مالک اشتر: تفاوت میان نسخه‌ها

لفظ «اَشْتَر» نسبت به شخصی به کار می‌رود که پلک چشمش بازگردیده باشد.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه «اشتر».</ref> مالک بن حارث به «اشتر» معروف بود؛ زیرا در فتوحات روم تیری بر چشمش خورد و رگ چشمش را پاره کرد. از آن روز به بعد به وی مالک اشتر می‌گفتند.<ref>ترجمه الفتوح،متن،ص:۱۴۵</ref> ابن عساکر این حادثه را در [[جنگ یرموک]] می‌داند.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج ۵۶، ص ۳۸۰</ref>

تاریخ و مکان ولادت مالک اشتر، نامشخص است؛ اما شکی نیست که وی در سرزمین [[یمن]] بزرگ شده است و سپس در [[سال ۱۱ قمری]] یا [[سال ۱۲ قمری]] (۶۳۲ یا ۶۳۳م) از آنجا مهاجرت کرده است.<ref>المهاجر، ''مالک الاشتر سیرته و مقامه فی بعلبک''، ص ۳۳</ref> وی از امیران و از دلیران بزرگ و رئیس قومش بود و جاهلیت را درک کرد. در [[کوفه]] ساکن شد و از پشت او نسلی در کوفه زیستند. او در [[جنگ یرموک]] شرکت کرد، و در این جنگ بود که چشم خود را از دست داد. او در یرموک ۱۳ نفر از دشمنان را کشت.<ref>تاریخ مدینة دمشق، ج۵۶، ص ۳۸۰</ref>

اشتر در همه جا با علی(ع) بود. او در [[جنگ جمل]]، [[محمد بن طلحه]] را کشت. تذکره‌نویسان او را ستوده‌اند و در منابع درباره او اشعاری  ثبت شده است.<ref>امینی، ترجمه اعلام نهج البلاغه، ص ۳۹-۴۰.</ref>

:: «...من بنده‌ای از بندگان خدا را به سوی شما فرستاده‌ام که در ایام ترس چشم بر هم نمی‌نهد و از بیم مصائب، از دشمن نمی‌هراسد و بر تبهکاران از آتش سخت‌تر است. او مالک بن حارث از تبار [[مذحج]] است، به او گوش فرا دهید و از فرمانش اطاعت کنید، چه او شمشیری از شمشیرهای خداوند است. قوی ضربت و تیز دم است. اگر گسیل‌تان دارد بکوچید و اگر فرمان به ماندن دهد بمانید؛ چرا که اگر اقدام کند یا از اقدام دست بدارد به امر من است. من شما را بداشتن او بر خود مقدم داشته‌ام. چه از خلوص او به شما و سرسختی او در برابر دشمن شما آگاهم...».<ref>امینی، ترجمه اعلام نهج البلاغه، ص۴۰.</ref>

[[معاویه]] چون از مرگ مالک آگاه شد خطاب به مردم گفت: «اما بعد، علی را دو دست بود یکی در [[جنگ صفین|صفین]] بریده شد و آن [[عمار بن یاسر|عمار بن یاسر]] بود و دیگری امروز که مالک اشتر است».<ref>امینی، ترجمه اعلام نهج البلاغه، ص ۴۰؛ الثقفی، الغارات، ج ۱، ص ۲۶۲.</ref>

* المهاجر، جعفر، مالک الاشتر سیرته و مقامه فی بعلبک، بیروت:‌دار المؤرخ العربی، موسسة تراث الشیعة، ۱۴۳۲ق.

* امینی، محمدهادی، ترجمه اعلام نهج البلاغه، مترجم: ابوالقاسم امامی، تهران: بنیاد نهج البلاغه، ۱۳۵۹، (نسخه موجود در لوح فشرده دانشنامه علوی).