از ۱۳۴۵ش با تدریس تاریخ [[اسلام]] در [[دانشگاه مشهد]] شهرت یافته بود، به دعوت مطهری، از آبان ۱۳۴۷ به جمع سخنرانان حسینیه ارشاد پیوست. وی با قدرت بیان و سبک و رویکرد ویژهاش به مباحث، عملا سایر سخنرانیهای مؤسسه را تحت تأثیر قرارداد. نخستین سخنرانی وی در سوم آبان ۱۳۴۷، مورد توجه مخاطبان و سخنرانان حسینیه، از جمله مطهری، قرار گرفت.<ref> دوانی، ص۴۴؛ رهنما، ص۲۳۴.</ref> | ||
==حسینیه ارشاد، متأثر از جنبش اسلامی== | ==حسینیه ارشاد، متأثر از جنبش اسلامی== | ||
خط ۷۳: | خط ۷۷: | ||
در ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ش، هم زمان با اوج گرفتن مبارزات سیاسی در جامعه و نقش فعال حسینیه ارشاد در جذب جوانان دانشگاهی و گرایش فعالان سیاسی به حسینیه ارشاد و پایگاه شدن آن محل برای مبارزان با حکومت، دستگاه امنیتی حکومت ادامه کار حسینیه ارشاد را در قالب جلسات سخنرانی صلاح ندانست. <ref> رجوع کنید به جعفری، ص۳۳؛ رزمجو، ص۲۱۱؛ شریعتی به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۱۱۱، ۱۱۸.</ref> | در ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ش، هم زمان با اوج گرفتن مبارزات سیاسی در جامعه و نقش فعال حسینیه ارشاد در جذب جوانان دانشگاهی و گرایش فعالان سیاسی به حسینیه ارشاد و پایگاه شدن آن محل برای مبارزان با حکومت، دستگاه امنیتی حکومت ادامه کار حسینیه ارشاد را در قالب جلسات سخنرانی صلاح ندانست. <ref> رجوع کنید به جعفری، ص۳۳؛ رزمجو، ص۲۱۱؛ شریعتی به روایت اسناد ساواک، ج۲، ص۱۱۱، ۱۱۸.</ref> | ||
====دلایل تعطیلی==== | ====دلایل تعطیلی==== | ||
درخصوص تعطیل حسینیه ارشاد در آبان ۱۳۵۱ ــ که به دستور مستقیم [[محمدرضا پهلوی]] صورت گرفت ــ چند نظر ابراز شده که از آن جمله است: | درخصوص تعطیل حسینیه ارشاد در آبان ۱۳۵۱ ــ که به دستور مستقیم [[محمدرضا پهلوی]] صورت گرفت ــ چند نظر ابراز شده که از آن جمله است: | ||
# فشار محافل مذهبی و روحانیان بر شاه و حکومت برای تعطیل کردن حسینیه ارشاد؛ <ref> رجوع کنید به جعفریان، ص۲۸۶؛ جعفری، ص۳۳ـ۳۴</ref> | # فشار محافل مذهبی و روحانیان بر شاه و حکومت برای تعطیل کردن حسینیه ارشاد؛ <ref> رجوع کنید به جعفریان، ص۲۸۶؛ جعفری، ص۳۳ـ۳۴</ref> | ||
# ناکامی ساواک در بهره برداری از حسینیه ارشاد به عنوان مرکزی در برابر «جنبش مسلّحانه »؛ <ref> علیجانی، ص۲۶۳</ref> | # ناکامی ساواک در بهره برداری از حسینیه ارشاد به عنوان مرکزی در برابر «جنبش مسلّحانه »؛ <ref> علیجانی، ص۲۶۳</ref> | ||
# رفع نیاز حکومت به سخنرانیهای حسینیه به عنوان جریان مخالف با روحانیت. <ref> روحانی، ج۳، ص۳۵۹.</ref> | # رفع نیاز حکومت به سخنرانیهای حسینیه به عنوان جریان مخالف با روحانیت. <ref> روحانی، ج۳، ص۳۵۹.</ref> | ||
خط ۸۶: | خط ۹۰: | ||
==حسینیه پس از پیروزی انقلاب== | ==حسینیه پس از پیروزی انقلاب== | ||
===فعالیتهای علمی و مذهبی=== | ===فعالیتهای علمی و مذهبی=== | ||
حسینیه ارشاد پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]]، بازگشایی و فعالیتهای اجتماعی و علمی و مذهبی آن از سر گرفته شد.<ref> رجوع کنید به آیندگان، سال ۱۲، ش ۳۳۲۶، شنبه ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، ص۱</ref> تشکیل انجمن شعر و ادب و برگزاری کلاسهای آموزش قرآن، تفسیر [[نهج البلاغه]]، [[ادبیات عرب]]، حافظ شناسی و تفسیر [[مثنوی]] و جز آن، از جمله فعالیتهای علمی پس از انقلابِ حسینیه ارشاد است. | حسینیه ارشاد پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]]، بازگشایی و فعالیتهای اجتماعی و علمی و مذهبی آن از سر گرفته شد.<ref> رجوع کنید به آیندگان، سال ۱۲، ش ۳۳۲۶، شنبه ۱۸ فروردین ۱۳۵۸، ص۱</ref> تشکیل انجمن شعر و ادب و برگزاری کلاسهای آموزش قرآن، تفسیر [[نهج البلاغه]]، [[ادبیات عرب]]، حافظ شناسی و تفسیر [[مثنوی]] و جز آن، از جمله فعالیتهای علمی پس از انقلابِ حسینیه ارشاد است. | ||
همچنین حسینیه ارشاد به مناسبت اعیاد یا سوگواریهای مذهبی و نیز در سالروز درگذشت علی شریعتی، [[طالقانی]]، [[سحابی]] و [[بازرگان]]، همه ساله، مراسم ویژهای برگزار میکند. در آخرین انتخابات مجمع عمومی مؤسسان، ناصر میناچی مقدّم به ریاست دائم هیئت مؤسس و امنا برگزیده شد.<ref> میناچی مقدّم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷؛ روزنامه رسمی کشور، ش ۱۸۳۸۶، ۲۸ فروردین ۱۳۸۷، ص۱۴.</ref> | همچنین حسینیه ارشاد به مناسبت اعیاد یا سوگواریهای مذهبی و نیز در سالروز درگذشت علی شریعتی، [[طالقانی]]، [[سحابی]] و [[بازرگان]]، همه ساله، مراسم ویژهای برگزار میکند. در آخرین انتخابات مجمع عمومی مؤسسان، ناصر میناچی مقدّم به ریاست دائم هیئت مؤسس و امنا برگزیده شد.<ref> میناچی مقدّم، مصاحبه مورخ ۱۲ آبان ۱۳۸۷؛ روزنامه رسمی کشور، ش ۱۸۳۸۶، ۲۸ فروردین ۱۳۸۷، ص۱۴.</ref> |