پرش به محتوا

حدیث علی مع الحق: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
خط ۲۹: خط ۲۹:
* «عَلِی مَعَ الْحَقِّ اَوِ الْحَقُّ مَعَ عَلِی حَیثُمَا دَارَ»(هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴ق، ج۷ ص۲۳۵.)
* «عَلِی مَعَ الْحَقِّ اَوِ الْحَقُّ مَعَ عَلِی حَیثُمَا دَارَ»(هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴ق، ج۷ ص۲۳۵.)
* «عَلِی مَعَ القُرآنِ وَ القُرآنُ مَعَ عَلِی، لَن یفتَرِقا حَتّی یرِدا عَلَی الحَوضَ.»(زمخشری، ربیع الأبرار، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۷۳.)
* «عَلِی مَعَ القُرآنِ وَ القُرآنُ مَعَ عَلِی، لَن یفتَرِقا حَتّی یرِدا عَلَی الحَوضَ.»(زمخشری، ربیع الأبرار، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۷۳.)
* «فَوَاللّه إنَکَ لَعلَی الْحَقِّ وَالْحَقُّ مَعَک»(حاکم نیسابوری، مستدرک الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۲۹.)}}
* «فَوَاللّه إنَکَ لَعلَی الْحَقِّ وَالْحَقُّ مَعَک»(حاکم نیشابوری، مستدرک الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۲۹.)}}
نقل‌های مختلف این حدیث در کتاب‌هایی همچون [[کشف الیقین]]،<ref>علامه حلی، کشف الیقین، ۱۴۱۱ق، ص۲۳۳-۲۳۶.</ref> [[کشف الغمه فی معرفه الائمه|کشف الغمه]]،<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۱۴۶-۱۴۸.</ref> [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]]،<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۴ق، ج۳۸، ص۲۹-۴۰.</ref> [[الغدیر (کتاب)|الغدیر]]<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۲۵۱-۲۵۶.</ref> و [[میزان الحکمه (کتاب)|میزان الحکمه]]<ref> ری‌شهری، میزان الحکمة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۸۴.</ref> آمده است. [[سید هاشم بحرانی]] در [[غایة المرام و حجة الخصام (کتاب)|غایةالمرام]] به این حدیث و احادیث مشابه آن در دو باب و در قالب ۲۶ مورد پرداخته است.<ref>آمدی، غایة المرام، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۲۸۲-۲۹۱.</ref>
نقل‌های مختلف این حدیث در کتاب‌هایی همچون [[کشف الیقین]]،<ref>علامه حلی، کشف الیقین، ۱۴۱۱ق، ص۲۳۳-۲۳۶.</ref> [[کشف الغمه فی معرفه الائمه|کشف الغمه]]،<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۱۴۶-۱۴۸.</ref> [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]]،<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۴ق، ج۳۸، ص۲۹-۴۰.</ref> [[الغدیر (کتاب)|الغدیر]]<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۲۵۱-۲۵۶.</ref> و [[میزان الحکمه (کتاب)|میزان الحکمه]]<ref> محمدی ری‌شهری، میزان الحکمة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۸۴.</ref> آمده است. [[سید هاشم بحرانی]] در [[غایة المرام و حجة الخصام (کتاب)|غایةالمرام]] به این حدیث و احادیث مشابه آن در دو باب و در قالب ۲۶ مورد پرداخته است.<ref>آمدی، غایة المرام، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۲۸۲-۲۹۱.</ref>
== اعتبار==
== اعتبار==
برخی بر این باورند که برخی از این احادیث، قطعی و ثابت<ref>میلانی، شرح منهاج الکرامة، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۹۵.</ref> و مورد اتفاق<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۱۱۰.</ref> [[فریقین]]<ref>طالقانی، منهج الرشاد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۰ و۳۱.</ref> و [[متواتر]] هستند.<ref>حر عاملی، إثبات الهداة، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۳۱۸.</ref> همچنین گفته شده که پاره‌ای از متون این احادیث، از عالی‌ترین درجه اعتبار برخوردارند و تواتر و قطعی بودن آن مورد قبول محدثان [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] است.<ref>فقیه ایمانی، حق با علی است، ۱۳۷۷ق، ص۴۷.</ref> همچنین ایرادی به راویان و [[سند روایت|سند]] این حدیث گرفته نشده است.<ref>شیخ مفید، الجمل، ۱۴۱۳ق، ص۸۱.</ref>  
برخی بر این باورند که برخی از این احادیث، قطعی و ثابت<ref>میلانی، شرح منهاج الکرامة، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۹۵.</ref> و مورد اتفاق<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۱۱۰.</ref> [[فریقین]]<ref>طالقانی، منهج الرشاد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۰ و۳۱.</ref> و [[متواتر]] هستند.<ref>حر عاملی، إثبات الهداة، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۳۱۸.</ref> همچنین گفته شده که پاره‌ای از متون این احادیث، از عالی‌ترین درجه اعتبار برخوردارند و تواتر و قطعی بودن آن مورد قبول محدثان [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] است.<ref>فقیه ایمانی، حق با علی است، ۱۳۷۷ق، ص۴۷.</ref> همچنین ایرادی به راویان و [[سند روایت|سند]] این حدیث گرفته نشده است.<ref>شیخ مفید، الجمل، ۱۴۱۳ق، ص۸۱.</ref>  
خط ۳۸: خط ۳۸:
[[ابن تیمیه حرانی]] در کتاب [[منهاج السنة النبویه (کتاب)|منهاج السنة]] معتقد است که این [[حدیث]] را کسی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] حتی با اسناد ضعیف هم نقل نکرده است. او [[علامه حلی]] را به خاطر نقل این حدیث سرزنش کرده و او را دروغگو دانسته است.<ref>ابن تیمیه، منهاج السنه، ۱۴۰۶ق، ج۴، ص۲۳۸.</ref> محققان [[شیعه]] در پاسخ ابن تیمیه به احادیث [[صحابه]] از پیامبر(ص) در این باره اشاره کرده‌اند.<ref>امینی، نظرة فی کتاب منهاج السنة النبویة، ص۱۰۴؛ فقیه ایمانی، حق با علی است، ۱۳۷۷ش، ص۹۸.</ref> همچنین [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] در کتاب [[الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)|الغدیر]]، پس از نقل سخنان ابن تیمیه، روایات فراوانی از بزرگان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] و کتب معتبر آنان نقل کرده است.<ref> امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۲۵۱-۲۵۶.</ref>
[[ابن تیمیه حرانی]] در کتاب [[منهاج السنة النبویه (کتاب)|منهاج السنة]] معتقد است که این [[حدیث]] را کسی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] حتی با اسناد ضعیف هم نقل نکرده است. او [[علامه حلی]] را به خاطر نقل این حدیث سرزنش کرده و او را دروغگو دانسته است.<ref>ابن تیمیه، منهاج السنه، ۱۴۰۶ق، ج۴، ص۲۳۸.</ref> محققان [[شیعه]] در پاسخ ابن تیمیه به احادیث [[صحابه]] از پیامبر(ص) در این باره اشاره کرده‌اند.<ref>امینی، نظرة فی کتاب منهاج السنة النبویة، ص۱۰۴؛ فقیه ایمانی، حق با علی است، ۱۳۷۷ش، ص۹۸.</ref> همچنین [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] در کتاب [[الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)|الغدیر]]، پس از نقل سخنان ابن تیمیه، روایات فراوانی از بزرگان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] و کتب معتبر آنان نقل کرده است.<ref> امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۲۵۱-۲۵۶.</ref>
== راویان ==
== راویان ==
روایت علی مع الحق از سوی [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و ۲۳ تن از [[صحابه]] نقل شده است<ref>رضوانی، شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۵۵؛ فقیه ایمانی، حق با علی است، ۱۳۷۷ش، ص۴۸-۴۹.</ref> که از جمله آنها [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|خلیفه اول]]،<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج ۱، ص۸۸.</ref> [[سعد بن عباده]]،<ref> حرعاملی، اثبات الهدی، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۲۹۸؛ طبری، کامل البهائی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۲۵؛ مرعشی، إحقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۴۸.</ref> [[ابوذر غفاری]]،<ref>اسکافی، نقض العثمانیه، ۱۳۷۸ش، ص۲۲۸؛ شجری جرجانی، ترتیب الأمالی الخمیسیة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۸۹.</ref> [[مقداد بن عمرو|مقداد]]،<ref> مرعشی، إحقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۷.</ref> [[سلمان فارسی]]،<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۴۱؛ هلالی، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ص۸۸۱؛ شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۲.</ref> [[عمار یاسر]]،<ref> اسکافی، المعیار و الموازنة، ۱۴۰۲ق، ص۳۵–۳۶؛ متقی هندی، کنز العمال، ۱۴۰۱ق، ج۱۱، ص۶۱۳.</ref> [[ابوموسی اشعری]]،<ref> ابن مردویه، مناقب علی(ع)، ۱۴۲۴ق، ص۱۱۵.</ref>[[ابوایوب انصاری]]،<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۱۸۸؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۴۷۲؛ ابن العدیم، بغیة الطلب، بیروت، ج۱، ص۲۹۲.</ref> [[سعد بن ابی‌وقاص]]،<ref> ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۲۰، ص۳۶۱؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴ق، ج۷، ص۲۳۵.</ref> [[عبدالله بن عباس]]،<ref> حموی الشافعی، فرائد السمطین، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۱۷۷؛ قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۳۱۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۴۲؛ گنجی الشافعی، کفایة الطالب، ۱۴۰۴ق، ص۱۸۷؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۲، ص۳؛ ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۴۱۴؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۴۶.</ref> [[جابر بن عبدالله انصاری]]،<ref> قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۷۳.</ref> و [[حذیفة بن یمان]]<ref>خوارزمی، المناقب، ۱۴۱۱ق، ص۱۷۷؛ ابن طاوس، الطرائف، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۱۰۳.</ref> [[عایشه]]<ref> ابن مردویه، مناقب علی(ع)، ۱۴۲۴ق، ص۱۱۵؛ علامه حلی، نهج الحق، ۱۹۸۲م، ص۲۲۵؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۱۵۴.</ref> و [[ام سلمه]]<ref>حاکم نیشابوری، مستدرک الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۲۹؛ ابن مردویه، مناقب علی(ع)، ۱۴۲۴ق، ص۱۱۵؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۲۲؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۴۴۹؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۶۰.</ref> هستند.
روایت علی مع الحق از سوی [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و ۲۳ تن از [[صحابه]] نقل شده است<ref>رضوانی، شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۵۵؛ فقیه ایمانی، حق با علی است، ۱۳۷۷ش، ص۴۸-۴۹.</ref> که از جمله آنها [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|خلیفه اول]]،<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج ۱، ص۸۸.</ref> [[سعد بن عباده]]،<ref> حرعاملی، اثبات الهدی، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۲۹۸؛ طبری، کامل البهائی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۲۵؛ شوشتری، إحقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۴۸.</ref> [[ابوذر غفاری]]،<ref>اسکافی، نقض العثمانیه، ۱۳۷۸ش، ص۲۲۸؛ شجری جرجانی، ترتیب الأمالی الخمیسیة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۸۹.</ref> [[مقداد بن عمرو|مقداد]]،<ref> شوشتری، إحقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۷.</ref> [[سلمان فارسی]]،<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۴۱؛ هلالی، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ص۸۸۱؛ شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۲.</ref> [[عمار یاسر]]،<ref> اسکافی، المعیار و الموازنة، ۱۴۰۲ق، ص۳۵–۳۶؛ متقی هندی، کنز العمال، ۱۴۰۱ق، ج۱۱، ص۶۱۳.</ref> [[ابوموسی اشعری]]،<ref> ابن مردویه، مناقب علی(ع)، ۱۴۲۴ق، ص۱۱۵.</ref>[[ابوایوب انصاری]]،<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۱۸۸؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۴۷۲؛ ابن العدیم، بغیة الطلب، بیروت، ج۱، ص۲۹۲.</ref> [[سعد بن ابی‌وقاص]]،<ref> ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۲۰، ص۳۶۱؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴ق، ج۷، ص۲۳۵.</ref> [[عبدالله بن عباس]]،<ref> حموی الشافعی، فرائد السمطین، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۱۷۷؛ قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۳۱۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۴۲؛ گنجی الشافعی، کفایة الطالب، ۱۴۰۴ق، ص۱۸۷؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۲، ص۳؛ ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۴۱۴؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۴۶.</ref> [[جابر بن عبدالله انصاری]]،<ref> قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۷۳.</ref> و [[حذیفة بن یمان]]<ref>خوارزمی، المناقب، ۱۴۱۱ق، ص۱۷۷؛ ابن طاوس، الطرائف، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۱۰۳.</ref> [[عایشه]]<ref> ابن مردویه، مناقب علی(ع)، ۱۴۲۴ق، ص۱۱۵؛ علامه حلی، نهج الحق، ۱۹۸۲م، ص۲۲۵؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۱۵۴.</ref> و [[ام سلمه]]<ref>حاکم نیشابوری، مستدرک الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۲۹؛ ابن مردویه، مناقب علی(ع)، ۱۴۲۴ق، ص۱۱۵؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۲۲؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۴۴۹؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۶۰.</ref> هستند.


در روایات [[اهل البیت علیهم السلام|اهل‌بیت(ع)]] به نقل از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] از اجدادش به این [[حدیث]] اشاره شده است.<ref> حامدحسین، عبقات الانوار، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۲۲۲.</ref>
در روایات [[اهل البیت علیهم السلام|اهل‌بیت(ع)]] به نقل از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] از اجدادش به این [[حدیث]] اشاره شده است.<ref> حامدحسین، عبقات الانوار، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۲۲۲.</ref>
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:
* ذهبی، شمس الدین محمد بن أحمد، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالمعرفة للطباعة والنشر، ۱۳۸۲ق.
* ذهبی، شمس الدین محمد بن أحمد، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالمعرفة للطباعة والنشر، ۱۳۸۲ق.
* رضوانی، علی‌اصغر، شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات، تهران، نشر مشعر، چاپ دوم، ۱۳۸۴ش.
* رضوانی، علی‌اصغر، شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات، تهران، نشر مشعر، چاپ دوم، ۱۳۸۴ش.
* ری‌شهری، محمد، میزان الحکمة، قم،‌ دارالحدیث، ۱۴۲۲ق.
* محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمة، قم،‌ دارالحدیث، ۱۴۲۲ق.
* زمخشری، جارالله، ربیع الأبرار ونصوص الأخیار بیروت، مؤسسة الأعلمی، ۱۴۱۲ق.
* زمخشری، جارالله، ربیع الأبرار ونصوص الأخیار بیروت، مؤسسة الأعلمی، ۱۴۱۲ق.
* سبحانی، جعفر، الأضواء علی عقائد الشیعة الإمامیة، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، بی‌تا.
* سبحانی، جعفر، الأضواء علی عقائد الشیعة الإمامیة، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، بی‌تا.
خط ۱۴۱: خط ۱۴۱:
* مجلسی، محمدباقر، حق الیقین، تهران، انتشارات اسلامیه، بی‌تا.
* مجلسی، محمدباقر، حق الیقین، تهران، انتشارات اسلامیه، بی‌تا.
* محدث ارموی، میرجلال‌الدین، تعلیقات نقض، تهران، انتشارات انجمن آثار ملی، ۱۳۵۸ش.
* محدث ارموی، میرجلال‌الدین، تعلیقات نقض، تهران، انتشارات انجمن آثار ملی، ۱۳۵۸ش.
* مرعشی، قاضی نورالله، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ق.
* شوشتری، قاضی نورالله، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، قم، مکتبة آیة‌الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ق.
* مغنیه، محمدجواد، الجوامع و الفوارق بین السنة و الشیعة، بیروت، مؤسسة عزالدین، ۱۴۱۴ق.
* مغنیه، محمدجواد، الجوامع و الفوارق بین السنة و الشیعة، بیروت، مؤسسة عزالدین، ۱۴۱۴ق.
* مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، حدیقة الشیعة، قم، انتشارات انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۸۳ش.
* مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، حدیقة الشیعة، قم، انتشارات انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۸۳ش.