پرش به محتوا

رؤیت هلال: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۳۷۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۸ آوریل ۲۰۲۳
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
[[Image:هلال ماه پی در پی.jpg|thumb|200px|غروب هلال اول ماه]]
[[Image:هلال ماه پی در پی.jpg|thumb|200px|غروب هلال اول ماه]]
{{درباره ۲|رؤیت هلال|آشنایی با تلاش برای رؤیت هلال، مدخل |استهلال|}}
{{درباره ۲|رؤیت هلال|آشنایی با تلاش برای رؤیت هلال، مدخل |استهلال|}}
'''رؤیت هلال''' به معنای دیدن هلال اول ماه، یکی از راه‌های شرعی اثبات آغاز [[ماه قمری]] است. بخش قابل توجهی از [[عبادات]] و اعمال [[واجب]] و [[مستحب]] مانند [[حج]]، [[روزه]]، [[شب قدر]] و برخی مسائل حقوقی مانند افزایش [[دیه]] در [[ماه‌های حرام]]، به مسئله رؤیت هلال اول ماه وابسته هستند. [[فقیه|فقیهان]] [[شیعه]] برای تعیین اول ماه، مبانی مختلفی دارند. شرایط متعدد نجومی در دیده شدن ماه دخالت دارند.
'''رؤیت هلال''' به معنای دیدن هلال اول ماه، یکی از راه‌های شرعی اثبات آغاز [[ماه قمری]] است. [[عبادات]] و اعمال [[واجب]] و [[مستحب]] مانند [[حج]]، [[روزه]]، [[شب قدر]] و برخی مسائل حقوقی مانند افزایش [[دیه]] در [[ماه‌های حرام]]، به رؤیت هلال اول ماه وابسته‌اند. [[فقیه|فقیهان]] [[شیعه]] برای تعیین اول ماه، مبانی مختلفی دارند. شرایط متعدد نجومی در دیده شدن ماه دخالت دارند.


==اهمیت تعیین اول ماه==
==اهمیت تعیین اول ماه==
بخش قابل توجهی از اعمال دینی مانند [[حج]]، [[روزه]] و بسیاری از [[عبادات مستحبی]] که اختصاص به زمان مشخصی دارند؛ همچنین برخی مسائل حقوقی مانند تشدید [[دیه]] در [[ماه‌های حرام]]، به مسئله رؤیت هلال اول ماه گره خورده‌اند و به همین جهت راه‌های اثبات اول ماه قمری در کتاب‌های فقهی مورد بحث قرار گرفته است. اهمیت این موضوع در [[ماه رمضان]] بیشتر بوده و به ویژه در تعیین پایان این ماه حساسیت خاصی پیدا می‌کند، به طوری که اگر ماه رمضان ۲۹ روزه باشد فردای آن [[عید فطر]] و روزه گرفتن [[حرام]] است و در غیر این صورت فردای آن سی‌‎امین روز ماه رمضان و روزه آن واجب است.
بخش قابل توجهی از اعمال دینی مانند [[حج]]، [[روزه]] و بسیاری از [[عبادات مستحبی]] که اختصاص به زمان مشخصی دارند؛ همچنین برخی مسائل حقوقی مانند [[تغلیظ دیه]] در [[ماه‌های حرام]]، به رؤیت هلال اول ماه گره خورده‌اند و به همین جهت راه‌های اثبات اول ماه قمری در کتاب‌های فقهی مورد بحث قرار گرفته است. برای نمونه اگر در غروب ۲۹ ماه رمضان هلال ماه رؤیت شود فردای آن [[عید فطر]] و روزه گرفتن [[حرام]] است و در غیر این صورت فردای آن سی‌‎امین روز ماه رمضان و روزه آن واجب است.<ref>مختاری، «مشکل رؤیت هلال»، ص۲۵۸-۲۵۹.</ref>
 
این حساسیت و تردید در گذشته نیز وجود داشته و روایاتی که از [[امامان معصوم]] نقل شده به خوبی نشانگر این شرایط هستند، ولی در سال‌های اخیر با گسترش ارتباطات، دیدن یا ندیدن ماه در شهرها و حتی کشورهای مختلف باعث تشدید این تردید و سردرگمی گشته است تا جایی که گاهی در یک شهر دو روز متفاوت به عنوان [[عید فطر]] مطرح شده است. برخی روزه‌داران برای رهایی از این شرایط در [[یوم الشک]] به سفر می‌روند. این مشکل در بین اهل سنت نیز وجود دارد.<ref>مختاری، «مشکل رؤیت هلال»، ص۲۵۸-۲۵۹.</ref>


در [[آیه]] ۱۸۹ [[سوره بقره]] به هلال ماه و جایگاه آن در احکام شرعی اشاره شده است: {{عربی|یَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِیَ مَواقِیتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ|ترجمه= درباره «هلال‌های ماه» از تو سؤال می‌کنند؛ بگو: آنها، بیان اوقات (و تقویم طبیعی) برای (نظامِ زندگی) مردم و (تعیینِ وقتِ) حج است}}. در جلد دهم کتاب [[وسائل الشیعه]]، باب «أَبْوَابُ أَحْكَامِ شَهْرِ رَمَضَان»، بیش از ۱۰۰ [[حدیث]] در بیان جزئیات هلال اول ماه نقل شده است.
در [[آیه]] ۱۸۹ [[سوره بقره]] به هلال ماه و جایگاه آن در احکام شرعی اشاره شده است: {{عربی|یَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِیَ مَواقِیتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ|ترجمه= درباره «هلال‌های ماه» از تو سؤال می‌کنند؛ بگو: آنها، بیان اوقات (و تقویم طبیعی) برای (نظامِ زندگی) مردم و (تعیینِ وقتِ) حج است}}. در جلد دهم کتاب [[وسائل الشیعه]]، باب «أَبْوَابُ أَحْكَامِ شَهْرِ رَمَضَان»، بیش از ۱۰۰ [[حدیث]] در بیان جزئیات هلال اول ماه نقل شده است.


از دیدگاه [[اسلام]] تمام اشیاء دارای بُعد [[ملکوت|ملکوتی]] هستند<ref>فَسُبْحَانَ الَّذِی بِیَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَیءٍ وَ إِلَیهِ تُرْجَعُونَ. یس/۸۳</ref> و هلال ماه نیز از این قاعده مُستثنی نیست. [[امام سجاد(ع)]] در [[دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه]] هلال ماه را مخاطب قرار داده و با او نجوا می‌کند. دعاهایی نیز برای دیدن هلال هر ماه، ماه [[رجب]] و ماه [[رمضان]] نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: [http://ahlolbait.ir/tags/دعای-رویت-هلال-ماه «دعای رؤیت هلال ماه»].</ref>
[[امام سجاد(ع)]] در [[دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه]] هلال ماه را مخاطب قرار داده و با او نجوا می‌کند. دعاهایی نیز برای دیدن هلال هر ماه، ماه [[رجب]] و ماه [[رمضان]] نقل شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: [http://ahlolbait.ir/tags/دعای-رویت-هلال-ماه «دعای رؤیت هلال ماه»].</ref>


==راه‌های اثبات اول ماه==
دیدن هلال ماه یکی از راه‌های اثبات اول ماه قمری است.{{یادداشت|بنابر [[فقه]] [[شیعه]]، اول ماه قمری از راه‌های دیگری نیز ثابت می‌شود:
{{اصلی|ماه قمری}}
[[File:فاز ماه.gif|border|300px|left]]
بنابر [[فقه]] [[شیعه]]، اول ماه قمری از یکی از راه‌های زیر ثابت می‌شود:
# خود شخص هلال اول ماه را ببیند.
# خود شخص هلال اول ماه را ببیند.
# اطمینان پیدا کردن از گفته دیگران یا سایر منابع عقل پسند.
# اطمینان پیداکردن از گفته دیگران یا سایر منابع عقل‌پسند.
# شهادت دو مرد [[عادل]] که گفته آن‌ها با اصول ستاره‌شناسی در تعارض نباشد.<ref>[http://www.haftaseman.ir/post/Word/6152/%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d8%b1%d9%88%db%8c%d8%aa-%d9%87%d9%84%d8%a7%d9%84 مبانی فقهی رویت هلال]، سایت هفت آسمان.</ref>
# شهادت دو مرد [[عادل]] که گفته آن‌ها با اصول ستاره‌شناسی در تعارض نباشد.<ref>[http://www.haftaseman.ir/post/Word/6152 مبانی فقهی رویت هلال]، سایت هفت آسمان.</ref>
# سی روز از اول ماه قبل گذشته باشد.
# سی روز از اول ماه قبل گذشته باشد.
# حُکم [[حاکم شرع]] (نظر برخی [[مراجع تقلید]])<ref>[https://portal.anhar.ir/node/1911/?ref=sbttl#gsc.tab=0 راه ثابت شدن اول ماه]، پورتال انهار.</ref>
# حُکم [[حاکم شرع]] (نظر برخی [[مراجع تقلید]])<ref>[https://portal.anhar.ir/node/1911/?ref=sbttl#gsc.tab=0 راه ثابت شدن اول ماه]، پورتال انهار.</ref>}}
[[File:فاز ماه.gif|border|300px|left]]


==بررسی نجومی رؤیت هلال==
==بررسی نجومی رؤیت هلال==