کاربر:Khoshnoudi/صفحه تمرین4

اوقات نماز یکی از شرایط صحیح بودن نماز‌های روزانه است که هر یک از نمازهای روزانه باید در زمان مشخصی خوانده شود و در غیر این صورت به وظیفه عمل نشده است. طبق فتوای فقها وقت نماز صبح فجر صادق یا فجر دوم است که تا طلوغ افتاب ادامه دارد. وقت نماز ظهر و عصر از ابتدای شهر شرعی تا غروب یا مغرب است که بین علما در این مساله اختلاف است. وقت نماز مغرب و عشاء نیز اختلافی است و برخی مغرب یا غروب را اول وقت دانسته و اخر وقت نیمه شب شرعی است.

مشهور فقها نسبت به نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء، قائل به وقت اختصاصی هستند به این معنا که اولین زمان به اندازه خواندن نماز ظهر و مغرب مخصوص آنها است و نمی‌شود در آن زمان نماز عصر یا عشاء خواند و همچنین آخر وقت به اندازه خواندن نماز عصر و عشاء، وقت اختصاصی آنها است.

مستحب است انسان نماز را در اول وقت بخواند که در روایات راجع به آن خیلی سفارش شده است. اما برای هر یک از نمازهای روزانه زمان مشخصی به عنوان وقت فضیلت ذکر شده است.

جایگاه فقهی

نمازهای روزانه شرایطی دارد که از جمله آنها رعایت وقت نماز است یعنی مکلف باید در زمان مشخصی نماز را بخواند و چنانچه وقت مناسب هر نماز رعایت نشود، نماز باطل است و وظیفه مکلف همچنان باقی است.

راه اثبات وقت نماز این است که انسان یقین کند وقت داخل شده‌است، یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند.

وقت اداء نماز

فقها از جمله محقق حلی در شرایع و سید محمدکاظم یزدی در العروة الوثقی وقت خواندن نمازهای روزانه را چنین گفته‌اند:

• نماز صبح: محقق حلی وقت نماز صبح را بین طلوع فجر دوم تا طلوع خورشید دانسته است. همچنین سید یزدی با تغییر عبارت فجر دوم به فجر صادق، این مطلب را تأیید کرده است.
• نماز ظهر و عصر: طبق گفته سید ابوالقاسم خوئی، ابتدای وقت نماز ظهر، ظهر شرعی یا زوال خورشید است و در این مسأله اختلافی بین فقها نیست. مشهور علما چون سید یزدی و امام خمینی انتهای وقت نماز ظهر و عصر را مغرب دانسته است. ولی برخی مانند محقق حلی انتهای وقت را غروب معرفی کرده است. برخی علما همچون محقق و سید یزدی که وقت مختص و مشترک را قبول دارند، اولین لحظات زوال خورشید به اندازه ادای نماز ظهر را وقت اختصاصی برای ظهر و نیز آخرین لحظه به اندازه ادای نماز عصر را وقت اختصاصی عصر دانسته‌اند و بین این دو زمان وقت مشترک بین نماز ظهر و عصر است.

• نماز مغرب و عشاء: محقق حلی وقت نماز مغرب و عشاء را از غروب خورشید تا نیمه شب معرفی دانسته است ولی سید یزدی ابتدای وقت را مغرب معرفی کرده است. سید ابوالقاسم خوئی فتوا داده که ابتدای وقت، غروب است ولی در تفسیر آن که به مخفی شدن خورشید محقق می‌شود یا برطرف شدن سرخی آسمان در شرق (به عربی: الحمرة المشرقیة)، اختلاف است. طبق نظر فقهایی که وقت مختص و مشترک را قبول دارند از جمله محقق حلی و سید یزدی، اولین لحظات به اندازه ادای نماز مغرب، وقت اختصاصی آن و نیز آخرین لحظه تا نیمه به اندازه ادای نماز عشاء، وقت اختصاصی عشاء است و بین این دو زمان وقت مشترک بین نماز مغرب و عشاء است.

برخی از فقها از جمله سید یزدی وقت نماز مغرب و عشاء را نسبت به افرادی که به جهت خوابیدن یا فراموشی یا عادت‌ ماهیانه زنانه اضطرار دارند، تا طلوع فجر توسعه داده‌اند. سید یزدی چنین فتوا داده که حتی اگر شخصی عمدا نماز نخواند، گرچه گناه کرده ولی می‌تواند تا طلوع آن را بجا‌ آورد ولی احتیاط این است که نیت ادا و قضا را مشخص نکند. اما برخی دیگر همچون سید حسین بروجردی و امام خمینی و سید احمد خوانساری این نظر را قبول ندارد و احتیاط را در ادای نماز به نیت ما فی الذِّمِه لازم می‌داند.

وقت مختص و مشترک

وقت مختص به این معنا است که در نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا، اولین زمان به اندازه خواندن نماز ظهر و مغرب مخصوص آنها است و نمی‌شود در آن زمان نماز عصر یا عشاء خواند و همچنین آخر وقت به اندازه خواندن نماز عصر و عشاء، وقت اختصاصی آنها است. برخی علما همچون محقق و سید یزدی قائل به نظریه وقت مختص هستند. آیت الله خوئی این نظر را به مشهور فقها نسبت داده است.

اما در مقابل عده‌ای از فقها از جمله سید ابوالقاسم نظر مشهور فقها نسبت به وقت مختص برای نماز را قبول ندارد و این نظریه وقت مشترک را به شیخ صدوق و علمای دیگر نیز نسبت می‌هد. طبق این نظریه وقت نماز از اول تا آخر بین نمازها مشترک است اما از جهت اینکه رعایت ترتیب لازم است باید اول نماز ظهر و بعد عصر و نیز اول مغرب و بعد عشاء خوانده شود.

كاشف الغطاء در حاشیه بر عروة الوثقی نیز با نظریه وقت مختص مخالفت کرده و ثمره این اختلاف را چنین بیان کرده که اگر شخصی سهوا نماز عصر یا مغرب را اول بخواند صحیح است اما طبق نظریه وقت مختص نماز باطل است.

وقت فضلیت نماز

به گفته فقها مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند و راجع به آن خیلی سفارش شده‌است و هر چه به اول وقت نزدیک‌تر باشد بهتر است، مگر آنکه تأخیر آن از جهتی بهتر باشد، به‌طور مثال صبر کند که نماز را به جماعت بخواند. طبق فتوای برخی فقها از جمله سید یزدی وقت فضیلت نماز به شرح زیر است:

• نماز صبح: از طلوع فجر تا ایجاد سرخی در سمت شرق آسمان (به عربی: الحمرة المشرقیة) است.

• نماز ظهر: از زوال خورشید تا وقتی که سایه جدید شاخص به‌اندازه خود شاخص شود.، همان‌طور که پایان وقت فضیلت عصر وقتی است که سایه جدید شاخص دوبرابر خودش گردد.

• نماز عصر: از زمانی که اندازه شاخص به مقدار خود شاخص برسد و انتهای وقت فضیلت تا زمانی است که سایه به دوبرابر شاخص رسیده باشد.

• نماز مغرب: از مغرب تا رفتن شفق یعنی از بین رفتن سرخی در غرب آسمان (به عربی: الحمرة المغربية).

• نماز عشاء: از رفتن شفق تا یک سوم شب.

برخی از احکام وقت نماز

1. اگر کار واجبی بر عهده ملکف باشد مثلا شخص طلبکار مراجعه کرده باشد، مکلف باید اول کار واجب را انجام دهد و بعد نماز بخواند. اگر عمدا اول نماز بخواند گرچه گناه مرتکب شده ولی نمازش صحیح است.
2. بیدار کردن فردی برای خواندن نماز امری پسندیده است و در برخی موارد به جهت امر به معروف لازم است. اما بیدار کردن فرد مریض یا شخصی که اذیت شود، جایز نیست.

منابع

نمازهای واجب یومیه‏

‏‏ ‏

‏‏نمازهای واجب یومیه پنج است: ظهر و عصر، هر کدام چهار رکعت، مغرب سه‏‎ ‎‏رکعت، عشا چهار رکعت، صبح دو رکعت.‏

‏‏مساله 728ـ‏‏ در سفر باید نمازهای چهار رکعتی را با شرایطی که گفته می شود‏‎ ‎‏دو رکعت خواند.‏

‏‏ ‏

‏‏وقت نماز ظهر و عصر‏

‏‏ ‏

‏‏مساله 729ـ‏‏ اگر چوب یا چیزی مانند آن را، راست در زمین هموار فرو برند‏‎ ‎‏صبح که خورشید بیرون می آید، سایۀ آن بطرف مغرب می افتد و هر چه آفتاب بالا‏‎ ‎‏می آید این سایه کم می شود و در شهرهای ما در اول ظهر شرعی به آخرین درجۀ‏‎ ‎‏کمی می رسد و ظهر که گذشت، سایه آن به طرف مشرق بر می گردد و هر چه‏‎ ‎‏خورشید رو به مغرب می رود، سایه زیادتر می شود بنابراین وقتی سایه به آخرین‏‎ ‎‏درجۀ کمی رسید و دو مرتبه رو به زیاد شدن گذاشت، معلوم می شود ظهر شرعی‏‎ ‎‏شده است ولی در بعضی شهرها مثل مکه که گاهی موقع ظهر سایه به کلی از بین‏‎ ‎‏می رود، بعد از آن که سایه دوباره پیدا شد، معلوم می شود ظهر شده است.‏

‏‏مساله 730ـ‏‏ چوب یا چیز دیگری را که برای معین کردن ظهر به زمین فرو‏‎ ‎‏می برند شاخص گویند.‏

‏ ‏‎

کتابرساله توضیح المسائل

ذخیره
نسخه چاپی
ارسال به دوستان
Facebook
Twitter
Google+
تلگرام

صفحه 116

‎‏مساله 731ـ‏‏ نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت‏‎ ‎‏مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازۀ خواندن نماز ظهر‏‎ ‎‏بگذرد، و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازۀ خواندن نماز عصر، ‏‎ ‎‏وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر او‏‎ ‎‏قضا شده و باید نماز عصر را بخواند، و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت‏‎ ‎‏مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است، و اگر کسی اشتباهاً‏‎ ‎‏نماز ظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند نمازش صحیح است.‏

‏‏مساله 732ـ‏‏ اگر پیش از خواندن نماز ظهر، سهواً مشغول نماز عصر شود و در‏‎ ‎‏بین نماز بفهمد اشتباه کرده است، چنانچه در وقت مشترک باشد، باید نیت را به نماز‏‎ ‎‏ظهر برگرداند یعنی نیت کند که آنچه تا حال خوانده ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد‏‎ ‎‏می خوانم همه نماز ظهر باشد و بعد از آن که نماز را تمام کرد، نماز عصر را بخواند و‏‎ ‎‏اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام‏‎ ‎‏کند، و بعد نماز عصر را بخواند و احتیاط آن است که دوباره نماز عصر را هم بعد از‏‎ ‎‏آن بخواند و این احتیاط خیلی خوب است.‏

‏‏مساله 733ـ‏‏ در روز جمعه انسان می تواند به جای نماز ظهر دو رکعت نماز‏‎ ‎‏جمعه بخواند، ولی احتیاط مستحب آن است که اگر نماز جمعه خواند نماز ظهر را‏‎ ‎‏هم بخواند. و این احتیاط خیلی مطلوب است.‏

‏‏مساله 734ـ‏‏ احتیاط واجب آن است که نماز جمعه را از موقعی که عرفاً اول ظهر‏‎ ‎‏می گویند تاخیر نیندازد و اگر از اوائل ظهر تاخیر افتاد به جای نماز جمعه نماز ظهر‏‎ ‎‏بخواند.‏

‏‏ ‏

‏‏وقت نماز مغرب و عشا‏

‏‏ ‏

‏‏مساله 735ـ‏‏ مغرب موقعی است که سرخی طرف مشرق که بعد ازغروب آفتاب‏‎ ‎‏پیدا می شود، از بین برود.‏

‏‏مساله 736ـ‏‏ نماز مغرب و عشا هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند:‏

‏‏وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب است، تا وقتی که از مغرب به اندازۀ‏ ‏‎

کتابرساله توضیح المسائل

ذخیره
نسخه چاپی
ارسال به دوستان
Facebook
Twitter
Google+
تلگرام

صفحه 117

‎‏خواندن سه رکعت نماز بگذرد، که اگر کسی مثلاً مسافر باشد و تمام نماز عشا را‏‎ ‎‏سهواً در این وقت بخواند احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز مغرب نماز عشا را‏‎ ‎‏دوباره بخواند، و وقت مخصوص نماز عشا موقعی است که به اندازۀ خواندن نماز‏‎ ‎‏عشا به نصف شب مانده باشد که اگر کسی تا این موقع نماز مغرب را عمداً نخواند‏‎ ‎‏باید اول نماز عشا و بعد از آن نماز مغرب را بخواند و بین وقت مخصوص نماز‏‎ ‎‏مغرب و وقت مخصوص نماز عشا وقت مشترک نماز مغرب و عشا است که اگر کسی‏‎ ‎‏در این وقت اشتباهاً نماز عشا را پیش از نماز مغرب بخواند و بعد از نماز ملتفت‏‎ ‎‏شود، نمازش صحیح است و باید نماز مغرب را بعد از آن به جا آورد.‏

‏‏مساله 737ـ‏‏ وقت مخصوص و مشترک که معنی آن در مسالۀ پیش گفته شد برای‏‎ ‎‏اشخاص فرق می کند، مثلاً اگر به اندازۀ خواندن دو رکعت نماز از اول ظهر بگذرد، ‏‎ ‎‏وقت مخصوص نماز ظهر کسی که مسافر است تمام شده و داخل وقت مشترک‏‎ ‎‏می شود، و برای کسی که مسافر نیست، باید به اندازۀ خواندن چهار رکعت نماز‏‎ ‎‏بگذرد.‏

‏‏مساله 738ـ‏‏ اگر پیش از خواندن نماز مغرب، سهواً مشغول نماز عشا شود و در‏‎ ‎‏بین نماز بفهمد که اشتباه کرده، چنانچه به رکوع رکعت چهارم نرفته است، باید نیت‏‎ ‎‏را به نماز مغرب برگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عشا را بخواند، و اگر به رکوع‏‎ ‎‏رکعت چهارم رفته باید نماز را تمام کند، بعد نماز مغرب را بخواند. اما اگر تمام آنچه‏‎ ‎‏را خوانده، در وقت مخصوص نماز مغرب خوانده باشد و پیش از رکوع رکعت چهارم‏‎ ‎‏یادش بیاید، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را تمام کند و بعد از آن عشا را‏‎ ‎‏بخواند، ولی احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز عشا دوباره مغرب و عشا را‏‎ ‎‏بخواند و این احتیاط خیلی خوب است.‏

‏‏مساله 739ـ‏‏ آخر وقت نماز عشا نصف شب است. و احتیاط واجب آن است که‏‎ ‎‏برای نماز مغرب و عشا و مانند اینها شب را از اول غروب تا اذان صبح حساب کرد، و‏‎ ‎‏برای نماز شب و مانند آن تا اول آفتاب حساب نمایند.‏‎[1]‎

‏ ‏‎

کتابرساله توضیح المسائل

ذخیره
نسخه چاپی
ارسال به دوستان
Facebook
Twitter
Google+
تلگرام

صفحه 118

‎‏مساله 740ـ‏‏ اگر از روی معصیت، یا بواسطۀ عذری نماز مغرب یا نماز عشا را تا‏‎ ‎‏نصف شب نخواند، بنابر احتیاط واجب، باید تا قبل از اذان صبح، بدون این که نیت‏‎ ‎‏ادا و قضا کند به جا آورد.‏

‏‏ ‏

‏‏وقت نماز صبح‏

‏‏ ‏

‏‏مساله 741ـ‏‏ نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیده ای رو به بالا حرکت‏‎ ‎‏می کند که آن را فجر اول گویند. موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم و اول وقت‏‎ ‎‏نماز صبح است. و آخر وقت نماز صبح موقعی است که آفتاب بیرون می آید.‏

‏‏ ‏

‏‏احکام وقت نماز‏

‏‏ ‏

‏‏مساله 742ـ‏‏ موقعی انسان می تواند مشغول نماز شود، که یقین کند وقت داخل‏‎ ‎‏شده است، یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند.‏

‏‏مساله 743ـ‏‏ نابینا و کسی که در زندان است و مانند اینها بنابر احتیاط واجب باید‏‎ ‎‏تا یقین به داخل شدن وقت نکنند مشغول نماز نشوند، ولی اگر انسان به واسطۀ ابر یا‏‎ ‎‏غبار و مانند اینها که برای همه مانع از یقین کردن است، نتواند در اول وقت نماز، به‏‎ ‎‏داخل شدن وقت یقین کند، چنانچه گمان داشته باشد که وقت داخل شده، می تواند‏‎ ‎‏مشغول نماز شود.‏

‏‏مساله 744ـ‏‏ اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند، یا انسان یقین کند‏‎ ‎‏که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل‏‎ ‎‏نشده، نماز او باطل است. و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش‏‎ ‎‏از وقت خوانده ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده، یا بعد از نماز بفهمد که‏‎ ‎‏در بین نماز وقت داخل شده، نماز او صحیح است.‏

‏‏مساله 745ـ‏‏ اگر انسان ملتفت نباشد که باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول‏‎ ‎‏نماز شود، چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده، نماز او صحیح‏‎ ‎‏است و اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده یا بفهمد که در بین نماز وقت‏‎ ‎‏داخل شده است، نمازش باطل است.‏

‏ ‏‎

کتابرساله توضیح المسائل

ذخیره
نسخه چاپی
ارسال به دوستان
Facebook
Twitter
Google+
تلگرام

صفحه 119

‎‏مساله 746ـ‏‏ اگر یقین کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز‏‎ ‎‏شک کند که وقت داخل شده یا نه، نماز او باطل است، ولی اگر در بین نماز یقین‏‎ ‎‏داشته باشد که وقت شده، و شک کند که آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه، ‏‎ ‎‏نمازش صحیح است.‏

‏‏مساله 747ـ‏‏ اگر وقت نماز بقدری تنگ است که بواسطۀ به جا آوردن بعضی از‏‎ ‎‏کارهای مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود، باید آن مستحب‏‎ ‎‏را به جا نیاورد. مثلاً اگر بواسطۀ خواندن قنوت، مقداری از نماز بعد از وقت خوانده‏‎ ‎‏می شود، باید قنوت نخواند.‏

‏‏مساله 748ـ‏‏ کسی که به اندازۀ خواندن یک رکعت نماز وقت دارد، باید نماز را به‏‎ ‎‏نیت ادا بخواند ولی نباید عمداً نماز را تا این وقت تاخیر بیندازد.‏

‏‏مساله 749ـ‏‏ کسی که مسافر نیست، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت‏‎ ‎‏نماز وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند، و اگر کمتر وقت دارد باید‏‎ ‎‏فقط نماز عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا کند و اگر تا نصف شب به اندازه‏‎ ‎‏خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند، و اگر کمتر‏‎ ‎‏وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعداً باید نماز مغرب را بخواند و به احتیاط‏‎ ‎‏واجب نیت ادا و قضا ننماید.‏

‏‏مساله 750ـ‏‏ کسی که مسافر است اگر تا مغرب به اندازۀ خواندن سه رکعت نماز‏‎ ‎‏وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند، و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصر را‏‎ ‎‏بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازۀ خواندن چهار رکعت‏‎ ‎‏نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر کمتر وقت دارد باید فقط عشا‏‎ ‎‏را بخواند و بعداً مغرب را بدون نیت ادا و قضا به جا آورد، و چنانچه بعد از خواندن‏‎ ‎‏عشا، معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است باید‏‎ ‎‏فوراً نماز مغرب را به نیت ادا به جا آورد.‏

‏‏مساله 751ـ‏‏ مستحب است انسان نماز را در اوّل وقت آن بخواند و راجع به آن‏‎ ‎‏خیلی سفارش شده است و هر چه به اول وقت نزدیکتر باشد بهتر است، مگر آن که‏‎ ‎‏تاخیر آن از جهتی بهتر باشد، مثلاً صبر کند که نماز را به جماعت بخواند.‏

‏ ‏‎

کتابرساله توضیح المسائل

ذخیره
نسخه چاپی
ارسال به دوستان
Facebook
Twitter
Google+
تلگرام

صفحه 120

‎‏مساله 752ـ‏‏ هرگاه انسان عذری دارد که اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند، ‏‎ ‎‏ناچار است با تیمم نماز بخواند، چنانچه بداند یا احتمال دهد که عذر او تا آخر وقت‏‎ ‎‏باقی است، می تواند در اوّل وقت، نماز بخواند. ولی اگر مثلاً لباسش نجس باشد یا‏‎ ‎‏عذر دیگری داشته باشد و احتمال دهد که عذر او از بین می رود بنابر احتیاط واجب‏‎ ‎‏باید صبر کند تا عذرش برطرف شود و چنانچه عذر او برطرف نشد، در آخر وقت‏‎ ‎‏نماز بخواند، و لازم نیست بقدری صبر کند که فقط بتواند کارهای واجب نماز را‏‎ ‎‏انجام دهد، بلکه اگر برای مستحبات نماز مانند اذان و اقامه و قنوت هم وقت دارد‏‎ ‎‏می تواند تیمم کند و نماز را با آن مستحبات به جا آورد.‏

‏‏مساله 753ـ‏‏ کسی که مسائل نماز و شکیات و سهویات را نمی داند و احتمال‏‎ ‎‏می دهد که یکی از اینها در نماز پیش آید، باید برای یاد گرفتن اینها نماز را از اول وقت‏‎ ‎‏تاخیر بیندازد. ولی اگر اطمینان دارد که نماز را بطور صحیح تمام می کند، می تواند در‏‎ ‎‏اول وقت مشغول نماز شود، پس اگر در نماز مساله ای که حکم آن را نمی داند پیش‏‎ ‎‏نیاید نماز او صحیح است و اگر مساله ای که حکم آن را نمی داند پیش آید، می تواند‏‎ ‎‏به یکی از دو طرفی که احتمال می دهد، عمل نماید و نماز را تمام کند. ولی بعد از‏‎ ‎‏نماز باید مساله را بپرسد که اگر نمازش باطل بوده، دوباره بخواند.‏

‏‏مساله 754ـ‏‏ اگر وقت نماز وسعت دارد، و طلبکار هم طلب خود را مطالبه‏‎ ‎‏می کند در صورتی که ممکن است باید اوّل قرض خود را بدهد، بعد نماز بخواند، و‏‎ ‎‏همچنین است اگر کار واجب دیگری که باید فوراً آن را به جا آورد پیش آمد کند، مثلاً‏‎ ‎‏ببیند مسجد نجس است که باید اول مسجد را تطهیر کند، بعد نماز بخواند. و چنانچه‏‎ ‎‏اول نماز بخواند، معصیت کرده ولی نماز او صحیح است.‏