پرش به محتوا

دیه زن: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۰۹۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۳ ژوئن ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری
imported>Bashiri
جز (اصلاحات جزیی)
جز (تمیزکاری)
خط ۱: خط ۱:
'''دیه زن''' مالی است که در عوض لطمه بدنی به زن، به او یا [[ارث|ورثه‌اش]] پرداخت می‌شود. بیشتر [[مجتهد|فقیهان]] مسلمان و همچنین قانون مجازات اسلامی به پیروی [[فتوا|فتوای]] فقیهان، دیه زن را تا یک سوم مبلغ [[دیه انسان|دیه کامل]] با دیه مرد برابر دانسته و پس از آن، نیمی از دیه مرد قرار داده است. تعدادی از فقیهان دیه زن و مرد را برابر دانسته‌اند. نصف بودن دیه زن یک از ۵ موضوعی است که در دوره [[جاهلیت]] مرسوم بوده و [[اسلام]] آن را پذیرفته است.  
'''دیه زن''' مالی است که در عوض لطمه بدنی به زن، به او یا [[ارث|ورثه‌اش]] پرداخت می‌شود. بیشتر [[مجتهد|فقیهان]] مسلمان و همچنین قانون مجازات اسلامی، دیه زن را تا یک سوم مبلغ [[دیه انسان|دیه کامل]] با دیه مرد برابر دانسته و پس از آن، نیمی از دیه مرد قرار داده است. تعدادی از فقیهان دیه زن و مرد را برابر دانسته‌اند.  


برخی فقیهان دلیل این نابرابری را تفاوت ارزش مادی زن و مرد ندانسته و آنرا به تفاوت‌های اقتصادی و نه انسانی مرتبط دانسته‌اند. عده‌ای نیز معتقدند نصف بودن دیه زن نسبت به مرد را در احکام دیگر جبران شده است. دیه زن یکی از موضوعات مورد بحث حقوق‌دانان و فقهاست و کتب و مقالات متعددی در خصوص این موضوع به صورت متناوب در بازار نشر به چاپ می‌رسد.
برخی فقیهان دلیل این نابرابری را تفاوت ارزش مادی زن و مرد ندانسته و آن را به تفاوت‌های اقتصادی و نه انسانی مرتبط دانسته‌اند. عده‌ای نیز معتقدند نصف بودن دیه زن نسبت به مرد را در احکام دیگر جبران شده است. دیه زن یکی از موضوعات مورد بحث حقوق‌دانان و فقیهان است و کتب و مقالات متعددی درباره آن نوشته شده است.
== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
دیه مالی است که بدل جان انسان محسوب می‌شود و از جانب جانی(کسی که جنایت را مرتکب شده) به مَجنیٌّ عَلیه(کسی که به او آسیبی وارد شده) پرداخت می‌شود<ref>دهخدا و دیگران، لغتنامه، ذیل واژه دیه، ج۸، ص۱۱۴۵۴.</ref> و دیه زن مالی است که در قبال لطمه زدن به زن به او یا ورثه‌اش پرداخت می‌شود. دیه زن یکی از موضوعات مورد بحث حقوق‌دانان و فقهاست و کتاب و مقالات متعددی در خصوص این موضوع به صورت متناوب دربازارنشر به چاپ می‌رسد. بخشی از این کتاب‌ها و مقالات در بخش مطالعه بیشتر در انتهای همین مدخل قرار گرفته است.
دیه مالی است که بدل جان انسان محسوب می‌شود و از جانب جانی(کسی که جنایت را مرتکب شده) به مَجنیٌّ عَلیه(کسی که به او آسیبی وارد شده) پرداخت می‌شود<ref>دهخدا و دیگران، لغتنامه، ذیل واژه دیه، ج۸، ص۱۱۴۵۴.</ref> و دیه زن مالی است که در قبال لطمه زدن به زن به او یا ورثه‌اش پرداخت می‌شود.
 
=== پیشینه ===
=== پیشینه ===
پیش از اسلام در میان قبایل عرب میان دیه زن و مرد تفاوت بوده و دیه زن نیمی از دیه مرد بوده است.<ref>جواد، المفصل فی تاريخ العرب قبل الاسلام، ۱۹۷۶م،ج۵،ص۵۹۳.</ref> در روایتی از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده که در میان وصایای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] ۵ چیز را در [[جاهلیت]] رایج دانسته‌اند که در [[اسلام]] نیز پذیرفته شده است و یکی از آنها [[دیه انسان]] است.<ref>حرعاملی، وسایل الشیعه، ۱۳۸۷ش، ج۱۹،ص۱۴۵-۱۴۶.</ref> پس از اسلام این حکم پذیرفته شد و بعدها در [[فقه]]، دیه زن به دو صورت مورد بررسی و [[فتوا]]  قرار گرفت.<ref name=":2">مزیجانی، «بررسی قصاص زن و مرد از دیدگاه فقهی و  مجازات قانون اساسی»، ص۱۴۳.</ref> اول دیه نفس(بدن انسان) که مقدار دیه کامل زن و مرد است <ref name=":2" /> و دوم [[دیه انسان|دیه عضو]](عضوی از بدن انسان).<ref>مزیجانی، «بررسی قصاص زن و مرد از دیدگاه فقهی و  مجازات قانون اساسی»، ص۱۴۴.</ref>
پیش از اسلام در میان قبایل عرب دیه زن نیمی از دیه مرد بوده است.<ref>جواد، المفصل فی تاريخ العرب قبل الاسلام، ۱۹۷۶م،ج۵،ص۵۹۳.</ref> در [[فقه]]، دیه زن به دو صورت مورد بررسی و [[فتوا]]  قرار گرفته است.<ref name=":2">مزیجانی، «بررسی قصاص زن و مرد از دیدگاه فقهی و  مجازات قانون اساسی»، ص۱۴۳.</ref> اول دیه نفس(بدن انسان) که مقدار دیه کامل زن و مرد است <ref name=":2" /> و دوم [[دیه انسان|دیه عضو]](عضوی از بدن انسان).<ref>مزیجانی، «بررسی قصاص زن و مرد از دیدگاه فقهی و  مجازات قانون اساسی»، ص۱۴۴.</ref>


== نظر فقها ==
== نظر فقها ==
خط ۴۰: خط ۳۹:


در قانون جدید مجازات اسلامی که از ۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ به مرحله اجرا گذاشته شد، در ماده ۵۵۱ تبصره‌ای اضافه شد که «در کلیه جنایاتی که مجنیٌ علیه مرد نیست، معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از صندوق تأمین خسارت‌های بدنی پرداخت می‌شود.»<ref>قانون مجازات اسلامی، تبصره ماده ۵۵۱.</ref> این تبصره از سوی برخی رسانه‌ها با عنوان برابری دیه زن و مرد یاد شد<ref>«با تایید شورای نگهبان: دیه زن و مرد در بیمه تصادفات رانندگی برابر شد»، تارنمای خبری یورونیوز.</ref> که موجب واکنش اعضای کمیسیون حقوقی مجلس شد.<ref>«دیه مرد و زن برابرنشده؛ مابه‌التفاوت پرداخت می‌شود»، تارنمای خبری تابناک.</ref>
در قانون جدید مجازات اسلامی که از ۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ به مرحله اجرا گذاشته شد، در ماده ۵۵۱ تبصره‌ای اضافه شد که «در کلیه جنایاتی که مجنیٌ علیه مرد نیست، معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از صندوق تأمین خسارت‌های بدنی پرداخت می‌شود.»<ref>قانون مجازات اسلامی، تبصره ماده ۵۵۱.</ref> این تبصره از سوی برخی رسانه‌ها با عنوان برابری دیه زن و مرد یاد شد<ref>«با تایید شورای نگهبان: دیه زن و مرد در بیمه تصادفات رانندگی برابر شد»، تارنمای خبری یورونیوز.</ref> که موجب واکنش اعضای کمیسیون حقوقی مجلس شد.<ref>«دیه مرد و زن برابرنشده؛ مابه‌التفاوت پرداخت می‌شود»، تارنمای خبری تابناک.</ref>
== کتابشناسی==
دیه زن از موضوعات مورد بحث حقوق‌دانان و فقیهان است از این‌رو کتاب و مقالات متعددی درباره آن نوشته شده است، برخی از آنها عبارتند از:


== پانویس ==
== پانویس ==