اراده تشریعی: تفاوت میان نسخه‌ها

# برخی همچون [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]] در [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]، اراده تشریعی را علم به [[مصلحت]] در افعال اختیاری [[تکلیف|مکلفان]] تعریف کرده‌اند که براساس آن دستورات الهی صورت می‌گیرد.<ref>نگاه کنید به: خراسانی، کفایة‌الاصول، مؤسسه آل البیت(ع)، ص۶۷ و۶۸؛ محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۰.</ref> این تعریف را به مشهور [[فلسفه اسلامی|فلاسفه]] نسبت داده‌اند.<ref>بحرانی، معجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۱۰۵.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|آیت الله مکارم شیرازی]]، با تقسیم اراده به ذاتی و فعلی، اراده ذاتی را عین علم و ذات الهی و اراده فعلی را عین ایجاد دانسته است. از نظر وی، [[علم خدا]] به مصلحت بندگان در [[احکام شرعی|احکام]] و قوانین شرعی، اراده ذاتی و اراده او بر [[واجب|وجوب]] واجبات و [[حرام|حرمت]] محرمات، اراده فعلی است. اراده تشریعی، از دیدگاه او، سرچشمه دستورات و احکام الهی (واجبات و محرمات) و به تعبیری عین آنها است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶۸.</ref>

# از نظر عده‌ای مانند [[علی‌اکبر فیض مشکینی|آیت الله مشکینی]] اراده تشریعی، آن است که کسی اراده کند شخص دیگری عملی را به اراده و [[جبر و اختیار|اختیار]] خودش انجام دهد؛ مانند اراده تشریعی [[خدا|خداوند]] به انجام دادن [[واجبات]] و [[عبادات]] توسط بندگانش یا اراده شخصی به انجام فعلی از سوی فرزند یا خادمش بدون اجبار.<ref>مشکینی، اصطلاحات الاصول، ۱۳۷۱ش، ص۲۹؛ موسوی بجنوردی، منتهی الاصول، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۸۲.</ref> به بیان دیگر، اراده قانون‌گذار یا شارع در به‌جا آوردن عملی توسط مکلفان و با اختیار خودشان را اراده تشریعی می‌نامند.<ref>مرکز اطلاعات و منابع اسلامی، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۲.</ref> به تعبیر [[جعفر سبحانی|آیت الله سبحانی]]، اگر [[اراده الهی]] به تشریع و جعل احکام تعلق بگیرد، اراده تشریعی نامیده می‌شود.<ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶.</ref>  

به گفته آیت الله سبحانی، اراده تشریعی، اختیار انسان را سلب نمی‌کند. ازاین‌رو، بندگان به دو گروه فرمان‌بر و نافرمان تقسیم می‌شوند.<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۱۰، ص۲۵۳.</ref>