کاربر ناشناس
تبرک: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahboobi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
[[پرونده:رکن یمانی که به اعتقاد شیعیان برای ورود فاطمه بنت اسد و تولد حضرت علی در داخل کعبه شکافته شد.jpg|بندانگشتی|رکن یمانی کعبه که به اعتقاد شیعیان برای ورود فاطمه بنت اسد و تولد حضرت علی در داخل کعبه شکافته شد.]] | [[پرونده:رکن یمانی که به اعتقاد شیعیان برای ورود فاطمه بنت اسد و تولد حضرت علی در داخل کعبه شکافته شد.jpg|بندانگشتی|رکن یمانی کعبه که به اعتقاد شیعیان برای ورود فاطمه بنت اسد و تولد حضرت علی در داخل کعبه شکافته شد.]] | ||
گذشته از مستندبودن این عمل به شواهد [[قرآن|قرآنی]] و [[احادیث]] و [[سنت نبوی|سنّت نبوی]] و نیز [[سیره ائمه]] علیهم السلام، اعتقاد بدان بر اساس مبانی [[کلام امامیه|کلامی]] و روان شناختی قابل تبیین است. در بیشتر ادیان آسمانی نیز اینگونه اعمال رایج بوده است، برای نمونه می توان به برکت جستن از پیراهن [[حضرت یوسف]] توسط [[حضرت یعقوب]] و تابوت [[حضرت موسی]] اشاره کرد که [[قرآن|قرآن کریم]] به آن اشاره دارد. | گذشته از مستندبودن این عمل به شواهد [[قرآن|قرآنی]] و [[احادیث]] و [[سنت نبوی|سنّت نبوی]] و نیز [[سیره]] [[ائمه]] علیهم السلام، اعتقاد بدان بر اساس مبانی [[کلام امامیه|کلامی]] و روان شناختی قابل تبیین است. در بیشتر ادیان آسمانی نیز اینگونه اعمال رایج بوده است، برای نمونه می توان به برکت جستن از پیراهن [[حضرت یوسف]] توسط [[حضرت یعقوب]] و تابوت [[حضرت موسی]] اشاره کرد که [[قرآن|قرآن کریم]] به آن اشاره دارد. | ||
مشروعیت و جواز تبرک مورد قبول تمامی مذاهب اسلامی است و تنها [[وهابیت|وهابیون]] در سده اخیر به تبیعیت از نظرها و آراء [[ابن تیمیه]]، مشروعیت آنرا انکار کرده اند و آنرا مصداقی برای [[شرک]] معرفی می کنند. به جهت همین طرز تفکر، وهابیون تمامی مسلمانانی که به برکت جستن از [[پیامبر(ص)|پیامبر]] و بزرگان دین می پردازند را مشرک می دانند و برای جلوگیری از آن، به تخریب و اهانت به قبور بزرگان و پیشوایان و [[صحابه]] اقدام می کنند. در حالیکه هیچ یک از مذاهب اسلامی، این عمل را ممنوع نمی دانسته و نمی دانند و خود پیشوایان مذاهب فقهی اسلامی نسبت به این عمل مبادرت می ورزیدند. | مشروعیت و جواز تبرک مورد قبول تمامی مذاهب اسلامی است و تنها [[وهابیت|وهابیون]] در سده اخیر به تبیعیت از نظرها و آراء [[ابن تیمیه]]، مشروعیت آنرا انکار کرده اند و آنرا مصداقی برای [[شرک]] معرفی می کنند. به جهت همین طرز تفکر، وهابیون تمامی مسلمانانی که به برکت جستن از [[پیامبر(ص)|پیامبر]] و بزرگان دین می پردازند را مشرک می دانند و برای جلوگیری از آن، به تخریب و اهانت به قبور بزرگان و پیشوایان و [[صحابه]] اقدام می کنند. در حالیکه هیچ یک از مذاهب اسلامی، این عمل را ممنوع نمی دانسته و نمی دانند و خود پیشوایان مذاهب فقهی اسلامی نسبت به این عمل مبادرت می ورزیدند. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==اقسام تبرک== | ==اقسام تبرک== | ||
برکت از جهت متعلق بر سه دسته | برکت از جهت متعلق بر سه دسته می باشد. تبرک به اعیان، تبرک به آثار و تبرک به مکان هایی که به نحوی با اشخاص دارای تبرک مرتبط بوده است و برکت جویی در قسم دوم و سوم، صرفا به واسطه انتساب آن امور و مکان ها با اعیان متبرک است نه اینکه خود آن اثر یا مکان، مقصود اصلی باشد. | ||
==شیوه های انتقال برکت== | ==شیوه های انتقال برکت== | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
* [[حضرت موسی|حضرت موسی(ع)]]: «فلما اتاها نودی ان بورک من فی النار و '''من حولها''' »؛ <ref>نمل(27): 8</ref> | * [[حضرت موسی|حضرت موسی(ع)]]: «فلما اتاها نودی ان بورک من فی النار و '''من حولها''' »؛ <ref>نمل(27): 8</ref> | ||
* [[حضرت عیسی|حضرت عیسی(ع)]]: «و جعلنی مبارکا این ما کنت »؛<ref>مریم(19): 31</ref> | * [[حضرت عیسی|حضرت عیسی(ع)]]: «و جعلنی مبارکا این ما کنت »؛<ref>مریم(19): 31</ref> | ||
*خاندان ابراهیم ع: «رحمت الله و برکاته علیکم اهل البیت»؛ <ref>هود(11): 73</ref> | * خاندان [[حضرت ابراهیم|ابراهیم(ع)]]: «رحمت الله و برکاته علیکم اهل البیت»؛ <ref>هود(11): 73</ref> | ||
* [[قرآن|قرآن کریم]]: « هذا کتاب انزلناه مبارک»؛<ref>انعام(6): 155</ref> | * [[قرآن|قرآن کریم]]: « هذا کتاب انزلناه مبارک»؛<ref>انعام(6): 155</ref> | ||
* [[ملائکه]]: « ...فلمّا‌جاءها نودى أن بورك من فى النّار ومن حولها»؛<ref>نمل(2):8</ref> | * [[ملائکه]]: « ...فلمّا‌جاءها نودى أن بورك من فى النّار ومن حولها»؛<ref>نمل(2):8</ref> | ||
| خط ۱۴۶: | خط ۱۴۶: | ||
===بررسی نظر سوم=== | ===بررسی نظر سوم=== | ||
این نظر نیز درست نیست. | این نظر نیز درست نیست. | ||
# تبرک جویی، اختصاصی به پیامبر ص نداشته است و تبرک به آثار صالحین جایز است.<ref> نووی، ج7، ص3 و ج14، ص44؛ ابن حجر، فتح الباری، ج3، ص 129-130 و144</ref> در ادامه به برخی از مواردی تبرک جویی صحابه و تابعین به افراد دیگری پرداخته می شود. | # تبرک جویی، اختصاصی به [[پیامبر(ص)]] نداشته است و تبرک به آثار صالحین جایز است.<ref> نووی، ج7، ص3 و ج14، ص44؛ ابن حجر، فتح الباری، ج3، ص 129-130 و144</ref> در ادامه به برخی از مواردی تبرک جویی صحابه و تابعین به افراد دیگری پرداخته می شود. | ||
# ترک انجام کاری از سوي رسول اکرم و صحابه، تنها به علت حرمت آن عمل نیست و عوامل مختلفی داشته است. مانند فراموشی، ترس از اينکه خیال شود آن کار واجب است و دیگران به مشقت بیفتند؛ ترس از اینکه برخی از افراد سست عقیده از ایمان خود بر گردنند یا عدم عادت به انجام آن کار. <ref>کلمه هادئه فی البدعه، ص28-30</ref> | # ترک انجام کاری از سوي رسول اکرم و صحابه، تنها به علت حرمت آن عمل نیست و عوامل مختلفی داشته است. مانند فراموشی، ترس از اينکه خیال شود آن کار واجب است و دیگران به مشقت بیفتند؛ ترس از اینکه برخی از افراد سست عقیده از ایمان خود بر گردنند یا عدم عادت به انجام آن کار. <ref>کلمه هادئه فی البدعه، ص28-30</ref> | ||
| خط ۱۷۰: | خط ۱۷۰: | ||
چنانکه به اصحاب امر فرمودند که از چاه ناقه صالح تبرک بجوید و این امر دلیل بر جواز تبرک به آثار انبیا و صالحان است، اگرچه از دنیا رفته باشند.<ref>قرطبی، ج11، ص47</ref> | چنانکه به اصحاب امر فرمودند که از چاه ناقه صالح تبرک بجوید و این امر دلیل بر جواز تبرک به آثار انبیا و صالحان است، اگرچه از دنیا رفته باشند.<ref>قرطبی، ج11، ص47</ref> | ||
در شب ازدواج [[حضرت فاطمه(س)]] [[پیامبر اکرم(ص)]] پس از [[وضو]] گرفتن، بقيه آب وضوی خویش را به سر و صورت و بدن ایشان پاشيد و از خداوند خواستار برکت در ایشان و نسلشان شد. <ref>قندوزی، ص174-175 و 196-197</ref> | در شب ازدواج [[حضرت فاطمه(س)]]، [[پیامبر اکرم(ص)]] پس از [[وضو]] گرفتن، بقيه آب وضوی خویش را به سر و صورت و بدن ایشان پاشيد و از خداوند خواستار برکت در ایشان و نسلشان شد. <ref>قندوزی، ص174-175 و 196-197</ref> | ||
[[امام علی(ع)]] در روایتی بیان می نماید که به برکت لمس کردن چشمان وی توسط پیامبر در [[جنگ خیبر]] که به شدت درد می کرد، دیگر گرفتار چشم درد نشده است.<ref> | [[امام علی(ع)]] در روایتی بیان می نماید که به برکت لمس کردن چشمان وی توسط پیامبر(ص) در [[جنگ خیبر]] که به شدت درد می کرد، دیگر گرفتار چشم درد نشده است.<ref>قندوزی، ص286</ref> | ||
در نقلی بیان شده که حضرت آب وضویش را بر روی فرد بیماری ریخت و به برکت آن شفا یافت. <ref>بخاري، ج1، ص201</ref> | در نقلی بیان شده که حضرت آب وضویش را بر روی فرد بیماری ریخت و به برکت آن شفا یافت. <ref>بخاري، ج1، ص201</ref> | ||
| خط ۱۸۰: | خط ۱۸۰: | ||
در شب [[معراج]]، در مکان هایی که منسوب به پیامبران بوده، نماز خواندند. <ref>الشامی، ج3، ص80 و 81</ref> و این نماز خواندن در آن مکان ها وجهی نداشته جز اینکه آن مکانها به واسطه آن پیامبران متبرک شده بود. | در شب [[معراج]]، در مکان هایی که منسوب به پیامبران بوده، نماز خواندند. <ref>الشامی، ج3، ص80 و 81</ref> و این نماز خواندن در آن مکان ها وجهی نداشته جز اینکه آن مکانها به واسطه آن پیامبران متبرک شده بود. | ||
در جریان دفن [[فاطمه بنت اسد]]؛ مادر حضرت | در جریان دفن [[فاطمه بنت اسد]]؛ مادر حضرت علی(ع)، پیامبر(ص) وی را با لباس خودشان [[کفن]] نمود<ref>حاکم، ج10، ص375</ref> و قبل از به خاک سپردن او، لحظاتی در قبرش خوابید تا به واسطه ایشان سختی قبر بر او آسان گردد. <ref>سيوطی، ج42، ص32</ref> | ||
[[عبدالله بن ابی]] نیز از حضرت درخواست کرد که او را در لباسی که بر تن داشته اند به خاک بسپارد و با این عمل به دنبال تبرک به لباس حضرت و جلوگیری از عذاب الهی بوده است. <ref>سمرقندی، ج2، ص255</ref> | [[عبدالله بن ابی]] نیز از حضرت درخواست کرد که او را در لباسی که بر تن داشته اند به خاک بسپارد و با این عمل به دنبال تبرک به لباس حضرت و جلوگیری از عذاب الهی بوده است. <ref>سمرقندی، ج2، ص255</ref> | ||
فرستاده قریش در جریان [[صلح | فرستاده [[قریش]] در جریان [[صلح حديبیه]] حکایت می کند که اصحاب پیامبر(ص) آنچنان نسبت به ایشان توجه دارند که اجازه نمی دهند حتی قطره ای از آب وضوی ایشان بر روی زمین بریزد و هرگاه وضو می گیرند، صحابه قطرات آب وضوی ایشان را به صورت خود می مالند. <ref>بخاري، ج105، ص389 وج14، ص233</ref> | ||
با وجود اینکه این عمل که در پیش چشم حضرت اتفاق می افتاد و ایشان منعی از آن نکرده اند، به عنوان [[تقریر معصوم]] می تواند مستندی برای حکم به جواز و مباح بودن این عمل باشد. | با وجود اینکه این عمل که در پیش چشم حضرت اتفاق می افتاد و ایشان منعی از آن نکرده اند، به عنوان [[تقریر معصوم]] می تواند مستندی برای حکم به جواز و [[مباح]] بودن این عمل باشد. | ||
همانطور که تبرک به اب [[وضو|وضوی]] ایشان و باقیمانده آن نه تنها با منعی از سوی حضرت روبرو نشده، بلکه در برخی موارد، خودشان به اصحاب می فرمودند به آن آب تبرک بجویند. | همانطور که تبرک به اب [[وضو|وضوی]] ایشان و باقیمانده آن نه تنها با منعی از سوی حضرت روبرو نشده، بلکه در برخی موارد، خودشان به اصحاب می فرمودند به آن آب تبرک بجویند. | ||
| خط ۲۰۲: | خط ۲۰۲: | ||
===سیره صحابه و تابعین=== | ===سیره صحابه و تابعین=== | ||
[[صحابه]] نیز همزمان با [[پیامبر(ص)]] و بعد از ایشان به حضرت تبرک می جستند. | [[صحابه]] نیز همزمان با [[پیامبر(ص)]] و بعد از ایشان به حضرت تبرک می جستند. بررسی زندگاني پيامبر اکرم و رفتار ياران ايشان نشان دهنده این است که مسلمانان صدر [[اسلام]]، اهتمام فراوان به برکت جستن از وجود پیامبر(ص) و چیزهایی است که به ایشان تعلق داشته است.<ref>احمدی، ص17</ref> به همین جهت، صحابه نسبت به نگهداری آثار حضرت و بزرگداشت آنها اقدام می نمودند. توجه و اهمیت زیادی از سوی برخی افراد تا اندازه ای بوده که گمان می رفت آن فرد مجنون شده است. <ref>ذهبی، ج3، ص 213</ref> | ||
تبرک به ایشان به دو جهت بوده است. هم به دست آوردن آثار معنوی از شخصیت ایشان و هم به جهت اظهار ارادت و محبت به پيامبر(ص) و اهل بیت(ع) ایشان. از آنجا که احترام به انبياء و اولياء و آثار ایشان از مصاديق بزرگداشت و [[تعظيم شعائر]] | تبرک به ایشان به دو جهت بوده است. هم به دست آوردن آثار معنوی از شخصیت ایشان و هم به جهت اظهار ارادت و محبت به پيامبر(ص) و اهل بیت(ع) ایشان. از آنجا که احترام به انبياء و اولياء و آثار ایشان از مصاديق بزرگداشت و [[تعظيم شعائر]] الهی است و دقت در موارد تبرک جویی صحابه نشان می دهد که این کار، علاوه بر برکت جستن از شخصیت پیامبر، به دنبال بزرگداشت این انسان های برگ و محبت زیاد به آنها است. | ||
تبرک جویی مسلمانان به حضرت، بر سه صورت بوده است: | تبرک جویی مسلمانان به حضرت، بر سه صورت بوده است: | ||