پرش به محتوا

کوه نور: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۶۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۷ نوامبر ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری
جز (ویرایش)
جز (تمیزکاری)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:غار حراء.jpg|بندانگشتی|تصویری از غار حراء - مکانی که پیامبر در آنجا عبادت می‌کرد|alt=تصویری از [[غار حرا]] - مکانی که پیامبر در آنجا عبادت می‌کرد.]]
[[پرونده:غار حراء.jpg|بندانگشتی|تصویری از غار حراء - مکانی که پیامبر در آنجا عبادت می‌کرد|alt=تصویری از [[غار حرا]] - مکانی که پیامبر در آنجا عبادت می‌کرد.]]
'''کوه حِراء'''، در شهر [[مکه]]، اولین جایگاه نزول [[وحی]] بر [[حضرت محمد (ص)]] که به همین دلیل '''جَبَلُ النّور''' ('''کوه نور''') هم خوانده می‌شود. غار حِراء در این کوه واقع است و [[پیامبر)]] پیش از [[اسلام]] هر سال مدتی را در آن به خلوت و عبادت می‌گذراند<ref>فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۲۷۹.</ref> و خدا آن حضرت را در آنجا به رسالت مبعوث کرد.
'''کوه نور''' یا '''جَبَلُ النّور''' کوهی در [[مکه]] که غار حِراء(محل بعثت پیامبر اکرم) در آن واقع است.
== مشخصات کوه ==
== مشخصات کوه ==
کوه حِراء در شمال شرقی مکه قرار دارد. این کوه شکلی مخروطی دارد و از دیگر کوه‌هایی که شهر مکه بر دامنه آنها واقع شده، مستقل است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۷.</ref> فاصله کوه حراء تا [[مسجد الحرام]] یک فرسنگ<ref>رجوع کنید به ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن بطوطة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> حدود شش کیلومتر است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۷.</ref> این کوه که مشرف بر [[منا|مِنا]] و در کنار مسیر مِنا ـ عرفات است،<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن بطوطة، ج۱، ص۱۵۸؛ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۷.</ref> در گذشته با مکه فاصله داشت؛ اما امروزه، به‌سبب توسعه شهر مکه، داخل شهر قرار گرفته و ساختمان‌های مسکونی آن را احاطه کرده است.  
کوه نور در شمال شرقی مکه قرار دارد. این کوه شکلی مخروطی دارد و از دیگر کوه‌هایی که شهر مکه بر دامنه آنها واقع شده، مستقل است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۷.</ref> فاصله کوه نور تا [[مسجد الحرام]] یک فرسنگ<ref>رجوع کنید به ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن بطوطة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> حدود شش کیلومتر است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۷.</ref> این کوه که مشرف بر [[منا|مِنا]] و در کنار مسیر مِنا ـ عرفات است،<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن بطوطة، ج۱، ص۱۵۸؛ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۷.</ref> در گذشته با مکه فاصله داشت؛ اما امروزه، به‌سبب توسعه شهر مکه، داخل شهر قرار گرفته و ساختمان‌های مسکونی آن را احاطه کرده است.  


ارتفاع آن از سطح دریا ۵۶۰ متر است<ref>عبدالغنی، تاریخ امراء المکه، ص۲۲.</ref> و فقط از یک مسیر می‌توان از آن صعود کرد و آن راهی است که از دیگر جاها جدا شده است.<ref>حمیری، الروض المعطار، ص۱۹۰.</ref> آب و سبزه نیز در آن دیده نمی‌شود.<ref>یاقوت حموی، معجمع البلدان، ذیل مادّه.</ref> قله حراء حدود چهل متر مربع مساحت دارد. اطراف قله باز است و هیچ صخره یا مانعی در برابر کسی که می‌خواهد اطراف را تماشا کند، وجود ندارد.
ارتفاع آن از سطح دریا ۵۶۰ متر است<ref>عبدالغنی، تاریخ امراء المکه، ص۲۲.</ref> و فقط از یک مسیر می‌توان از آن صعود کرد و آن راهی است که از دیگر جاها جدا شده است.<ref>حمیری، الروض المعطار، ص۱۹۰.</ref> آب و سبزه نیز در آن دیده نمی‌شود.<ref>یاقوت حموی، معجمع البلدان، ذیل مادّه.</ref> قله حراء حدود چهل متر مربع مساحت دارد. اطراف قله باز است و هیچ صخره یا مانعی در برابر کسی که می‌خواهد اطراف را تماشا کند، وجود ندارد.


== مشخصات غار ==
== غار حرا ==
[[پرونده:پیامبر در غار حرا - دریافت وحی - هزاران فرشته در حال نظاره- کتاب سیره النبی- قرن یازدهم.jpg|alt=پیامبر در [[غار حرا]] در حال دریافت وحی و هزاران فرشته در حال نظاره در کتاب سیره النبی که در قرن یازدهم هجری به دستور سلطان مراد سوم حاکم عثمانی و توسط سید سلیمان کسیم پاشا تهیه شده است.|thumb|[[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در غار حرا در حال دریافت [[وحی]] و هزاران [[فرشته]] در حال نظاره در کتاب سیره النبی که در قرن یازدهم هجری به دستور [[سلطان مراد سوم]] [[حاکم عثمانی]] و توسط [[سید سلیمان کسیم پاشا]] تهیه شده است.
[[پرونده:پیامبر در غار حرا - دریافت وحی - هزاران فرشته در حال نظاره- کتاب سیره النبی- قرن یازدهم.jpg|alt=پیامبر در [[غار حرا]] در حال دریافت وحی و هزاران فرشته در حال نظاره در کتاب سیره النبی که در قرن یازدهم هجری به دستور سلطان مراد سوم حاکم عثمانی و توسط سید سلیمان کسیم پاشا تهیه شده است.|thumb|[[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در غار حرا در حال دریافت [[وحی]] و هزاران [[فرشته]] در حال نظاره در کتاب سیره النبی که در قرن یازدهم هجری به دستور [[سلطان مراد سوم]] [[حاکم عثمانی]] و توسط [[سید سلیمان کسیم پاشا]] تهیه شده است.]]
]]غار حِراء در بالاترین نقطه‌ی کوه حراء واقع شده است و فاصله بین غار و قله حدود بیست متر است. برای رسیدن به آن از میان دو صخره بسیار نزدیک به هم عبور می‌کنند. پس از آن، غار نمایان می‌شود.<ref>خادمی، راهنمای حج، ج۲، ص۱۵۷.</ref>
غار حِراء در بالاترین نقطه‌ی کوه نور واقع شده است و فاصله بین غار و قله حدود بیست متر است. برای رسیدن به آن از میان دو صخره بسیار نزدیک به هم عبور می‌کنند. پس از آن، غار نمایان می‌شود.<ref>خادمی، راهنمای حج، ج۲، ص۱۵۷.</ref>


انتهای غار کاملاً به سوی [[مسجدالحرام]] و [[کعبه]]، و دهانه آن تقریباً به سمت [[بیت‌المقدس]] است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۸.</ref> از بالای کوه حراء مسجدالحرام و گلدسته‌ها دیده می‌شوند.<ref>خادمی، راهنمای حج، ج۲، ص۱۵۷.</ref> وسعت دهانه غار به اندازه‌ای است که یک شخص با قد متوسط می‌تواند از آن عبور کند و در آنجا به [[نماز]] بایستد. داخل آن از هنگام طلوع تا غروب آفتاب روشن است، اما گرمای سوزان به آن نفوذ نمی‌کند.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۷ـ۱۰۸.</ref>
انتهای غار کاملاً به سوی [[مسجدالحرام]] و [[کعبه]]، و دهانه آن تقریباً به سمت [[بیت‌المقدس]] است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۸.</ref> از بالای کوه نور مسجدالحرام و گلدسته‌ها دیده می‌شوند.<ref>خادمی، راهنمای حج، ج۲، ص۱۵۷.</ref> وسعت دهانه غار به اندازه‌ای است که یک شخص با قد متوسط می‌تواند از آن عبور کند و در آنجا به [[نماز]] بایستد. داخل آن از هنگام طلوع تا غروب آفتاب روشن است، اما گرمای سوزان به آن نفوذ نمی‌کند.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۷ـ۱۰۸.</ref>


برخی مورخان، غار حراء را با [[غار ثور]] ــ که پیامبر اکرم (ص) هنگام [[هجرت]] از مکه به [[مدینه]]، به آن پناه بردــ اشتباه کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقی، اخبار مکه، ج۲، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۲۸۰؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰.</ref>
برخی مورخان، غار حراء را با [[غار ثور]] ــ که پیامبر اکرم (ص) هنگام [[هجرت]] از مکه به [[مدینه]]، به آن پناه بردــ اشتباه کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقی، اخبار مکه، ج۲، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۲۸۰؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰.</ref>


== کوه حراء در روایات دینی و تاریخی ==
برخی فقها [[زیارت]] غار حراء را از [[مستحبات]] اعمال [[حج]] ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به شهید اول، الدروس الشرعیه، ج۱، ص۴۶۸؛ سبزواری، ذخیرة المعاد، ص۶۹۵؛ قس ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، ج۱۵، جزء۲۶، ص۶۸.</ref> از گذشته تاکنون، مردم به زیارت [[غار حراء]] می‌روند و گفته شده است که دعا در آنجا مستجاب می‌شود.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۹۰؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۱۹۹، ۲۸۰.</ref>
روایت شده، [[حضرت آدم(ع)]] خانه کعبه را از سنگ‌های پنج کوه بنا کرد که یکی از آنها کوه حراء بود.<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ج۳، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۹۱.</ref> گفته شده که کوه حراء همان کوه فاران است که در [[تورات]] از آن یاد شده<ref>کتاب اول سموئیل نبی، ۱:۲۵.</ref>، اما ظاهراً فاران نامی است که به همه کوه‌های مکه اطلاق شده است نه فقط کوه حراء.<ref>عاملی، الصحیح، ج۱، ص۱۹۷.</ref>


گفته‌اند از معجزات [[پیامبر اکرم]] آن بود که کوه حراء در زیر پای آن حضرت به حرکت درآمد و سپس به فرمان پیامبر(ص) از حرکت بازایستاد.<ref>رجوع کنید به ابن‌حنبل، مسند، ج۲، ص۴۱۹؛ طبرسی، الاحتجاج، ج۱، ص۳۲۶؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج۵، ص۵۷.</ref>
== کوه نور در روایات دینی و تاریخی ==
روایت شده، [[حضرت آدم(ع)]] خانه کعبه را از سنگ‌های پنج کوه بنا کرد که یکی از آنها کوه نور بود.<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ج۳، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۹۱.</ref> گفته شده که نور همان کوه فاران است که در [[تورات]] از آن یاد شده<ref>کتاب اول سموئیل نبی، ۱:۲۵.</ref>، اما ظاهراً فاران نامی است که به همه کوه‌های مکه اطلاق شده است نه فقط کوه نور.<ref>عاملی، الصحیح، ج۱، ص۱۹۷.</ref>


از [[امام علی(ع)]] نقل شده است که [[پیامبر اسلام(ص)]] هر سال در حراء خلوت می‌گزید، من او را می‌دیدم و جز من کسی وی را نمی‌دید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، خطبه ۱۹۲، ص۲۲۲.</ref>
گفته‌اند از معجزات [[پیامبر اکرم]] آن بود که کوه نور در زیر پای آن حضرت به حرکت درآمد و سپس به فرمان پیامبر(ص) از حرکت بازایستاد.<ref>رجوع کنید به ابن‌حنبل، مسند، ج۲، ص۴۱۹؛ طبرسی، الاحتجاج، ج۱، ص۳۲۶؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج۵، ص۵۷.</ref>


این کوه در [[دوره جاهلیت]] نیز محترم بوده و در اشعار جاهلی از آن یاد شده است، از جمله در اشعار عَوف بن‌اَحْوَص و [[ابوطالب]] عموی پیامبر.<ref>رجوع کنید به بکری، معجم، ذیل مادّه؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۲۸۱؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰.</ref> نخستین کسی که در کوه حراء [[اعتکاف]] نمود، [[عبدالمطلب]]، نیای پیامبر، بود.<ref>ابن‌اثیر، ج۲، ص۱۵.</ref>
[[پیامبر(ص)]] پیش از [[اسلام]] هر سال مدتی را در آن به خلوت و عبادت می‌گذراند<ref>فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۲۷۹.</ref> از [[امام علی(ع)]] نقل شده است که [[پیامبر اسلام(ص)]] هر سال در غار حراء خلوت می‌گزید، من او را می‌دیدم و جز من کسی وی را نمی‌دید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، خطبه ۱۹۲، ص۲۲۲.</ref> 
 
این کوه در [[دوره جاهلیت]] نیز محترم بوده و در اشعار جاهلی از آن یاد شده است، از جمله در اشعار عَوف بن‌اَحْوَص و [[ابوطالب]] عموی پیامبر.<ref>رجوع کنید به بکری، معجم، ذیل مادّه؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۲۸۱؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰.</ref> نخستین کسی که در کوه نور [[اعتکاف]] نمود، [[عبدالمطلب]]، نیای پیامبر، بود.<ref>ابن‌اثیر، ج۲، ص۱۵.</ref>


== زیارت غار حراء ==
برخی فقها [[زیارت]] غار حراء را از [[مستحبات]] اعمال [[حج]] ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به شهید اول، الدروس الشرعیه، ج۱، ص۴۶۸؛ سبزواری، ذخیرة المعاد، ص۶۹۵؛ قس ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، ج۱۵، جزء۲۶، ص۶۸.</ref> از گذشته تاکنون، مردم به زیارت [[غار حراء]] می‌روند و گفته شده است که دعا در آنجا مستجاب می‌شود.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۹۰؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۱۹۹، ۲۸۰.</ref>
==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
* [[بقعه مبارکه]]
* [[بقعه مبارکه]]