۱۷٬۳۰۳
ویرایش
تشییع و تدفین حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جز (اصلاح ارجاع) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==اجتماع مردم برای تشییع جنازه== | ==اجتماع مردم برای تشییع جنازه== | ||
حضرت فاطمه پس از غروب آفتاب از دنیا رفت.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۰۰.</ref> بنابر نقل [[فتال نیشابوری]] در کتاب [[روضة الواعظین]] مردم مدینه شیون‌کنان به خانه امام علی رفتند<ref name=":6">فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> و منتظر ماندند تا بر جنازه [[نماز میت|نماز]] بخوانند؛ ولی [[ابوذر غفاری|ابوذر]] به نزد مردم رفته و گفت [[تشییع جنازه|تشییع]] دختر پیامبر به تأخیر افتاده است و مردم پراکنده شدند.<ref name=":6">فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> | حضرت فاطمه پس از غروب آفتاب از دنیا رفت.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۰۰.</ref> بنابر نقل [[محمد بن حسن فتال نیشابوری|فَتّال نیشابوری]] در کتاب [[روضة الواعظین]] مردم مدینه شیون‌کنان به خانه امام علی(ع) رفتند<ref name=":6">فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> و منتظر ماندند تا بر جنازه [[نماز میت|نماز]] بخوانند؛ ولی [[ابوذر غفاری|ابوذر]] به نزد مردم رفته و گفت [[تشییع جنازه|تشییع]] دختر پیامبر به تأخیر افتاده است و مردم پراکنده شدند.<ref name=":6">فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> | ||
[[عباس بن عبدالمطلب|عباس عموی پیامبر(ص)]] | [[عباس بن عبدالمطلب|عباس عموی پیامبر(ص)]] از امام علی(ع) خواست که [[مهاجران]] و [[انصار]] را برای تشییع و نماز بر جنازه جمع کند که در این کار، زیبایی برای دین است. امام علی(ع) در پاسخ او گفت که نمی‌تواند به این توصیه وی عمل کند، زیرا فاطمه(س) وصیت کرده است نماز و تشییع او پنهانی باشد.<ref>شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۱۵۶.</ref> | ||
براساس نقل [[سلیم بن قیس]]، در | براساس نقل [[سلیم بن قیس]]، در شبِ درگذشت فاطمه، [[ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] از [[امام علی(ع)]] خواستند که در نماز خواندن بر جنازه فاطمه(س) بر آن دو پیشی نگیرد.<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۷۰.</ref> | ||
==غسل، کفن و نماز== | ==غسل، کفن و نماز== | ||
فاطمه(س) [[وصیت‌های حضرت زهرا|وصیت]] کرد که همسرش امام علی(ع) بدن او را [[غسل میت| غسل]] دهد.<ref name=":5"> یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۱۱۵.</ref> | فاطمه(س) [[وصیت‌های حضرت زهرا|وصیت]] کرد که همسرش امام علی(ع) بدن او را [[غسل میت| غسل]] دهد.<ref name=":5"> یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۱۱۵.</ref> همچنین از [[اسماء بنت عمیس|اسماء بِنْت عُمَیس]] خواست که در غسل بدن او به امام علی(ع) کمک کند.<ref name=":0">ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۶۴.</ref> امام علی و اسماء بر طبق وصیت فاطمه، او را غسل دادند<ref name=":5">یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۱۱۵.</ref> سپس او را [[کفن]] کردند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۰۱.</ref> | ||
[[حسین بن عبدالوهاب]] در [[عیون المعجزات (کتاب)|کتاب عیون المعجزات]]<ref>ابن‌عبدالوهاب، عیون المعجزات، قم، ص۵۵.</ref> و [[محمد بن جریر طبری صغیر|محمد بن جریر طبری]] در کتاب [[دلائل الامامة (کتاب)|دلایل الامامه]]،<ref name=":4">طبری آملی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۶.</ref> از عالمان [[شیعه]] در [[قرن پنجم هجری قمری|قرن پنجم هجری]]، نقل کرده‌اند که فقط امام علی(ع) به همراه [[امام حسن(ع)]]، [[امام حسین(ع)]]، بر جنازه فاطمه(س) نماز خواندند. | [[حسین بن عبدالوهاب]] در [[عیون المعجزات (کتاب)|کتاب عیون المعجزات]]<ref>ابن‌عبدالوهاب، عیون المعجزات، قم، ص۵۵.</ref> و [[محمد بن جریر طبری صغیر|محمد بن جریر طبری]] در کتاب [[دلائل الامامة (کتاب)|دلایل الامامه]]،<ref name=":4">طبری آملی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۶.</ref> از عالمان [[شیعه]] در [[قرن پنجم هجری قمری|قرن پنجم هجری]]، نقل کرده‌اند که فقط امام علی(ع) به همراه [[امام حسن(ع)]]، [[امام حسین(ع)]]، بر جنازه فاطمه(س) نماز خواندند. | ||
در برخی منابع تعداد نفرات شرکت‌کننده بیشتر ذکر شده است، از جمله [[فتال نیشابوری]]، عالم شیعه قرن پنجم و [[قرن ششم هجری قمری|ششم]]، در [[روضة الواعظین]]،<ref name=":6" /> و [[فضل بن حسن طبرسی]] عالم قرن ششم در [[کتاب اعلام الوری]]<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> نقل کرده‌اند که افزون بر امام علی(ع) و حسنین(ع)، [[عقیل بن ابی‌طالب|عقیل برادر امام علی(ع)]]، [[عمار یاسر|عمار]]، [[مقداد بن عمرو|مقداد]]، [[زبیر بن عوام|زبیر]]، [[ابوذر غفاری|ابوذر]]، [[سلمان فارسی|سلمان]]، [[بریدة بن حصیب|بُرَیدة بن حصیب]] و تعدادی از [[بنی‌هاشم]] نیز بر جنازه حضرت فاطمه(س) نماز خوانده و او را دفن کردند. [[علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار]] روایتی نقل کرده که افراد حاضر در دفن حضرت فاطمه(س)، سلمان فارسی، مقداد، ابوذر غفاری، [[عبدالله بن مسعود]]، [[عباس بن عبدالمطلب]] و زبیر بن عوام بوده‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۰۰.</ref> در [[کتاب سلیم بن قیس]] آمده است که عباس عموی پیامبر در نماز بر جنازه حضرت فاطمه(س) [[امام جماعت|پیش‌نماز]] بوده است.<ref name=":9">سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۷۰.</ref> | در برخی منابع تعداد نفرات شرکت‌کننده بیشتر ذکر شده است، از جمله [[محمد بن حسن فتال نیشابوری|فتال نیشابوری]]، عالم شیعه قرن پنجم و [[قرن ششم هجری قمری|ششم]]، در [[روضة الواعظین]]،<ref name=":6" /> و [[فضل بن حسن طبرسی]] عالم قرن ششم در [[کتاب اعلام الوری]]<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> نقل کرده‌اند که افزون بر امام علی(ع) و حسنین(ع)، [[عقیل بن ابی‌طالب|عقیل برادر امام علی(ع)]]، [[عمار یاسر|عمار]]، [[مقداد بن عمرو|مقداد]]، [[زبیر بن عوام|زبیر]]، [[ابوذر غفاری|ابوذر]]، [[سلمان فارسی|سلمان]]، [[بریدة بن حصیب|بُرَیدة بن حصیب]] و تعدادی از [[بنی‌هاشم]] نیز بر جنازه حضرت فاطمه(س) نماز خوانده و او را دفن کردند. [[علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار]] روایتی نقل کرده که افراد حاضر در دفن حضرت فاطمه(س)، سلمان فارسی، مقداد، ابوذر غفاری، [[عبدالله بن مسعود]]، [[عباس بن عبدالمطلب]] و زبیر بن عوام بوده‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۰۰.</ref> در [[کتاب سلیم بن قیس]] آمده است که عباس عموی پیامبر در نماز بر جنازه حضرت فاطمه(س) [[امام جماعت|پیش‌نماز]] بوده است.<ref name=":9">سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۷۰.</ref> | ||
===علت باخبر نکردن مردم=== | ===علت باخبر نکردن مردم=== | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = امام علی(ع) پس از دفن حضرت فاطمه خطاب به قبر پیامبر اسلام:{{-}}'''«ای رسول خدا، بر مرگ دختر برگزیده تو، شکیبایی من اندک است و طاقت و توانم از دست رفته...آن ودیعت بازگردانده شد و آن امانت به صاحبش رسید. اندوه مرا پایانی نیست؛ همه شب خواب به چشمم نرود تا آنگاه که خداوند برای من سرایی را که تو در آن جای گرفته‌ای، اختیار کند. به‌زودی، دخترت تو را خبر دهد که چگونه امتت گرد آمدند و بر او ستم کردند.»<ref>سید رضی، نهج البلاغة، خطبه ۱۹۳، ۱۳۷۷ش، ص۴۲۰-۴۲۱.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع =| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = امام علی(ع) پس از دفن حضرت فاطمه خطاب به قبر پیامبر اسلام:{{-}}'''«ای رسول خدا، بر مرگ دختر برگزیده تو، شکیبایی من اندک است و طاقت و توانم از دست رفته...آن ودیعت بازگردانده شد و آن امانت به صاحبش رسید. اندوه مرا پایانی نیست؛ همه شب خواب به چشمم نرود تا آنگاه که خداوند برای من سرایی را که تو در آن جای گرفته‌ای، اختیار کند. به‌زودی، دخترت تو را خبر دهد که چگونه امتت گرد آمدند و بر او ستم کردند.»<ref>سید رضی، نهج البلاغة، خطبه ۱۹۳، ۱۳۷۷ش، ص۴۲۰-۴۲۱.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع =| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
در [[تاریخ یعقوبی]]، از منابع تاریخی قرن سوم، آمده است که جنازه فاطمه(س) شبانه [[دفن]] شد و هنگام خاکسپاری، فقط [[سلمان]] و [[ابوذر]] و [[مقداد]] حضور داشتند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۱۱۵.</ref> [[فتال نیشابوری]] تعداد حاضران را کمی بیش از این دانسته است.<ref name=":6">فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> | در [[تاریخ یعقوبی]]، از منابع تاریخی قرن سوم، آمده است که جنازه فاطمه(س) شبانه [[دفن]] شد و هنگام خاکسپاری، فقط [[سلمان]] و [[ابوذر]] و [[مقداد]] حضور داشتند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۱۱۵.</ref> [[محمد بن حسن فتال نیشابوری|فتال نیشابوری]] تعداد حاضران را کمی بیش از این دانسته است.<ref name=":6">فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> | ||
امام علی(ع) پس از دفن فاطمه(س)، آثار قبر را از بین برد تا قبر مشخص نباشد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۹۳.</ref> | امام علی(ع) پس از دفن فاطمه(س)، آثار قبر را از بین برد تا قبر مشخص نباشد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۹۳.</ref> | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
==وقایع پس از خاکسپاری== | ==وقایع پس از خاکسپاری== | ||
امام علی(ع) برای پنهان ماندن قبر فاطمه(س) و جلوگیری از یافته شدن آن، علاوه بر از بین بردن آثار قبر،<ref>فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۲.</ref> هفت قبر<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل | امام علی(ع) برای پنهان ماندن قبر فاطمه(س) و جلوگیری از یافته شدن آن، علاوه بر از بین بردن آثار قبر،<ref>فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۲.</ref> هفت قبر<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۶۳.</ref> و به قولی چهل قبر<ref name=":2" /> دیگر نیز درست کرد. | ||
چنانکه در کتاب سلیم بن قیس آمده است، صبح روز بعد از دفن فاطمه(س)، [[ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب]] به همراه مردم، برای نماز خواندن بر جنازه رفتند و [[مقداد]] به آنها گفت که جنازه را دیشب دفن کرده‌اند.<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۷۰-۸۷۱.</ref> | چنانکه در کتاب سلیم بن قیس آمده است، صبح روز بعد از دفن فاطمه(س)، [[ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب]] به همراه مردم، برای نماز خواندن بر جنازه رفتند و [[مقداد]] به آنها گفت که جنازه را دیشب دفن کرده‌اند.<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۷۰-۸۷۱.</ref> | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق. | *کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق. | ||
*مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | *مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | ||
*نجمی، محمدصادق، [http://ensani.ir/fa/article/85362 «قبر فاطمه(س) یا قبر فاطمه بنت | *نجمی، محمدصادق، [http://ensani.ir/fa/article/85362 «قبر فاطمه(س) یا قبر فاطمه بنت اسد»]، سایت پرتال جامع علوم انسانی، تاریخ بازدید: ۶دی ۱۳۹۹ش. | ||
*یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، چاپ اول، بی‌تا. | *یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، چاپ اول، بی‌تا. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||