کاربر:Rezapour/صفحه تمرین
رَوْضَةُ النَّبی، روضه مطهّره یا روضه شریفه جایی میان منبر و مرقد پیامبر(ص) در مسجد النبی است که در حدیث نبوی، بهشتی و بسیار مقدس خوانده شده است. در محدوده روضه مطهّر، سه مکان مقدس وجود دارد: مرقد رسول خدا(ص)، منبر و محراب.
مدیریت مسجدالنبی به جهت ازدحام بسیاری که در روضه وجود داشت ورود به این قطعه از مسجد را محدود کرده است. به‌نحوی که زائران برای حضور در روضةالنبی باید به صورت کاروانی و یا به صورت فردی نوبت بگیرند.
جایگاه
َ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ مَا بَیْنَ مِنْبَرِی وَ بَیْتِی رَوْضَةٌ (روضه: باغ و بستان[۱]) مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّةِ[۲] صلی الله علیه وسلم: (ما بین بیتی ومنبری روضة من ریاض الجنة ) متفق علیه.[۳] وللعلماء فی تفسیر هذا الحدیث ثلاثة أقوال[۴]
- الثانی: أن العبادة فیها طریق موصل لدخول الجنة. این روایت چنین معنا شده که نماز و ذکر در این مکان سبب باغی از باغ‌های بهشت می‌شود.[۵]
- الثالث: أن هذه البقعة بعینها هی جزء من الجنة، وستنقل یوم القیامة إلیها.[۶] اما قول دیگر ظاهر روایت را مقصود دانسته که میان منبر و خانه پیامبر باغی از باغ‌های بهشت است.[۷]
تعدّ الروضة الشریفة جزءاً من المسجد النبوی، فهی تقع داخله، [۸] تبلغ مساحة الروضة الشریفة حوالی 330 مترٍ مربعٍ، بطول 22 مترًا وعرض 15 مترًا.[۹]
زائران پیامبر اشتیاق فراوانی برای نماز خواندن در روضه از خود نشان می‌دهند.[۱۰] به صورت ثبت نام کاروانی و فردی برای روضه ثبت نام صورت می‌گیرد و در طول روز و شب صاعت‌هایی برای مردان و ساعت‌هایی برای زنان مشخص شده است. در سال ۲۰۲۴ أکثر من 10 ملایین زائر تمکنوا من الصلاة فی الروضة الشریفة خلال عام 2024م، منهم 5,583,885 زائرًا من الرجال و4,726,247 زائرة من النساء. العدد الیومی للزوار یصل إلی 48 ألفًا.[۱۱] اهل‌سنت خواندن نافله در روضه را مقدم بر همه مسجد می‌دانند اما در نماز جماعت صف اول را از همه بهتر می‌دانند حتی اگر داخل روضه نباشد.[۱۲]
ثُمَّ زُرْ فَاطِمَةَ عَلَیْهَا السَّلَامُ مِنْ عِنْدِ الرَّوْضَةِ وَ قُلْ السَّلَامُ عَلَی الْبَتُولَةِ الطَّاهِرَة[۱۳] این مکان به روضه مطهّره و روضه شریفه نیز شناخته می‌شود.[۱۴]
محدوده
روضه شریف قسمتی از مسجدالنبی که در ناحیه جنوبِ شرقی (رو به سوی قبله) مسجد قرار دارد.[۱۵] وتقع فی مقدمة المسجد،[۱۶] بخشی از روضه که کم نیز نیست در درون ضریح پیامر قرار گرفته و عملا دسترسی به آن بخش برای زائران امکان‌پذیر نیست.[۱۷]
مقصود پیامبر از خانه من را خانه‌ای دانسته‌اند که پیامبر با عایشه در آن بوده است.[۱۸]
ومن الجنوب جدار المسجد الذی به محراب النبی صلی الله علیه وسلم، [۱۹]
ومن الشمال الخط المارّ من نهایة بیت السیدة عائشة -رضی الله عنها- فی الشرق[۲۰]
اقوال مختلفی در مورد محدوده مسجدالنبی گفته شده است.[۲۱] علمای شیعه در باره تعریف روضه بر این باورند که، روضه از دیوار محراب در جنوب ـ که امروزه با نرده های فلزی مشخص است ـ آغاز و در شمال، به چهارمین ستون منتهی می گردد; یعنی یک ستون علاوه بر آنچه اهل سنت می گویند و حد دوم آن در شرق داخل بیت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و بیت فاطمه زهرا(علیها السلام) است و در سمت غرب برابر منبر شریف می باشد[۲۲]
ضریح پیامبر
ولید بن عبدالملک، خلیفه اموی (حکومت: ۸۶ق-۹۶ق)، خانه پیامبر را با سنگ بازسازی کرد. سپس در اطراف حجره، دیوارهایی ساخت که دارای پنج ضلع بودند. علت این امر را شبیه‌نشدن آن به کعبه بیان کرده‌اند.[۲۳] توسعه، در زمان ولید، به‌گونه‌ای بود که خانه پیامبر(ص) در درون مسجد قرار گرفت.[۲۴] در سال ۵۵۷ق، در اطراف مرقد پیامبر، در زیر زمین، به‌دلیل احتمال نفوذ مسیحیان، که بنای حمله و نفوذ از طریق دریای سرخ را داشتند، سُرب ریخته شد تا مانع از دسترسی آنان به قبر پیامبر(ص) شود.[۲۵]
در سال ۶۶۸ق، بَیْبَرْس دیواره مُشبّکی به‌صورت ضریح در اطراف این پنج‌ضلعی، به شکل مستطیل ساخت و خانه حضرت فاطمه(س) نیز داخل آن قرار گرفت.[۲۶] در این بازسازی، حجره پیامبر(ص) و حجره حضرت فاطمه(س) که ضریح آهنی مشبک آن‌دو را احاطه کرده بود، در داخل مسجد و در چندمتری دیوار شرقی مسجد قرار گرفت.[۲۷]
قبر حضرت فاطمه زهرا(س)
شیخ مفید در کتاب المُقْنَعه، احتمال دفن شدن فاطمه(س) در رَوْضَةُ النَّبی را صحیح دانسته[۲۸] و شیخ طوسی محدث شیعه، قول دفن فاطمه(س) در روضه را اعتقاد بیشتر عالمان شیعه شمرده است.[۲۹] روضة النبی، فاصله میان منبر و قبر پیامبر(ص) در مسجدالنبی است که پیامبر آن را روضه‌ای از روضه‌های بهشت خواند.[۳۰] بر اساس روایتی در کتاب معانی الاخبار، پیامبر(ص) دلیل روضه بودن این مکان را دفن شدن فاطمه(ص) در آن دانست.[۳۱]
امین‌الاسلام طَبْرِسی، مفسر و متکلم قرن ششم قمری،[۳۲] و ابن شهر آشوب، مفسر و محدث قرن ششم قمری،[۳۳] دو احتمال خانه و روضه را نزدیک‌تر به حقیقت دانسته‌اند. شیخ طوسی این دو احتمال را نزدیک به هم شمرده[۳۴] و علامه مجلسی آن دو را قابل جمع دانسته است؛ زیرا به اعتقاد شیعه روضه، شامل خانه فاطمه(س) نیز می‌شود.[۳۵] به همین دلیل، برخی محققان قول روضه را تأییدی بر قول خانه دانسته‌اند.[۳۶]
منبر ، محراب و ستون‌ها
منبر پیامبر(ص) جایگاهی چوبی که حضرت محمد(ص) در سال‌های آخر عمر خود در مسجدالنبی بر روی آن می‌نشست و خطبه می‌خواند.[۳۷] پیامبر منبر خود را دَرِ کوچکی از بهشت توصیف کرده[۳۸] که پایه‌های آن سر بر افراشته از بهشت است.[۳۹] در طول سال‌ها و قرن‌ها، منبرهای متعددی ساخته شد که آن‌را در همان مکان منبر پیامبر قرار دادند.[۴۰] در نهایت در سال ۹۹۸ قمری، سلطان عثمانی منبری فرستاد که در مکان منبر پیامبر قرار دارد.[۴۱]
نماز جماعت در دوره حکومت آل‌سعود در دوره‌ای درمحرابی که در سمت ورودی باب السلام واقع شده برگزار می‌گردید که بنابر مصالحی به محراب پیامبر در داخل روضه بازگشته است و امام جماعت در آنجا نماز را می‌خواند.[۴۲]
محراب در مسجد النبی صلی الله علیه و آله و سلم توخالی نبود، بلکه مانند خود دیوار مسطح بود، اما پس از گسترش مسجد در سال هفتم هجرت، در جای خود باقی ماند. وفی خلافة عمر بن الخطاب نقل جدار القبلة نحو الجنوب بمقدار خمسة أمتار تقریبا، ومن ثم نقل مکان المحراب إلی الجدار الجدید، ولکن علی نفس المحور. وحدث الشیء نفسه فی خلافة عثمان بن عفان حین نقل جدار القبلة إلی الجنوب نحو خمسة أمتار أخری، وبذلک صار فی موضعه الحالی. ومع ذلک فقد ظل مکان محراب النبی صلی الله علیه وسلم الأول موضع حفاوة المسلمین الذین یحرصون علی الصلاة والدعاء أمامه، وقد ظل المحراب مسطحا إلی أن أجری الولید بن عبد الملک عمارته فی مسجدالنبی صلی الله علیه وسلم سنة 88هـ، حین أمر بإعادة بنائه،و أدخلت فی مسجد النبی صلی الله علیه وسلم وحدة معماریة جدیدة هی المحراب المجوف[۴۳]
فمحراب النبی المکان المقدس الذی صلی فیه النبی (صلی اللّه علیه و سلم) مؤتما لأصحابه،[۴۴]
محراب النبی فی الروضة[۴۵]
یعد المحراب النبوی أحد محاریب المسجد النبوی الستة، ویقع فی الروضة الشریفة علی یسار المنبر.[۴۶]
مجموعه‌ای از ستون‌ها در مسجدالنبیِ زمان پیامبر وجود داشته که هر کدام نام[۴۷] و واقعه تاریخی مخصوص به خود را دارد. [۴۸] این ستون‌ها در زمان پیامبر اسلام از تنه نخل بود و در بازسازی‌ها دقیقا در همان مکان، ستون‌هایی از سنگ ساخته شد.[۴۹] ستون توبه، ستون حرس و ستون وفود از جمله این ستون‌ها هستند.
کمحراب الرسول صلّی الله علیه وسلّم، وهو المکان الذی کان یصلّی فیه بعد أن تمّ تحویل القبلة[۵۰]
پانویس
- ↑ قرشى، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۴۸.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۵۳.
- ↑ «الروضة الشریفة»، اسلام ویب.
- ↑ «الروضة الشریفة»، اسلام ویب.
- ↑ مجلسی، ملاذ الأخیار، ۱۴۰۶ق، ج۹، ص۲۰.
- ↑ «الروضة الشریفة»، اسلام ویب.
- ↑ مجلسی، ملاذ الأخیار، ۱۴۰۶ق، ج۹، ص۲۰.
- ↑ بصری، «الروضة الشریفة قطعة من الجنة بالمسجد النبوی»، وکالة الأنباء السعودیة.
- ↑ «الروضة الشریفة»، الهیئة العامة للعنایة بشوون المسجد الحرام و المسجد النبوی.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف، ۱۹۹۶م، ص۶۷.
- ↑ «الروضة الشریفة»، الهیئة العامة للعنایة بشوون المسجد الحرام و المسجد النبوی.
- ↑ «الروضة الشریفة»، الهیئة العامة للعنایة بشوون المسجد الحرام و المسجد النبوی.
- ↑ شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۲۰.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۱۵.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۱۵.
- ↑ «الروضة الشریفة»، المدینه.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف، ۱۹۹۶م، ص۶۶.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف، ۱۹۹۶م، ص۶۶.
- ↑ «الروضة الشریفة»، اسلام ویب.
- ↑ بصری، «الروضة الشریفة قطعة من الجنة بالمسجد النبوی»، وکالة الأنباء السعودیة.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف، ۱۹۹۶م، ص۶۶.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۱۷.
- ↑ الأنصاری، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ۱۹۹۶م، ص۶۳.
- ↑ ابن‌کثیر دمشقی، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۹، ص۷۵.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۸.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۴۳.
- ↑ پیشوایی، «چرا پیامبر اسلام در خانه خود به خاک سپرده شد؟»، پرتال جامع علم انسانی.
- ↑ شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۴۵۹.
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۱۱.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۲۵۷.
- ↑ شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۳۶۶ش، ص۲۶۷.
- ↑ طبرسی، تاج الموالید، ۱۴۲۲ق، ص۸۰.
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۳۶۵.
- ↑ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۹.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ص۱۹۳.
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۰.
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۹۵.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۵۳.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۵۴.
- ↑ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۹۷.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۲۱.
- ↑ الحربی، «6 محاریب تاریخ الإمامة فی الحرم النبوی»، الوطن.
- ↑ جمعی از نویسندگان، مفاهیم اسلامیه، ج۱، ص ۲۷۳.
- ↑ صبری باشا، موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب ۲۰۰۴م، ج۳، ص۳۶.
- ↑ خلیلی، موسوعة العتبات المقدسة، ۱۹۸۷م، ج۳، ص۳۲۸.
- ↑ «ماذا تعرف عن المحراب النبوی بالروضة الشریفة؟»، العربیه.
- ↑ «أساطین المسجد النبوی من شواهد السیرة النبویة»، وکالة الأنباء السعودیة.
- ↑ «ما هی "الأساطین" التی ارتبطت بتاریخ المسجد النبوی»، العربیه.
- ↑ القرشی، «ما هی "الأساطین" التی ارتبطت بتاریخ المسجد النبوی»، العربیه.
- ↑ بصری، «الروضة الشریفة قطعة من الجنة بالمسجد النبوی»، وکالة الأنباء السعودیة.
منابع
- ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق.
- «أساطین المسجد النبوی من شواهد السیرة النبویة»، وکالة الأنباء السعودیة، تاریخ بازدید: ۱۴ اسفند ۱۴۰۳ق.
- الأنصاری، ناجی محمد، عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، مدینه، نادی المدینه المنوره، ۱۹۹۶م.
- بصری، احمد، «الروضة الشريفة قطعة من الجنة بالمسجد النبوي»، وکالة الأنباء السعودیة، تاریخ درج مطلب: ۱۳ رمضان ۱۴۴۰ق، تاریخ بازدید: ۱۴ اسفند ۱۴۰۳ق.
- پیشوایی، مهدی، «چرا پیامبر اسلام در خانه خود به خاک سپرده شد؟»، پرتال جامع علم انسانی، مجله فرهنگ کوثر، شماره۴، ۱۳۷۶ش.
- جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۸۷ش.
- جمعی از نویسندگان، مفاهیم اسلامیه، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا.
- الحربی، سعد، «6 محاريب تاريخ الإمامة في الحرم النبوي»، الوطن، تاریخ در مطلب: ۷ آوریل ۲۰۲۲م، تاریخ بازدید: ۱۴ اسفند ۱۴۰۳ق.
- خلیلی، جعفر، موسوعة العتبات المقدسة، بیروت، مؤسسة الأعلمي، ۱۹۸۷م
- «الروضة الشريفة»، اسلام ویب، تاریخ درج مطلب: ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۶م، تاریخ بازدید: ۱۴ اسفند ۱۴۰۳ق.
- «الروضة الشریفة»، الهیئة العامة للعنایة بشوون المسجد الحرام و المسجد النبوی، تاریخ بازدید: ۱۶ فروردین ۱۴۰۴ش.
- «الروضة الشريفة»، المدینه، تاریخ بازدید: ۱۴ اسفند ۱۴۰۳ق.
- شهید اول، محمد بن مکی، المزار فی کیفیة زیارات النبی و الأئمة(ع)، قم، مدرسه امام مهدی(عج)، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الأخبار، تحقیق و تصحیح: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعه، ۱۴۱۱ق.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- صبری باشا، ایوب، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب ترجمه ماجده معروف، حسین مجیب المصری، عبدالعزیز عوض، قاهره، دارالآفاق العربیة، ۲۰۰۴م.
- طبرسی، فضل بن حسن، تاج الموالید، بیروت، دارالقاری، ۱۴۲۲ق.
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۶ش.
- القرشی، حامد، «ماذا تعرف عن المحراب النبوي بالروضة الشريفة؟»، العربیه، تاریخ درج مطلب: ۲۰ فوریه ۲۰۲۲م، تاریخ بازدید: ۱۴ اسفند ۱۴۰۳ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق و تصحیح: علی‌اکبر غفاری، محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- مجلسی، محمدباقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محقق و مصحح: مهدی رجائی، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ اول، 1406ق.
- مقریزی، تقی‌الدین، امتاع الأسماع بما للنبی، تحقیق محمد عبدالحمید نمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.
[[رده:مسجدالنبی]
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]