کاربر:Shaker/صفحه تمرین

بولس سلامه شاعر و نویسنده مسیحی عرب‌زبان و مؤلف کتاب ملحمة عید الغدیر (حماسه عید غدیر) و قصیده‌ای به همین نام.

اردات بولس سلامه به قرآن و اهل‌بیت

بولس سلامه را شیفته قرآن کریم و پیامبر(ص) و اهل‌بیت دانسته‌اند.

فرزندش می‌گوید طی هجده‌سالی که در بستر بیماری قرار داشت، کتاب‌های مذهبی و در صدر آنها قرآن و کتب حدیث نبوی و تفسیر را مطالعه می‌کرد. به گفته رشاد، صدها بار نهج‌البلاغه را خوانده بود و امام علی(ع) و معارف نهج‌البلاغه را الگوی خويش قرار داده بود. وی نه تنها خود؛ بلکه علاقه‌مند بود که خانواده‌اش امام علی(ع) و امام حسین(ع) و دیگر اهل‌بیت پیامبر را الگوی خویش قراردهند و نسبت به آنها محبت داشته باشند. او توجه به امام علی(ع) از میان دیگر صحابه را تقوا و فروتنی عنوان کرده و او را مقتدای زاهدان، سخنوران و متفکران می‌داند.

اگر شیعه بودن به معنای عشق‌ورزیدن به علی(ع) و خاندانش و ایستادن در مقابل ظلم و ستم و غمناک شدن به خاطر مصائب امام حسین(ع) و فرزندانش در طول تاریخ است، من نیز شیعه هستم. وی با تمیجد از دلاوری، عدالت‌محوری و اخلاق پسندیده امام علی(ع) می‌گوید هرچند او پیامبر نبود؛ اما اخلاق پیامبران را داشت.

بلوس سلامه، هنگام سرودن اشعاری در شهادت امام حسین شبی را تا صبح بر فاجعه کربلا گریسته. وی همچون دیگر مستشرقان، دشمنی بین بنی‌هاشم و بنی‌امیه را به درگیری قبیلگی تقلیل نداده؛ بلکه در آثار خود، اهداف والای این نزاع‌ها؛ خصوصا حادثه کربلا را گوشزد می‌کند.

زندگی‌نامه

بولس سلامه فرزند یوسف متولد ۱۹۰۲م در روستای بتدین القش در جنوب لبنان است. او را شاعر، حماسه‌سرا، ادیب، قاضی و روزنامه‌نگار دانسته‌اند. وی علاقه وافری به مطالعه کردن داشت. در سال ۱۹۱۹م و پیش از رسیدن به سن ۱۸ سالگی، جهت رفع منازعات بین مردم، به عنوان شیخ صُلح انتخاب گردید. در سال ۱۹۳۶م دچار بیماری شدید گردید و بر اثر عمل‌های متعدد، بیش از ۲۰ جراحت بر بدنش نقش بست. ابتلاهای وی به قدری زیاد بود که خود را ایوب قرن نامید. وی در نتیجه بیماری و مشکلات جسمی دردناک و طولانی مدت، در سال ۱۹۷۹م از دنیا رفت.

تألیفات

بولس سلامه، حیات ادبی خود را با شعر آغاز کرد و در آن به نوع ادبی جدیدی به نام حماسه روی آورد؛ اما در سال‌های پایانی زندگی، آثار خود را به نثر نگاشت. وی در مجموع ۱۶ کتاب به زبان شعر و نثر از خود به یادگار گذاشته است.

از جمله تألیفات وی مجموعه قصیده‌ای حماسی با عنوان عیدالغدیر است که در سال ۱۹۸۶م منتشر گردید. به گفته برخی محققان موضوع جذاب و اشعار زیبای این کتاب و مقدمه شیوای آن، خوانندگاه مسلمان و غیر مسلمان را به خود جذب کرده است. این مجموعه، بهترین شعر حماسی در ادبیات جدید زبان عربی به شمار رفته است. هدف از نگارش این کتاب معرفی امام علی به عنوان الگویی مناسب در زمینه قهرمانی و علم و اصلاح و معرفی امام حسین به عنوان الگویی مناسب در زمینه شجاعت در مقابله با ظالمان قلمداد شده است. زبان نو و استفاده از عبارات تازه و خودداری از تقلید در استدلال‌ها و احتجاج‌ها، از جمله ویژگی‌های این مجموعه به شمار رفته است.

این کتاب نزدیک به پنجاه قصیده دارد که به روایت تاریخ پیش از تولد پیامبر(ص) تا وقوع حادثه کربلا و اسارت خاندان پیامبر می‌پردازد. به گفته صاحب‌اثر، مهمترین بخش این کتاب متعلق به عید غدیر است. به گفته نویسنده، این مجموعه به پیشنهاد سیدعبدالحسین شرف‌الدین سروده شد. عیدالغدیر را متشکل از ۴۷ قصیده و ۳۴۲۵ بیت دانسته‌اند.

اثر دیگر وی قصیده علی والحسین است که آن را در سال ۱۹۴۶م در مدح امام علی(ع) و مصائب امام حسین(ع) و اهل‌‌بیت سروده است. گفته می‌شود سرودن این قصیده، مقدمه تألیف کتاب عید غدیر را فراهم ساخت. وی علت تألیف این اثر را پاسخ به دعوت درونی خود که ناشی از محبت و اردات وی به امام علی(ع) و امام حسین(ع) می‌دانست.

فلسطن و اخواتها (۱۹۴۷م) و عید الریاض (۱۹۵۵م) به نظم و الصراع فی الوجود، خبز و ملح، مع المسیح، حدیث العشیه و فی ذلک الزمان از دیگر آثار وی به شمار رفته است.

تکریم

رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۴ش مراسم یادبودی در بیروت جهت تکریم بولس سلامه برگزار کرد. در این مراسم سید محمدحسین هاشمی، رایزن فرهنگی ایران و سید محمدحسین امین و دیگران به سخنرانی پرداختند. این مراسم به مناسبت بیست و پنجمین سال درگذشت این شاعر مسیحی برگزار گردید.

تک‌نگاری

• بولس سلامه شاعر الغدیر و کربلاء فی الزمن الاخیر، نوشته کمال السید، که توسط دارالغدیر در بیروت به چاپ رسیده است.

جستارهای وابسته

• میشل کعدی
• جرج جرداق
• سلیمان کتانی
• جرجی زیدان

منابع

• السید، کمال، بولس سلامه شاعر الغدیر و کربلاء فی الزمن الاخیر، بیروت، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه، ۱۴۲۵ق.
• «بولس سلامه شاعر الغدیر و کربلاء»، وبگاه کتابخانه نرجس، تاریخ بازدید: ۲۴ آذر ۱۴۰۳ش.
• «بولس سلامه و سروده‌های حسینی‌اش»، وبگاه مطالعات بین‌الملل جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۰ فروردین ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۴ آذر ۱۴۰۳ش.
• پیرانی شال، علی و روستایی، حسین، «رثاء الامام الحسین (ع) فی ملحمة عیدالغدیر»، در مجله آفاق الحضارة الاسلامیه، شماره ۲۹، بهار و تابستان ۱۳۹۱ش.
• «تکریم بولس سلامه»، در مجله المنهاج، شماره۳۸، تابستان ۱۳۸۴ش.
• سلامه، بولس، عیدالغدیر، بیروت، الشرکة العالمیه للکتاب، ۱۹۹۹م.
• قهرمانی، علی و محمدزاده، علی، «بازتاب حماسه و جریان غدیر در شعر شاعر مسیحی عرب پولس سلامه»، در دو فصلنامه ادبیات شیعه، سال دوم، شماره سوم، بهار و تابستان ۱۳۹۳ش.
• گنجی، نرگس، «پولس سلامه: بگذار بگویند شیعه‌ام!»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۸ آبان ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۸ آبان ۱۴۰۳ش.
• مصطفوی‌نیا، سید محمدرضی و دیگران، «بررسی تطبیقی غدیریه بولس سلامه و عبدالمسیح انطاکی»، در پژوهش‌نامه علوی، شمار دوم، سال سوم، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش.