کاربر ناشناس
حکمای اربعه تهران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Lohrasbi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Lohrasbi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
=== نظرات فلسفی === | === نظرات فلسفی === | ||
آقاعلی گرچه بزرگترین شارح [[ملاصدرا]] و ادامه دهنده حکمت متعالیه در عصر [[قاجار]] بود، در مباحث [[معاد جسمانی]]، اعتبارات ماهیت، معقولات ثانیه فلسفی، [[حرکت جوهری]] و مطالب مهم دیگرِ حکمت متعالیه، نظریات بدیعی از خود به جا گذاشته است.<ref>همان مقدمه، ص۵۷ - ۵۸</ref> وی به‌اندازه [[حاج ملاهادی سبزواری]] شهرت نداشت، ولی خلاقیت فلسفی او از سبزواری بیشتر بود.<ref>همان، ص۵۶ - ۵۸</ref> | آقاعلی گرچه بزرگترین شارح [[ملاصدرا]] و ادامه دهنده حکمت متعالیه در عصر [[قاجار]] بود، در مباحث [[معاد جسمانی]]، اعتبارات ماهیت، معقولات ثانیه فلسفی، [[حرکت جوهری]] و مطالب مهم دیگرِ حکمت متعالیه، نظریات بدیعی از خود به جا گذاشته است.<ref>همان مقدمه، ص۵۷ - ۵۸</ref> وی به‌اندازه [[حاج ملاهادی سبزواری]] شهرت نداشت، ولی خلاقیت فلسفی او از سبزواری بیشتر بود.<ref>همان، ص۵۶ - ۵۸</ref> | ||
== آقا محمدرضا قمشه‌ای == | |||
حکیم و عارف معاصرِ آقاعلی، آقامحمدرضا فرزند شیخ ابوالقاسم قمشه‌ای، متخلص به صهبا، در واقع مکمل آقاعلی در حوزه تهران بود و می‌توان او و آقاعلی و حاجی سبزواری را بزرگترین فلاسفه اسلامی قرن سیزدهم دانست. | |||
وی در ۱۲۴۱ق در قمشه اصفهان متولد شد و در همان شهر مقدّمات علوم دینی را فرا گرفت. سپس به اصفهان رفت و در محضر استادانی همچون ملامحمدجعفر لاهیجی (متوفی بعد از ۱۲۵۵) شارح مشاعر ملاصدرا، میرزاحسن نوری فرزند ملاعلی نوری، و آقا سیدرضی مازندرانی که استاد اصلی او در عرفان بود، به تحصیل پرداخت<ref>عبرت نائینی، ج۲، ص۶۷۵؛ صدوقی‌سها، ص۴۵ - ۴۶</ref>. وی در اصفهان زندگی ساده‌ای داشت و بیشتر اموال خود را صرف فقرا می‌کرد و از اصحاب قدرت گله‌مند بود. بعد از ۱۲۸۸، اصفهان را ترک کرد و در تهران اقامت گزید.<ref>صدرالدین شیرازی، مقدمه آشتیانی، ص صد و بیست و هفت؛ صدوقی‌سها، ص ۴۹</ref> آقامحمدرضا تا پایان عمر در تهران به تدریس عرفان و متونی مانند [[فصوص الحکم]]، [[فتوحات مکیه]] و [[مصباح الانس]] پرداخت، گرچه [[حکمت متعالیه]] را نیز تدریس می‌کرد و به [[حکمت اشراق|حکمت اشراق]] هم علاقه داشت. در عرفان آنچنان بود که برخی او را ابن‌عربی دوران جدید نامیده‌اند. گویا به عرفان عملی نیز توجه داشت و مرید یکی از پیران [[طریقه ذهبیه]] بود. خود نیز درویشانه می‌زیست و گاهی با طالبان درک محضرش، در خرابه‌های اطراف شهر ملاقات می‌کرد. به حسن اخلاق و تخلق به صفات نیک اشتهار داشت.<ref>معصوم‌علیشاه، ج ۳، ص ۵۰۸؛ صدوقی‌سها، ص۵۸</ref> | |||
با کسی مبارزه و عناد نداشت. [[میرزا ابوالحسن جلوه]] که به تسلط بر فلسفه مشائی معروف بود خواست با او در فلسفه معارضه کند. آقا محمدرضا بخوبی از عهده تدریس فلسفه مشاء بر آمد، ولی جلوه نتوانست فصوص‌الحکم و مفاتیح‌الغیب را تدریس کند. با اینهمه، آقا محمدرضا نخواست هیچگونه استفاده شخصی از این امر کند و خود را معارض با هیچکس نمی‌دانست.<ref> رجوع کنید به لاهیجی، مقدمه آشتیانی، ص ۷۲؛ صدوقی‌سها، ص ۵۸ ۵۹</ref> | |||
این عارف بزرگ در ۱۳۰۶ در تهران درگذشت و در ابن‌بابویه دفن شد.<ref>معصوم‌علیشاه، ج ۳، ص ۵۰۸ ۵۰۹؛ صدوقی‌سها، ص ۱۰۷</ref> | |||
=== آثار === | |||
بسیاری از آثار قمشه‌ای، از جمله اکثر غزلیاتی که با تخلص صهبا به سبک عراقی سروده بود، در دست نیست. چند رساله‌ای که از او باقی‌مانده، تقریباً همگی مضامین عرفانی دارند، از جمله رساله ولایت که ذیل شرح او بر فصّ شیثی از فصوص‌الحکم ابن‌عربی است، الخلافه‌الکبری، رساله فی وحده الوجود بل‌الموجود، رساله فی موضوع العلم و رساله فی تحقیق‌الاسفار الاربعه و همه آثار عرفانی او از شاهکارهای ادبیات عرفانی‌اند.<ref>صدوقی‌سها، ص۱۰۵ - ۱۰۷</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||