آیه عدد: تفاوت میان نسخه‌ها

| آیات مرتبط= [[آیه]] ۱۲۹ سوره نساء

}}

   

==متن و ترجمه==

==شأن نزول==

# بر اساس [[روایت|روایتی]] از [[عایشه]]، این آیه درباره دختر یتیمی نازل شد که سرپرستش به مال و جمال او چشم دوخته بود و تصمیم داشت بدون دادن [[مهریه]] با او [[ازدواج]] کند. ازاین‌رو [[خداوند]] از ازدواج با دختران [[یتیم]] نهی کرد، مگر اینکه با آنها به عدالت رفتار کنند و [[مهریه|مَهرشان]] را طبق شأنشان ([[مهر المثل]]) پرداخت کنند و ازدواج با زنان دیگر را تا چهار زن جایز دانست.<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۵۵؛ طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۳، ص۱۰۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۱۰.</ref>

==دلالت بر جواز چند همسری==

از نظر [[مفسران]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۴۸۷؛ طباطبائی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۴، ص۱۶۸.</ref> و [[فقها]]،<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مفید، المقنعه، ۱۴۱۳ق، ص۵۱۷؛ کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۲، ص۳۷۴؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۲و۳.</ref> آیه عدد بر جواز [[تعدد زوجات]] تا چهار همسر دلالت دارد. [[علامه حلی]] جواز تعدد زوجات تا چهار زن را مورد قبول همه علما در همه زمان‌ها و مناطق دانسته است.<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء،‌ ۱۳۸۸ق، ص۶۳۸.</ref> بر حرمت ازدواج بیش از چهار زن به [[عقد ازدواج|عقد دائمی]] نیز به این آیه استناد شده است.<ref>کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۲، ص۳۷۴؛ طباطبایی، ریاض المسائل، ۱۴۱۹ق، ج۱۰، ص۲۱۷؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۲و۳.</ref> درباره عدم جواز ازدواج با بیش از چهار زن، ادعای [[اجماع]] شده است.<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۹۳؛‌ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۴۸۸؛ فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۲، ص۱۴۱.</ref> [[صاحب جواهر]] و [[شهید صدر]] جایز نبودن ازدواج با بیش از چهار زن را از [[ضروریات دین]] شمرده‌اند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۲؛ صدر، ماوراء الفقه،‌ ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۱۷۸.</ref> همچنین برای عدم جواز، به [[روایات]] نیز استناد شده است.<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء،‌ ۱۳۸۸ق، ص۶۳۸؛ فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۲، ص۱۴۱؛ طباطبایی، ریاض المسائل، ۱۴۱۹ق، ج۱۰، ص۲۱۶و۲۱۷.</ref>

گفته شده بیشتر مفسران و فقها «واو» در «مثنی و ثلاث و رباع» را به معنای واو جمع ندانسته‌اند؛ زیرا در این صورت جواز ازدواج تا نه زن لازم می‌آید.<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۲، ص۱۴۱.</ref> بر این اساس واو در این آیه به معنای تخییر است<ref>کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۲، ص۳۷۴؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۱۶۸؛ مغنیه، فقه الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۱۹۷.</ref> و آیه عدد بر جواز ازدواج با دو زن، سه زن یا چهار زن دلالت دارد، نه همه آن تعداد با هم که در این صورت‌ آیه بر جواز ازدواج با نه زن دلالت می‌کند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۳.</ref>

منظور از عدالت در آیه مذکور، عدالت در رفتارهایی مانند [[حق قسم|حق قَسم]] (تقسیم شب‌ها میان همسران) و [[نفقه]] دانسته شده است؛<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۸و۱۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۲۵۵؛ مغنیه، فقه الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۱۹۷.</ref> نه عدالت در محبت قلبی که خارج از اختیار انسان است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۲۵۵؛ مغنیه، فقه الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۱۹۷.</ref> در برخی روایات نیز عدالت در آیه، به عدالت در نفقه تفسیر شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۶۲و۳۶۳، قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۱۵۵.</ref>

==احکام یتیم==