شارع: تفاوت میان نسخهها
جز
←کاربرد در فقه و اصول فقه
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) جز (←تعریف و جایگاه) |
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
==کاربرد در فقه و اصول فقه== | ==کاربرد در فقه و اصول فقه== | ||
برخی از نمونههای کاربرد اصطلاح «شارع» در کتابهای فقهی و اصولی | برخی از نمونههای کاربرد اصطلاح «شارع» در کتابهای فقهی و اصولی عبارتاند از: | ||
*از نظر برخی اصولیان، امر و نهی شارع یا به عبارتی، احکامی که شارع وضع میکند ناشی از مصالح و مفاسدی است که در متعلق این احکام وجود دارد.<ref>بحرانی، المعجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۴۷۵.</ref> به عنوان مثال در [[نماز]] مصلحتی وجود دارد که شارع به آن امر کرده و در [[ربا]] مفسدهای وجود دارد که از آن نهی کرده است.<ref>بحرانی، المعجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۴۷۵.</ref> | *از نظر برخی اصولیان، امر و نهی شارع یا به عبارتی، احکامی که شارع وضع میکند ناشی از مصالح و مفاسدی است که در متعلق این احکام وجود دارد.<ref>بحرانی، المعجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۴۷۵.</ref> به عنوان مثال در [[نماز]] مصلحتی وجود دارد که شارع به آن امر کرده و در [[ربا]] مفسدهای وجود دارد که از آن نهی کرده است.<ref>بحرانی، المعجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۴۷۵.</ref> | ||
*به گفته اصولیان برای اثبات صلاحیت [[سیره عقلا]] به عنوان دلیلی برای استنباط حکم شرعی، لازم است که شارع این سیره را [[امضاء]] کرده باشد<ref>بحرانی، المعجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۱۸۱.</ref> و امضای شارع به این است که منعی نسبت به این سیره نداشته باشد.<ref>جمعی از نویسندگان، الفائق فی الاصول، ۱۴۴۴ق، ص۵۹.</ref> | *به گفته اصولیان برای اثبات صلاحیت [[سیره عقلا]] به عنوان دلیلی برای استنباط حکم شرعی، لازم است که شارع این سیره را [[امضاء]] کرده باشد<ref>بحرانی، المعجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۱۸۱.</ref> و امضای شارع به این است که منعی نسبت به این سیره نداشته باشد.<ref>جمعی از نویسندگان، الفائق فی الاصول، ۱۴۴۴ق، ص۵۹.</ref> | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
از نظر بسیاری از عالمان، تنها یک شارع وجود دارد و آن هم خداوند است.<ref>علامه حلی، کشف المراد (تعلیقه و تحقیق جعفر سبحانی)، ۱۳۸۲ش، ص۹۸؛ مجتهد تبریزی، المقالات الغریة فی تحقیق المباحث الأصولیة، ۱۳۱۷ق، ص۲۸۹.</ref> آنان برای این دیدگاه به آیاتی همچون «[[لا حکم الا لله|إِنِ الحُكْمُ إِلَّا لِله]]؛ هیچ حکمی جز حکم خداوند نیست.»<ref>سوره انعام، آیه ۵۷.</ref> و همچنین آیه «وَلَا يُشْرِكُ فِی حُكْمِهِ أَحَدًا؛ (خداوند) هیچکس را در حکم خود شریک نمیسازد.»<ref>سوره کهف، آیه ۲۶.</ref> استناد کردهاند.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۱۳۷.</ref> برای اثبات شارع بودن خداوند به آیات ۱۳ و ۲۱ [[سوره شورا]] و آیه ۴۸ [[سوره مائده]] نیز استناد شده است.<ref>اصفهانی، هدایة المسترشدین، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۴۰۹.</ref> | از نظر بسیاری از عالمان، تنها یک شارع وجود دارد و آن هم خداوند است.<ref>علامه حلی، کشف المراد (تعلیقه و تحقیق جعفر سبحانی)، ۱۳۸۲ش، ص۹۸؛ مجتهد تبریزی، المقالات الغریة فی تحقیق المباحث الأصولیة، ۱۳۱۷ق، ص۲۸۹.</ref> آنان برای این دیدگاه به آیاتی همچون «[[لا حکم الا لله|إِنِ الحُكْمُ إِلَّا لِله]]؛ هیچ حکمی جز حکم خداوند نیست.»<ref>سوره انعام، آیه ۵۷.</ref> و همچنین آیه «وَلَا يُشْرِكُ فِی حُكْمِهِ أَحَدًا؛ (خداوند) هیچکس را در حکم خود شریک نمیسازد.»<ref>سوره کهف، آیه ۲۶.</ref> استناد کردهاند.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۱۳۷.</ref> برای اثبات شارع بودن خداوند به آیات ۱۳ و ۲۱ [[سوره شورا]] و آیه ۴۸ [[سوره مائده]] نیز استناد شده است.<ref>اصفهانی، هدایة المسترشدین، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۴۰۹.</ref> | ||
فقیهانی همچون [[میرزا صادق آقا تبریزی]] ( | فقیهانی همچون [[میرزا صادق آقا تبریزی]] (درگذشت: [[۱۳۱۱ش]]) فقیه، اصولی و ادیب شیعه، در کتاب [[المقالات الغریة]] و نیز [[محمدتقی رازی اصفهانی|صاحب هدایة المسترشدین]] بر این نظرند که «شارع» از [[اسماء الهی|اسماء خداوند]] است و فقط به او اختصاص دارد.<ref>مجتهد تبریزی، المقالات الغریة فی تحقیق المباحث الاصولیة، ۱۳۱۷ق، ص۲۸۹؛ اصفهانی، هدایة المسترشدین، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۴۰۹.</ref> برخی نیز بر این باورند که اسماء الهی [[توقیفیبودن اسماء الهی|توقیفیاند]] و لفظ شارع به عنوان یکی از اسماء خداوند در جایی وارد نشده است.<ref>[https://www.islamweb.net/ar/fatwa/106971/ «حكم إطلاق كلمة (الشارع) على الله أو على رسوله»، سایت اسلام ویب.]</ref> | ||
برخی | همچنین برخی معتقدند، علاوه بر خداوند، پیامبر اسلام(ص) نیز شارع است.<ref>مؤمن سبزواری قمی، جامع الخلاف و الوفاق، ۱۳۷۹ش، ص۲۶۵.</ref> در شارع بودن امامان معصوم(ع) اختلاف نظر وجود دارد.<ref>اصفهانی، هدایة المسترشدین، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۴۰۹.</ref> | ||
===پیامبر(ص)=== | ===پیامبر(ص)=== | ||
درباره اطلاق اصطلاح شارع بر پیامبر اسلام(ص) اختلاف نظر وجود دارد و به ادله زیر استدلال شده است: | درباره اطلاق اصطلاح شارع بر پیامبر اسلام(ص) اختلاف نظر وجود دارد و به ادله زیر استدلال شده است: |