احادیث طینت: تفاوت میان نسخه‌ها

  | صادره از    = [[امام سجاد(ع)]]، [[امام محمدباقر(ع)]]، [[امام جعفر صادق(ع)]]

  | راوی اصلی    =

  | اعتبار سند  = [[متواتر]]

  | منابع شیعه = [[الکافی]]، [[علل الشرایع]]، [[محاسن برقی|محاسن]]

بسیاری از اندیشمندان شیعه ضمن پذیرش صدور این احادیث، با رویکردهایی عرفانی، فلسفی و کلامی در مقام تحلیل و تفسیر این روایات برآمده‌اند<ref> غلامی و ذاکری، «طینت و عدل الهی»، ص۱۱۶.</ref> که به چند تحلیل اشاره می‌شود:

* استناد به علم پیشین الهی: طبق این دیدگاه اختلاف طینت‌ها تابع [[ایمان]] و [[کفر]] است نه بالعکس؛ زیرا خداوند به علم پیشین خود می‌دانست چه کسانی به اختیار خود ایمان می‌آورند و چه کسانی کافر می‌شوند؛ از این‌رو در آفرینش هم با آنها به همین صورت برخورد کرد و طالب خیر را از طینت پاکیزه و طالب شر را از طینت ناپاک آفرید. [[ملاصالح مازندرانی]] و علامه شبر قائل به این دیدگاه هستند.<ref>مازندرانی، شرح اصول کافی، ۱۳۸۲ق، ج۸، ص۵؛ شبر، مصابیح الانوار، ص۳۸.</ref>

* استناد به علم الهی به آینده انسان: بر اساس این نظر از آنجا که خداون به آینده افراد بشر آگاه است، آنان را با سرشت‌های گوناگون آفریده است.<ref> حلی، ۱۴۲۱ق، ص۳۸۴.</ref>

* اختلاف طینت تابع اطاعت و عصیان در تلکیف عالم ذر: این دیدگاه اختلاف طینت‌ها را فرع بر تکلیف و امتحان در [[عالم ذر]] و تابع اطاعت و عصیان در آن مرحله می‌بیند. بر این اساس خداوند برای ارواح مطیع مسکنی مناسب (طینت علیین) و برای ارواح گنهکار طینت سجین را آفرید.<ref>شبر، مصابیح الانوار، ص۳۸.</ref>

* تأثیر اجمالی طینت بر سعادت و شقاوت انسان: از نظر [[علامه طباطبایی]] سعادت و شقاوت انسان ارتباط مستقیمی با طینت او دارد؛ ولی به صورت علیت تامه نیست. به نظر او تربیت در تحقق خلق و خوی مؤثر است به همین دلیل تأثیر طینت انسان‌ها در به وجود آمدن خلق و خوی قطعی نیست. بر این اساس هیچ تعارضی میان پذیرش اجمال طینت و اختیار انسان نیست؛ بلکه طینت در حد زمینه و علت ناقصه محسوب می‌شود و اینکه سعادت و شقاوت انسان با اعمال اختیاری او رقم خواهد خورد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق،‌ج۸، ص۹۸-۹۹.</ref>

==تک‌نگاری==