کاربر ناشناس
حکمای اربعه تهران: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Lohrasbi (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} == حوزه فلسفی تهران == در ۱۲۳۲ محمدحسین‌خان مروی، مدرسه مرو...» ایجاد کرد) |
imported>Lohrasbi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه= | {{در دست ویرایش ۲|ماه=آبان|روز=۳۰|سال=۱۳۹۴|چند = 2}} | ||
== حوزه فلسفی تهران == | == حوزه فلسفی تهران == | ||
در ۱۲۳۲ محمدحسین‌خان مروی، [[مدرسه مروی]] را در تهران بنا نهاد<ref>علی زنوزی، | در ۱۲۳۲ محمدحسین‌خان مروی، [[مدرسه مروی]] را در تهران بنا نهاد<ref>علی زنوزی، ج۳، ص۱۴۶ و پانویس۴؛ بامداد، ج۳، ص۳۹۷</ref> و [[فتحعلی شاه قاجار]](حکومت: ۱۲۱۲ - ۱۲۵۰) [[ملا علی نوری]] را به تهران دعوت کرد تا در این مدرسه به تربیت طلاب در علوم عقلی بپردازد، اما وی به علت کهولت سن و داشتن تعداد زیادی شاگرد در اصفهان، دعوت شاه را رد کرد و در عوض شاگرد برجسته خود، [[ملا عبداللّه زنوزی|ملا عبداللّه زُنوزی]]، را در ۱۲۳۷ برای تدریس فلسفه به تهران فرستاد. | ||
ملاعبداللّه زنوزی، که می‌توان او را مؤسس حوزه تهران دانست، در زنوز، از توابع مرند، به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلاتِ مقدماتی دینی در خوی، به [[کربلا]] رفت و به فراگرفتن [[اصول فقه]] پرداخت. مدتی نیز در [[قم]] به تحصیل فقه اشتغال داشت. سپس راهی اصفهان شد و در آنجا به فلسفه و حکمت علاقه‌مند گردید و مدتها نزد ملاعلی نوری به فراگرفتن فلسفه، مخصوصاً [[حکمت متعالیه]] ملاصدرا، پرداخت. سپس به عنوان استادی توانا در حکمت متعالیه صدرایی به تهران آمد و بیست سال، یعنی تا وفاتش در ۱۲۵۷، در مدرسه مروی به تدریس فلسفه پرداخت.<ref>علی زنوزی، | ملاعبداللّه زنوزی، که می‌توان او را مؤسس حوزه تهران دانست، در زنوز، از توابع مرند، به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلاتِ مقدماتی دینی در خوی، به [[کربلا]] رفت و به فراگرفتن [[اصول فقه]] پرداخت. مدتی نیز در [[قم]] به تحصیل فقه اشتغال داشت. سپس راهی اصفهان شد و در آنجا به فلسفه و حکمت علاقه‌مند گردید و مدتها نزد ملاعلی نوری به فراگرفتن فلسفه، مخصوصاً [[حکمت متعالیه]] ملاصدرا، پرداخت. سپس به عنوان استادی توانا در حکمت متعالیه صدرایی به تهران آمد و بیست سال، یعنی تا وفاتش در ۱۲۵۷، در مدرسه مروی به تدریس فلسفه پرداخت.<ref>علی زنوزی، ج۳، ص۱۴۵ - ۱۴۶</ref> | ||
==آقا علی مدرس == | ==آقا علی مدرس == | ||
اولین حکیم از حکمای اربعه، علی‌بن عبداللّه زنوزی مشهور به آقا علی‌مدرّس طهرانی و ملقب به حکیم مؤسس، فرزند و شاگرد ملاعبداللّه زنوزی، در ۱۲۳۴ در اصفهان تولد یافت. در سه سالگی با پدرش به تهران مهاجرت کرد. در آنجا تحصیلات مقدماتی را به پایان رساند و در محضر پدر سطوح [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] و [[کلام امامیه|کلام شیعی]] را فرا گرفت. سپس به | اولین حکیم از حکمای اربعه، علی‌بن عبداللّه زنوزی مشهور به آقا علی‌مدرّس طهرانی و ملقب به حکیم مؤسس، فرزند و شاگرد ملاعبداللّه زنوزی، در ۱۲۳۴ در اصفهان تولد یافت. در سه سالگی با پدرش به تهران مهاجرت کرد. در آنجا تحصیلات مقدماتی را به پایان رساند و در محضر پدر سطوح [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] و [[کلام امامیه|کلام شیعی]] را فرا گرفت. سپس به [[عتبات عالیات]] سفر کرد و به فراگرفتن علوم منقول پرداخت. پس از آن به ایران بازگشت و در اصفهان به تکمیل علوم معقول، مخصوصاً در محضر [[میرزا حسن نوری]] (متوفی بعد از ۱۲۶۷) و [[سید رضی لاریجانی]]، پرداخت. چندی نیز در قزوین محضر ملاآقا قزوینی (متوفی ۱۲۸۲) را درک کرد. در ۱۲۷۰، پس از اتمام تحصیلاتش در علوم عقلی، به تدریس در تهران پرداخت و هفت سال در مدرسه قاسم‌خان، مدتی در منزل خویش و متجاوز از بیست سال در [[مدرسه سپهسالار]]، مدرّس رسمی علوم معقول و منقول بود،<ref>علی زنوزی، ج۱، مقدمه کدیور، ص۳۱ - ۳۲؛ ج۳، ص۱۴۷ - ۱۴۸</ref> اگر چه تخصص و شهرتش در فلسفه بود.<ref>علی زنوزی، ج۱، مقدمه کدیور، ص ۳۳</ref> او نه تنها کتب ملاصدرا، از قبیل [[اسفار اربعه|اسفار]]، [[شرح الهدایة الاثیریة]]، [[المبدأ و المعاد]] و [[الشواهد الربوبیه]] را تدریس می‌کرد، بلکه شواهدی در دست است که متن [[شفا]] و [[حکمة الاشراق (کتاب)|حکمة الاشراق]] را نیز تعلیم می‌داده است.<ref>علی زنوزی، ج۱، مقدمه کدیور، ص۳۵</ref> آقاعلی پس از عمری بسیار پربار، چه از لحاظ تألیف و چه از لحاظ تربیت شاگردان برجسته، در ۱۳۰۷ در تهران درگذشت.<ref>همان، ص ۵۲</ref> | ||
=== آثار === | === آثار === | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
* تعلیقات بسیار مهمی بر اسفار و الشواهدالربوبیه و شرح الهدایه الاثیریه؛ | * تعلیقات بسیار مهمی بر اسفار و الشواهدالربوبیه و شرح الهدایه الاثیریه؛ | ||
* مقدمه بر [[مفاتیح الغیب]] ملاصدرا؛ | * مقدمه بر [[مفاتیح الغیب]] ملاصدرا؛ | ||
* تعلیقات بر [[شوارق الالهام]] لاهیجی و لمعات الهیه ملاعبداللّه زنوزی و تعدادی رساله مستقل در مسائل گوناگون حکمت<ref>علی زنوزی، ج ۳، مقدمه کدیور، | * تعلیقات بر [[شوارق الالهام]] لاهیجی و لمعات الهیه ملاعبداللّه زنوزی و تعدادی رساله مستقل در مسائل گوناگون حکمت<ref>علی زنوزی، ج ۳، مقدمه کدیور، ص۱۴ - ۱۵</ref>. | ||
مهمترین اثر او، بدایع الحکم به زبان فارسی است. بدایع الحکم در واقع سرآغاز بحث درباره فلسفه تطبیقی در دوران جدید در تاریخ فلسفه اسلامی است و از اهمیت تاریخی برخوردار است. | مهمترین اثر او، بدایع الحکم به زبان فارسی است. بدایع الحکم در واقع سرآغاز بحث درباره فلسفه تطبیقی در دوران جدید در تاریخ فلسفه اسلامی است و از اهمیت تاریخی برخوردار است. | ||
=== توجه به فلسفه غرب === | === توجه به فلسفه غرب === | ||
کنت دو گوبینو، (متوفی ۱۲۹۹/۱۸۸۲) سفیر فرانسه در ایران که ضمناً فیلسوف نیز بود، با آقاعلی رفت و آمد داشت و گویا او را برای تدریس فلسفه اسلامی به فرانسه دعوت کرد ولی آقاعلی نپذیرفت. آقاعلی به مطالب فلسفی مطرح در غرب نیز توجه داشت.<ref> | کنت دو گوبینو، (متوفی ۱۲۹۹/۱۸۸۲) سفیر فرانسه در ایران که ضمناً فیلسوف نیز بود، با آقاعلی رفت و آمد داشت و گویا او را برای تدریس فلسفه اسلامی به فرانسه دعوت کرد ولی آقاعلی نپذیرفت. آقاعلی به مطالب فلسفی مطرح در غرب نیز توجه داشت.<ref>علی زنوزی، ج۱، مقدمه کدیور، ص۴۸ - ۵۰</ref> علاقه او به کسب اطلاعات درباره فلسفه در غرب علاوه بر گزارش گوبینو، از طریق میرزاحسن‌خان اعتمادالسلطنه<ref>متوفی ۱۳۳۱</ref> که با او رفت و آمد نزدیک داشت، و بدیع‌الملک میرزا عمادالدوله<ref>متوفی بعد از ۱۳۱۶</ref> که سؤالات مطروح در بدایع الحکم را به او عرضه داشت، نیز قابل پی‌گیری است.<ref>همان، ص ۴۷۵۱</ref> | ||
[[علامه طباطبایی]]، آقاعلی را سرآغاز گفت و شنود فلسفی بین شرق و غرب در دوران جدید می‌دانست. | [[علامه طباطبایی]]، آقاعلی را سرآغاز گفت و شنود فلسفی بین شرق و غرب در دوران جدید می‌دانست. | ||
=== نظرات فلسفی === | === نظرات فلسفی === | ||
آقاعلی گرچه بزرگترین شارح [[ملاصدرا]] و ادامه دهنده حکمت متعالیه در عصر [[قاجار]] بود، در مباحث [[معاد جسمانی]]، اعتبارات ماهیت، معقولات ثانیه فلسفی، [[حرکت جوهری]] و مطالب مهم دیگرِ حکمت متعالیه، نظریات بدیعی از خود به | آقاعلی گرچه بزرگترین شارح [[ملاصدرا]] و ادامه دهنده حکمت متعالیه در عصر [[قاجار]] بود، در مباحث [[معاد جسمانی]]، اعتبارات ماهیت، معقولات ثانیه فلسفی، [[حرکت جوهری]] و مطالب مهم دیگرِ حکمت متعالیه، نظریات بدیعی از خود به جا گذاشته است.<ref>همان مقدمه، ص۵۷ - ۵۸</ref> وی به‌اندازه [[حاج ملاهادی سبزواری]] شهرت نداشت، ولی خلاقیت فلسفی او از سبزواری بیشتر بود.<ref>همان، ص۵۶ - ۵۸</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||