کاربر:Rezapour/صفحه تمرین

از ویکی شیعه
آیه ۶۷ سوره زخرف
مشخصات آیه
جزء۲۵
اطلاعات محتوایی
دربارهتبدیل شدن دوستی‌ها به دشمنی در قیامت مگر برای اهل تقوا


آیه ۶۷ سوره زخرف خبر می‌دهد كه تمام دوستی‌‏ها روز قيامت تبدیل به دشمنى می‌گردد مگر دوستى كه براى خدا و در راه خدا باشد.[۱]

افرادی که در دنیا با یکدیگر دوست بوده و بسیار به یکدیگر نزدیک هستند در قیامت با یکدیگر نهایت دشمنی را خواهند داشت. به همدیگر می‌گویند تو مرا اهل جهنم كردى و اگر تو نبودى من اهل بهشت می‌‏شدم. این قاعده همگانی است مگر برای اهل تقوا که نهایت محبت و تشکر را نسبت به دیگری دارند؛ زیرا و تشکر دارند و هر كدام از ديگرى تشكّر مى‏كند كه تو مرا سعادتمند كردى اگر تو نبودى من موفق نمی‌‏شدم.[۲]

اين آيه را توصيفى از صحنه‌‏هاى قيامت دانسته‌اند.[۳] تعبیر «يَوْمَئِذٍ» را نیز در اشاره به روز قیامت دانسته‌اند.[۴] «الأخلاء» جمع کلمه خليل و به معنای دوست است.[۵] تعبیر «عَدُوٌّ» را قطع ارتباط معنا کرده‌اند که گاه با ناراحتی و نفرین نیز همراه است. این نوع دشمنی در مین اهل بهشت وجود ندارد. بهشتیان با تمام اختلافی که در قومیت و وطن‌هایشان در دنیا داشته‌اند در بهشت به مانند یک خانواده واحد خواهند بود.[۶]

برخی دوستی‌ها در دنیا به گونه‌ای بوده که یکدیگر را به گمراهی می‌کشاندند و بر انجام گناه کمک می‌کردند. این افراد وقتی در قیامت در مقابل عذاب قرار گرفتند، مسئولیت کارها را بر یکیدگر می‌اندازند تا از گناه خود کم کنند.[۷] برخی مفسران در ذیل این آیه به آیه ۲۸ فرقان نیز استناد کرده‌اند که براساس آن در قیامت برخی افراد می‌گویند کاش فلانی را به عنوان دوست خود نمی‌گرفتم او مرا گمراه کرد.[۸] همچنین در سوره معارج آمده: «وَلَا يَسْأَلُ حَمِيمٌ حَمِيمًا؛ و هیچ دوست صمیمی سراغ دوستش را نمی‌گیرد».[۹] از امام صادق(ع)‌ نقل شده که دوستی‌های که در دنیا در غیر راه خداوند باشد در روز قیامت تبدیل به دشمنی می‌گردد.[۱۰]

از امام علی(ع) نقل شده که پس از تلاوت این آیه فرمود که وقتی دو مؤمن در دنيا دوست بوده‌اند و یکی فوت کند می‌گوید فلانی دوست من بودو مرا به طاعت تو و اطاعت انبياى تو ترغيب می کرد. خداوندا نظر لطف خود را از او مگير و برای دوست خود دعا می‌کند. و زمانی که دو كافر و فاسق با يكديگر دوستى كنند و يكى از آنها بميرد، می‌گوید فلان فرد مرا از عبادت و اطاعت تو منع می‌‏كرد و بر گناه تشویق می‌نمود. نظر لطف خود را از او بردار و به انواع عذاب گرفتارش کن.[۱۱]

محمدتقی مدرسی عالم و مفسر شیعه معتقد است خداوند در این آیه دو امر را برای ما متذکر شده است:

  • اهمیت فراوان تقوا در دوستی؛ زیرا این نوع دوستی باقی می‌ماند و مطلوب است كه از دنيا تا آخرت ادامه داشته و هر دو دوست به آرامش و صفا وارد بهشت شوند.
  • بمنهجية الآخرة. إذا أردنا أن نعرف صحة فكرة لا بد أن ننظر الى عاقبتها، و عاقبة الأمور تتجلّى في الآخرة بأظهر صورها، و علينا أن نجعل ذلك مقياسا لعملنا في الدنيا، فما عاقبة التقوى إلّا الجنة، و ما نهاية الخلّة الصالحة إلّا الشفاعه[۱۲]
  • دوم: به راهسپارى به سوى آخرت: اگر بخواهيم درستى انديشه‏اى را دريابيم ناگزير بايد به سرانجام آن بنگريم، و سرانجام امور در آخرت به بارزترين شكل خود جلوه‏گر مى‏شود، و بر ماست كه آن را مقياسى براى سنجيدن اعمال خود در دنيا قرار دهيم، پس سرانجام پرهيزگارى جز بهشت چيست؟ و عاقبت دوستى خالصانه جز شفاعت و روبروى هم نشستن بر تختهاى بهشت كدام است، آنجا كه خداوند هر كينه‏اى را از دلهايشان برگرفته است. همچنين هر رابطه‏اى كه در آخرت سودمند نيفتد در دنيا نيز سودمند نيس

﴿الْأَخِلَّاءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلَّا الْمُتَّقِينَ ۝٦٧ [زخرف:67]
﴿در آن روز یاران جز پرهیزگاران بعضی‌شان دشمن بعضی دیگرند ۝٦٧


پانویس

  1. تفسير اثنا عشري، ج‏11، ص: 493
  2. أطيب البيان في تفسير القرآن، ج‏12، ص: 53
  3. تفسير نمونه، ج‏21، ص۱۱۰.
  4. تبيين القرآن، ص: 507
  5. الميزان في تفسير القرآن، ج‏18، ص: 120
  6. تفسير الكاشف، ج‏6، ص: 559
  7. تفسير من وحي القرآن، ج‏20، ص: 263
  8. الميزان في تفسير القرآن، ج‏18، ص: 120
  9. سوره معارج، آیه ۱۰.
  10. تفسير القمي، ج‏2، ص: 287
  11. تفسير القمي، ج‏2، ص: 287
  12. من هدى القرآن، ج‏12، ص: 515

منابع