کاربر ناشناس
چاووش‌خوانی (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←وضعیت امروزی) |
imported>Eahmadian بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''چاووش‌خوانی'''، رسم شعرخوانی به آواز با آدابی خاص در بدرقه و استقبال حجگزاران و زائران | '''چاووش‌خوانی'''، رسم شعرخوانی به آواز با آدابی خاص در بدرقه و استقبال حجگزاران و زائران. چاووشان در ایام خاص موسم حج یا زیارت عتبات عراق و مشهدالرضا، میان شهرها و روستاهای ایران می گشته و با آداب و رسومی خاص مردم را از سفر و حرکت کاروان باخبر و به حج یا زیارت ترغیب و تشویق می کرده اند. آنان افزون بر چاووشی خوانی، کارها و وظایف دیگری را نیز بر عهده داشته اند. مهم‌ترین و معروف‌ترین مضمون اشعار چاووشی دعوت مردم به سفر زیارتی است كه معمولاً برای زیارت مزار [[امام حسین (ع)]] با این مصراع آغاز می‌شود: «هر كه دارد هوس كرب و بلا بسم‌اللّه» و به یك تا چهار مصراعِ صلوات ختم می‌شود. | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
در برخی مناطق [[ایران]]، از جمله در استان [[سمنان]] و [[خراسان]]، گونه دیگری از چاووشی‌خوانی مذهبی ملاحظه می‌شود كه با سنّت [[زیارت]] ارتباط مستقیمی ندارد، اما به گونه‌ای رمزی و استعاری با مفهوم حركت كاروان [[امام حسین]] به [[کربلا]] مرتبط می‌شود، چنان‌كه در بیرجند به مناسبت سالروز ورود اهل بیت امام حسین به كربلا، چاووش‌خوانی می‌كنند و از نزدیك شدن ایام [[عزاداری]] [[محرم]] و رسم عَلَم‌بندان خبر می‌دهند و در حین بستن علم نیز اسفند دود می‌كنند و چاووشی می‌خوانند و طبق معمول، مردم نیز در پایان هریك از ابیات چاووشی [[صلوات]] می‌فرستند.<ref>مردم‌نگاری مراسم عزاداری ماه محرم در شهرستان بیرجند، ص 47ـ 48</ref> در [[بیرجند]] و [[میبد]]، چاووشخوان درون نخلی كه بر دوش مردم حمل می‌شود، می‌نشیند و چاووشی می‌خواند.<ref>بلوكباشی ص 71ـ72</ref> در مراسم آیینی «شمع و چراغ» در شبهای [[شهادت]] [[امام حسن(ع)|امام حسن]] و [[امام حسین|امام حسین(ع]]) در [[تكیه بیدآباد]] [[شاهرود]]، پس از خواندن خطبه و دعا، چاووش اشعار (دوازده‌بند) [[محتشم كاشانی]] را در باره واقعه [[كربلا]] و رثای [[شهدای کربلا|شهدای]] آن می‌خواند و حضار در پایان هر مصراع [[صلوات]] می‌فرستند.شغل چاووشی در تكیه بیدآباد شاهرود موروثی است.<ref>شریعت‌زاده، ج 2، ص 409ـ413</ref> در [[نوش‌آباد]] [[كاشان]] نیز كسی با عنوان «چاووشخوان» در روز [[عاشورا]] سوار بر [[اسب]] پیشاپیش تعزیه‌خوانان، چاووشی می‌خوانده است. | در برخی مناطق [[ایران]]، از جمله در استان [[سمنان]] و [[خراسان]]، گونه دیگری از چاووشی‌خوانی مذهبی ملاحظه می‌شود كه با سنّت [[زیارت]] ارتباط مستقیمی ندارد، اما به گونه‌ای رمزی و استعاری با مفهوم حركت كاروان [[امام حسین]] به [[کربلا]] مرتبط می‌شود، چنان‌كه در بیرجند به مناسبت سالروز ورود اهل بیت امام حسین به كربلا، چاووش‌خوانی می‌كنند و از نزدیك شدن ایام [[عزاداری]] [[محرم]] و رسم عَلَم‌بندان خبر می‌دهند و در حین بستن علم نیز اسفند دود می‌كنند و چاووشی می‌خوانند و طبق معمول، مردم نیز در پایان هریك از ابیات چاووشی [[صلوات]] می‌فرستند.<ref>مردم‌نگاری مراسم عزاداری ماه محرم در شهرستان بیرجند، ص 47ـ 48</ref> در [[بیرجند]] و [[میبد]]، چاووشخوان درون نخلی كه بر دوش مردم حمل می‌شود، می‌نشیند و چاووشی می‌خواند.<ref>بلوكباشی ص 71ـ72</ref> در مراسم آیینی «شمع و چراغ» در شبهای [[شهادت]] [[امام حسن(ع)|امام حسن]] و [[امام حسین|امام حسین(ع]]) در [[تكیه بیدآباد]] [[شاهرود]]، پس از خواندن خطبه و دعا، چاووش اشعار (دوازده‌بند) [[محتشم كاشانی]] را در باره واقعه [[كربلا]] و رثای [[شهدای کربلا|شهدای]] آن می‌خواند و حضار در پایان هر مصراع [[صلوات]] می‌فرستند.شغل چاووشی در تكیه بیدآباد شاهرود موروثی است.<ref>شریعت‌زاده، ج 2، ص 409ـ413</ref> در [[نوش‌آباد]] [[كاشان]] نیز كسی با عنوان «چاووشخوان» در روز [[عاشورا]] سوار بر [[اسب]] پیشاپیش تعزیه‌خوانان، چاووشی می‌خوانده است. | ||
===وضعیت امروزی=== | ===وضعیت امروزی=== | ||
چاووشی خوانی هنوز در شهرها و روستاهای ایران با تفاوتهایی نسبت به گذشته مرسوم است. این رسم امروزه در خواندن شعر در وقت بدرقه و بیشتر در استقبال و گاه حین سفر خلاصه می شود. در شهرها، چاووشی خوانان، که مداحان مذهبی هستند، همراه بدرقه کنندگان یا استقبال کنندگان اشعار چاووشی را همچون گذشته به آواز و بدون ساز می خوانند. رسم چاووشی هنگام استقبال از حجاج، غالبا در سه جا، ایستگاههای پروازی، چند کیلومتر بیرون شهرها و در کوی یا خیابان محل سکونت حجاج برگزار می شود و همراه شادی، دود کردن اسپند، قربانی و گلاب افشانی است. | چاووشی خوانی هنوز در شهرها و روستاهای ایران با تفاوتهایی نسبت به گذشته مرسوم است. این رسم امروزه در خواندن شعر در وقت بدرقه و بیشتر در استقبال و گاه حین سفر خلاصه می شود. در شهرها، چاووشی خوانان، که مداحان مذهبی هستند، همراه بدرقه کنندگان یا استقبال کنندگان اشعار چاووشی را همچون گذشته به آواز و بدون ساز می خوانند. رسم چاووشی هنگام استقبال از حجاج، غالبا در سه جا، ایستگاههای پروازی، چند کیلومتر بیرون شهرها و در کوی یا خیابان محل سکونت حجاج برگزار می شود و همراه شادی، دود کردن اسپند، قربانی و گلاب افشانی است. | ||
اشعار چاووشی گاه حزن انگیز اند همچون: | اشعار چاووشی گاه حزن انگیز اند همچون: | ||