کاربر ناشناس
تنبیه الامة و تنزیه الملة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←اهمیت کتاب) |
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''تنبیه ُالاُمَّة و تَنْزیه ُالمِلَّة'''، نوشته [[میرزا محمدحسین غروی نائینی]] (متوفی ۱۳۵۵ق) مشهورترین رساله درباره مبانی فکری و ابعاد گوناگون حکومت [[مشروطه]]، بر اساس نگرش [[شیعه|شیعی]]، و به زبان فارسی است. هدف اصلی کتاب، نفی [[استبداد]] و اقامه دلیل بر درستی حکومت مشروطه، بر اساس مکتب تشیع، و پاسخ به اشکالات و شبهات مخالفان مشروطه است. نویسنده در سراسر کتاب، با دیدگاهی که [[اسلام]] را توجیه کننده استبداد و حاکمیت استبدادی می‌داند، به شدت مخالفت می‌کند. | '''تنبیه ُالاُمَّة و تَنْزیه ُالمِلَّة'''، نوشته [[میرزا محمدحسین غروی نائینی]] (متوفی ۱۳۵۵ق) مشهورترین رساله درباره مبانی فکری و ابعاد گوناگون حکومت [[مشروطه]]، بر اساس نگرش [[شیعه|شیعی]]، و به زبان فارسی است. هدف اصلی کتاب، نفی [[استبداد]] و اقامه دلیل بر درستی حکومت مشروطه، بر اساس مکتب تشیع، و پاسخ به اشکالات و شبهات مخالفان مشروطه است. نویسنده در سراسر کتاب، با دیدگاهی که [[اسلام]] را توجیه کننده استبداد و حاکمیت استبدادی می‌داند، به شدت مخالفت می‌کند. | ||
==تاریخ نگارش و نام کامل== | ==تاریخ نگارش و نام کامل== | ||
این اثر در ۱۳۲۷ نوشته شده و نام کامل آن '''تَنبیهُ الْاُمَّة و تَنْزیهُ المِلَّة فی لُزومِ مَشروطِیـةِ الدُولَةِ الْمُنتَخَبَةِ لِتَقْلیلِ الظُّلْمِ عَلَی اَفرادِ الاُمَّةِ و تَرْقِیـَةِ الْمُجْتَمَع'''' است.<ref>الذریعه، ج۴، ص۴۴۰</ref> | این اثر در ۱۳۲۷ نوشته شده و نام کامل آن '''تَنبیهُ الْاُمَّة و تَنْزیهُ المِلَّة فی لُزومِ مَشروطِیـةِ الدُولَةِ الْمُنتَخَبَةِ لِتَقْلیلِ الظُّلْمِ عَلَی اَفرادِ الاُمَّةِ و تَرْقِیـَةِ الْمُجْتَمَع'''' است.<ref>الذریعه، ج۴، ص۴۴۰</ref> | ||
==نویسنده== | ==نویسنده== | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۷: | ||
# در «استقصاء قوای ملعونه [[استبداد]]» <ref>تنبیه الامة و تنزیه الملة، ص۱۴۱ـ ۱۵۸</ref> | # در «استقصاء قوای ملعونه [[استبداد]]» <ref>تنبیه الامة و تنزیه الملة، ص۱۴۱ـ ۱۵۸</ref> | ||
# علاج قوای استبدادی <ref>تنبیه الامة و تنزیه الملة، ص۱۵۸ـ۱۶۶</ref> | # علاج قوای استبدادی <ref>تنبیه الامة و تنزیه الملة، ص۱۵۸ـ۱۶۶</ref> | ||
==هدف کتاب== | ==هدف کتاب== | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۵: | ||
به عقیده مؤلف، [[استبداد دینی]] و قوای نفرین شده آن، از تمام جنبه‌های استبداد، برای جامعه خطرناکتر و مقابله با آن نیز مشکلتر و «در حدود امتناع است ».<ref>تنبیه الامة و تنزیه الملة، ص۱۶۱ـ۱۶۲</ref> | به عقیده مؤلف، [[استبداد دینی]] و قوای نفرین شده آن، از تمام جنبه‌های استبداد، برای جامعه خطرناکتر و مقابله با آن نیز مشکلتر و «در حدود امتناع است ».<ref>تنبیه الامة و تنزیه الملة، ص۱۶۱ـ۱۶۲</ref> | ||
==اهمیت کتاب== | ==اهمیت کتاب== | ||
| خط ۸۱: | خط ۷۷: | ||
اخیراً سیدجواد ورعی این کتاب را تصحیح و تحقیق نموده و آن را با مقدمه‌ای در ۱۳۸۲ش به چاپ رسانده است. | اخیراً سیدجواد ورعی این کتاب را تصحیح و تحقیق نموده و آن را با مقدمه‌ای در ۱۳۸۲ش به چاپ رسانده است. | ||
==جمع آوری کتاب== | |||
برخی از نویسندگان معتقدند: مرحوم نائینی پس از مشاهده تحولات [[انقلاب مشروطه]] و انحراف آن از مسیر دین، از مشروطه خواه بودن و تألیف کتاب «تنبیه الامه» پشیمان شده بود. گفته می‌شود میرزای نائینی از برادر زن خود، میرزا محمود یزدی که کتاب تنبیه الامه را چاپ کرده بود، خواست تا نسخه‌های آن را جمع آوری کرده، به رود [[دجله]] بیفکند. | |||
محمدحسین حرزالدین بن علی نوشته است که مرحوم نائینی در ابتدای مرجعیت خود، نسخه‌های کتاب تنبیه الامه را جمع نمود و در مقابل هر نسخه، یک لیره طلا یا پنج لیره عثمانی می‌پرداخت. | |||
[[شهید مطهری]] که جمع آوری کتاب «تنبیه الامه» را تأیید کرده است، علت آن را جوّ عوام زاده محیط روحانیت [[شیعه]] می‌داند. مردم عوام نمی‌پسندند که یک مرجع تقلید (که بعدها نائینی به این مقام رسید)، در انقلاب و تحولات سیاسی شرکت مستقیم داشته باشد و حتی فراتر از آن، در توجیه مشروعیت آن کتاب تألیف نماید. | |||
[[مهدی غروی نائینی]]، پسر دوم نائینی جمع آوری تنبیه الامه را از «داستان‌های شگفت تاریخ معاصر» می‌داند و معتقد است که «دستانی در کار بوده که چهره ایشان را مخدوش کنند». دلایل وی برای ردّ ادعای جمع آوری کتاب عبارت است از: | |||
# اگر چنین مسئله‌ای وجود داشت، وی که فرزند نائینی و یار و مددکار پدر، و مسئول ثبت هزینه‌های نائینی بود، از آن باخبر می‌شد. | |||
# نائینی آن قدر پول نداشت که چنین بودجه‌ای را صرف جمع آوری کتاب نماید. | |||
# «تنبیه الامه»، با استناد به آیات [[قرآن]]، سخنان [[پیامبر(ص)]] و [[ائمه(ع)]] نوشته شده است و همه مطالب کتاب، به دین [[اسلام]] استوار است و دلیلی بر پشیمانی از آن وجود ندارد. | |||
# شخصیت‌های علمی و شاگردان میرزای نائینی، تنبیه الامه را اثر مهم نائینی معرفی کرده‌اند و به تجزیه و تحلیل آن پرداخته‌اند. اگر میرزای نائینی تنبیه الامه را جمع آوری کرده بود، در این صورت دوست نمی‌داشت که نامی از آن برده شود، و دوستان و شاگردان وی که به ایشان نزدیک و تا آخرین روزهای حیات همراه نائینی بودند، «از قضیه جمع آوری کتاب آگاه می‌بودند و نامی از آن نمی‌بردند یا به علت جمع آوری اشاره می‌کردند و به تحلیل آن می‌پرداختند.» | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
* فریدون آدمیت، ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، تهران ۱۳۵۵ـ ۱۳۷۰ ش. | * فریدون آدمیت، ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، تهران ۱۳۵۵ـ ۱۳۷۰ ش. | ||