سید محمدمهدی بحرالعلوم: تفاوت میان نسخه‌ها

| توضیح تصویر      =مزار سید محمدمهدی بحرالعلوم در [[مسجد شیخ طوسی (نجف)|مسجد شیخ طوسی]]

| تالیفات          = المصابیح • الفوائدالرجالیة • تحفة الکرام فی تاریخ مکة و البیت الحرام • [[رساله سیر و سلوک (کتاب)|تحفة الملوک فی السیر و السلوک]] • دیوان شعر و ...

'''سید محمدمهدی بحرالعلوم''' ([[سال ۱۱۵۵ هجری قمری|۱۱۵۵]]-[[سال ۱۲۱۲ هجری قمری|۱۲۱۲ق]]) از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] و عهده‌دار ریاست عامه [[شیعه|شیعیان]] در [[قرن دوازدهم هجری قمری|قرن دوازدهم]] و [[سیزدهم هجری قمری]] بود. بحرالعلوم در علوم مختلفی چون [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[حدیث]]، [[علم کلام|کلام]]، [[تفسیر]] و [[علم رجال|رجال]] تبحر داشت. او از شاگردان [[وحید بهبهانی]] و [[میرزا محمدمهدی خراسانی]] است. خراسانی او را به سبب مقام شامخ علمی‌اش، بحرالعلوم خواند. این لقب که پیش از آن به کسی داده نشده بود، بعدها عنوان خاندان وی شد که تا امروز به آن شهرت دارند.

سید محمدمهدی بحرالعلوم در [[۲۴ رجب]] سال [[سال ۱۲۱۲ هجری قمری|۱۲۱۲ق]]<ref>حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۴.</ref> در ۵۷ سالگی درگذشت و در کنار قبر [[شیخ طوسی]] در [[مسجد شیخ طوسی (نجف)|مسجد شیخ طوسی]] در نجف به خاک سپرده شد.

بحرالعلوم تحصیلات خود را در کربلا و نزد پدر و [[یوسف بحرانی]] صاحب [[الحدائق الناضرة|حدائق]] آغاز کرد و بعد به [[نجف]] رفت و نزد [[مهدی بن محمد فتونی عاملی]]، [[محمدتقی دورقی]] و [[محمدباقر هزارجریبی]] به کسب علم پرداخت. سپس به [[کربلا]] بازگشت و در درس [[وحید بهبهانی]] شرکت کرد.<ref> مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۱، ص۲۳۴؛ حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۴۱۶.</ref> او در سال ۱۱۸۶ق به [[مشهد]] سفر کرد و هفت سال در آنجا اقامت گزید. در این مدت گذشته از شرکت در مجالس علمی و مباحثه با علما، نزد [[میرزا محمدمهدی خراسانی]] به فراگیری [[فلسفه]] پرداخت و میرزا محمدمهدی او را به سبب مقام علمی‌اش بحرالعلوم (دریای دانش‌ها) خواند. این لقب که پیش از آن به کسی داده نشده بود، بعدها عنوان خاندان وی شد که تا امروز به آن شهرت دارند.<ref> بحرالعلوم، الفوائد الرجالیة، ۱۳۶۳ش، ج۱، مقدمه، ص۴۳؛ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۱۵۹.</ref>

* [[جعفر نجفی]]، صاحب [[کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء (کتاب)|کشف‌الغطاء]]

* [[محمدتقی بن حسین دلدار علی نقوی|سید دلدارعلی هندی]]<ref> خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۲ق، ج۷، ص۲۰۴؛ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۱۵۹-۱۶۰.</ref>

در دوران ریاست عامّه بحرالعلوم در مسایل فتوایی مردم را به [[تقلید]] از [[شیخ جعفر نجفی]] رهنمون کرد. برای [[قضا]] و رسیدگی به خصومات، شیخ محی‌الدین را معرفی نمود. برای اقامه جماعت، [[شیخ حسین نجف]] عالم و زاهد و امام جماعت [[مسجد هندی]] را منصوب کرد. همچنین شاگردش [[سید جواد عاملی]] مؤلف [[مفتاح الکرامه]]، را به تدوین کتب، از جمله تقریرات درس خود او که محور آن کتاب وافی [[فیض کاشانی]] بود، تشویق کرد.

علامه بحرالعلوم نیز علاوه بر تدریس [[فقه]] و [[حدیث]]، به امور مردم رسیدگی می‌کرد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۱۵۹.</ref>

اجتناب بحرالعلوم از سخت‌گیری در امور جاری زندگی و نیز سخاوت و همت بلند او زبانزد همگان بود، چندان که برخی به گرایش‌های [[عرفان|عرفانی]] در وی معتقد شده‌اند و تأثیر این گرایش را در دست‌پروردگان و برخی از علمای پس از او نمی‌توان انکار کرد.{{مدرک}}

معاصران بحرالعلوم به مقام علم و [[تقوا|تقوای]] او اذعان کرده‌اند. استاد او، [[وحید بهبهانی]]، در سال‌های پایانی عمر، در مسایل فقهی از او نظرخواهی می‌کرد.<ref> حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۴۱۶.</ref>

خبر تشرف وی به حضور [[امام زمان(عج)]] به حد [[تواتر]] رسیده است و اصل این تشرف را هیچ‌یک از دانشمندان معاصر یا متأخر از او، انکار نکرده‌اند.<ref>حبیب‌آبادی، مكارم الآثار، ج۲، ص۴۱۸.</ref> [[سید محمدحسین حسینی تهرانی]] گفته است از بعضی از كلمات‌ بزرگان‌ استفاده‌ می‌شود كه‌ باب‌ امكان‌ تشرّف‌ به‌ خدمت‌ امام زمان(َع) پيوسته‌ برای او باز بوده‌ است‌.<ref>رساله سير و سلوك منسوب به بحرالعلوم، ص۲۱.</ref> همچنین از سید محمدحسن الهی برادر [[علامه طباطبایی]] نقل شده که روح‌ بسياری از علما را حاضر كرديم‌ و از آنها سؤالاتی نموديم‌ مگر روح‌ [[سید ابن طاووس]] و روح سيد مهدی بحرالعلوم‌ را. اين‌ دو نفر گفته‌ بودند: ما وقف‌ خدمت‌ حضرت‌ اميرالمؤمنين‌(ع) هستيم‌، و ابداً مجالی برای پائين‌ آمدن‌ نداريم‌.<ref>طهرانی، معادشناسی، ج۱، ص۱۸۶</ref>

* آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، ۱۴۰۳ق.

* امین، سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، ۱۴۰۳ق.