پرش به محتوا

بند امیر: تفاوت میان نسخه‌ها

۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۹ ژوئن ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری
جز (←‏منابع: افزایش ناوبری)
جز (تمیزکاری)
خط ۱: خط ۱:
'''بَند امیر''' مجموعه آبی به هم پیوسته از ۶ دریاچه کوچک طبیعی در کشور [[افغانستان]] که نام آن‌ها برگرفته از عنوان [[امیرالمومنین (ع)|امیرالمومنین(ع)]]، امام اول شیعیان و داستان ساختن آنها توسط او در باورهای محلی است. این مجموعه در ولایت [[بامیان]] است. ذوالفقار، پودَنه، پنیر، هَیبت، [[قنبر]] و غلامان نام این دریاچه‌هاست. در کنار یکی از دریاچه‌ها، بنا و چشمه‌ای وجود دارد که مردم بومی، آن‌ها را نیز به خاطر انتساب به [[امام علی]]، [[تبرک|متبرک]] می‌دانند.  
'''بَند امیر''' مجموعه آبی به هم پیوسته از ۶ دریاچه کوچک طبیعی در کشور [[افغانستان]] که نام آن‌ها برگرفته از عنوان [[امیرالمومنین (لقب)|امیرالمومنین(ع)]]، لقب امام اول شیعیان و داستان ساختن آنها توسط او در باورهای محلی است. این مجموعه در ولایت [[بامیان]] است. ذوالفقار، پودَنه، پنیر، هَیبت، [[قنبر]] و غلامان نام این دریاچه‌هاست. در کنار یکی از دریاچه‌ها، بنا و چشمه‌ای وجود دارد که مردم بومی، آن‌ها را به خاطر انتساب به [[امام علی]]، [[تبرک|متبرک]] می‌دانند.  


دریاچه‌های بند امیر و طبیعت اطراف آن به عنوان اولین پارک ملی افغانستان ثبت شده است.
دریاچه‌های بند امیر و طبیعت اطراف آن به عنوان اولین پارک ملی افغانستان ثبت شده است.
خط ۷: خط ۷:
بند امیر شامل ۶ دریاچه طبیعی کوچک{{یادداشت|در افغانستان به این موارد جَهیل نیز گفته میشود}} در ولایت [[بامیان]] [[افغانستان]] است که از شرق با شهرستان بامیان حدود ۷۵ کیلومتر و از غرب با شهرستان [[یکه‌اولنگ]] حدود ۳۴ کیلومتر فاصله دارد.<ref>مدخل بند امیر (۲)، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۲۶۱.</ref> نام این مجموعه برگرفته از بندها/سدهای آن است که به مرور شامل بندها و دریاچه‌ها شده است. رشته‌کوه‌های هندوکش و بابا دریاچه‌های بند امیر را از شمال و جنوب دربرگرفته‌اند. بند امیر از سطح دریا ۲۹۰۰ متر ارتفاع دارد.<ref>مدخل بند امیر (۲)،دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۲۶۱.</ref>
بند امیر شامل ۶ دریاچه طبیعی کوچک{{یادداشت|در افغانستان به این موارد جَهیل نیز گفته میشود}} در ولایت [[بامیان]] [[افغانستان]] است که از شرق با شهرستان بامیان حدود ۷۵ کیلومتر و از غرب با شهرستان [[یکه‌اولنگ]] حدود ۳۴ کیلومتر فاصله دارد.<ref>مدخل بند امیر (۲)، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۲۶۱.</ref> نام این مجموعه برگرفته از بندها/سدهای آن است که به مرور شامل بندها و دریاچه‌ها شده است. رشته‌کوه‌های هندوکش و بابا دریاچه‌های بند امیر را از شمال و جنوب دربرگرفته‌اند. بند امیر از سطح دریا ۲۹۰۰ متر ارتفاع دارد.<ref>مدخل بند امیر (۲)،دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۲۶۱.</ref>


نام دریاچه‌ها از غرب به شرق چنین است: [[ذوالفقار]]، پودَنه یا پودینه (پونه)، پنیر، هَیبت، [[قنبر]] و غلامان.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/02/21/734497 «بند امیر نخستین پارک ملی افغانستان از دریچه دوربین»، خبرگزاری تسنیم].</ref> ذوالفقار وسیع‌ترین دریاچه بند امیر، ۴۹۰ هکتار مساحت دارد، و غلامان کوچک‌ترین دریاچه ۸۰۰ متر طول دارد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/02/21/734497 «بند امیر نخستین پارک ملی افغانستان از دریچه دوربین»، خبرگزاری تسنیم].</ref> بند یا دریاچه هیبت، عمیق‌ترین دریاچه بند امیر، تا ۵۰ متر عمق، و بیش از ۳ کیلومتر طول و ۴۶۰ متر عرض دارد. بند پنیر نیز که تقریبا ۱۴۰ متر عرض دارد، دیواره‌های سفید پنیری دارد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/02/21/734497 «بند امیر نخستین پارک ملی افغانستان از دریچه دوربین»، خبرگزاری تسنیم].</ref>
نام دریاچه‌ها از غرب به شرق چنین است: ذوالفقار، پودَنه یا پودینه (پونه)، پنیر، هَیبت، قنبر و غلامان.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/02/21/734497 «بند امیر نخستین پارک ملی افغانستان از دریچه دوربین»، خبرگزاری تسنیم].</ref> ذوالفقار وسیع‌ترین دریاچه بند امیر، ۴۹۰ هکتار مساحت دارد، و غلامان کوچک‌ترین دریاچه ۸۰۰ متر طول دارد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/02/21/734497 «بند امیر نخستین پارک ملی افغانستان از دریچه دوربین»، خبرگزاری تسنیم].</ref> بند یا دریاچه هیبت، عمیق‌ترین دریاچه بند امیر، تا ۵۰ متر عمق، و بیش از ۳ کیلومتر طول و ۴۶۰ متر عرض دارد. بند پنیر نیز که تقریبا ۱۴۰ متر عرض دارد، دیواره‌های سفید پنیری دارد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/02/21/734497 «بند امیر نخستین پارک ملی افغانستان از دریچه دوربین»، خبرگزاری تسنیم].</ref>


==داستان بندها==
==داستان بندها==
خط ۱۳: خط ۱۳:
همه داستان‌های مربوط به نام‌گذاری بند امیر و دریاچه‌های آن، با تفاوت در جزییات، به شخص [[امیرالمؤمنین]] برمی‌گردد و اینکه این امام، سدها را با معجزه خود و بخاطر جلوگیری از سیلاب ویرانگر رود، ساخته است.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref>
همه داستان‌های مربوط به نام‌گذاری بند امیر و دریاچه‌های آن، با تفاوت در جزییات، به شخص [[امیرالمؤمنین]] برمی‌گردد و اینکه این امام، سدها را با معجزه خود و بخاطر جلوگیری از سیلاب ویرانگر رود، ساخته است.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref>


اولین حکایت، چگونگی ساختن سدهای پی در پی در مقابل سیل توسط [[امام علی(ع)]] را بیان می‌کند. حضرت علی اولین سد را با شکافتن کوه توسط شمشیرش، [[ذوالفقار]] ایجاد کرده، سپس با سرازیرشدن سیل از این بند، بند بعدی را با انبوهی از گیاه پودنه (پونه) درست کرد.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref> امیرالمؤمنین بند سوم را با تبدیل پنیرهای زنان محلی به سنگ ساخت ولی نتوانست جلوی سیل را بگیرد. بنابر این امام نگاه غضبناک به سنگ‌های بستر رود کرده و آنان از هیبت وی کنده شده و بند هیبت برپا گردید و سرانجام آخرین سد توسط غلامان و به فرمان علی ابن ابیطالب جلوی سیل را گرفت.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref>
اولین حکایت، چگونگی ساختن سدهای پی در پی در مقابل سیل توسط [[امام علی(ع)]] را بیان می‌کند. حضرت علی اولین سد را با شکافتن کوه توسط شمشیرش که به [[ذوالفقار]] معروف بوده، ایجاد کرده، سپس با سرازیرشدن سیل از این بند، بند بعدی را با انبوهی از گیاه پودنه (پونه) درست کرد.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref> امیرالمؤمنین بند سوم را با تبدیل پنیرهای زنان محلی به سنگ، ساخت ولی نتوانست جلوی سیل را بگیرد. سپس امام نگاهی غضبناک به سنگ‌های بستر رود کرده و آنها از هیبت وی کنده شده و بند هیبت برپا گردید و سرانجام آخرین سد توسط غلامان و به فرمان علی ابن ابیطالب جلوی سیل را گرفت.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref>


حکایت دیگر مربوط به شاه بربر، سلطان [[بامیان]] و مناطق اطراف است که نتوانست حتی با بکارگیری غلامان بسیار، سدی بسازد و جلوی سیل ویرانگر رود را بگیرد.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref> در همان زمان، مرد فقیری از منطقه بربر، در [[مدینه]] از حضرت علی، درخواست کمک کرد. امام پیشنهاد نمود که آن مرد وی را به عنون برده بفروشد و پولش را بگیرد. او امام را به منطقه بربر برده و خریدن وی را به شاه بربر پیشنهاد کرد.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref> شاه بربر شرط کرد که در مقابل دادن طلای بسیار به او و خریدن امام، باید امیرالمؤمنین بر دریا (رود) سدی بسازد. حضرت علی شرط را قبول کرده و با شمشیر ذوالفقار تکه بزرگی از کوه را کنده و بند ذوالفقار را ساخت.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref> سپس امام علی پنج سد دیگر را با پنج انگشت خود بنا کرد تا هم باعث کنترل سیل گردد و هم از آب آن برای آبیاری و گردش آسیاب‌ها استفاده شود.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref>
حکایت دیگر مربوط به شاه بربر، سلطان [[بامیان]] و مناطق اطراف است که نتوانست حتی با بکارگیری غلامان بسیار، سدی بسازد و جلوی سیل ویرانگر را بگیرد.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref> در همان زمان، مرد فقیری از منطقه بربر، در [[مدینه]] از حضرت علی، درخواست کمک کرد. امام پیشنهاد نمود که آن مرد وی را به عنوان برده بفروشد و پولش را بگیرد. او امام را به منطقه بربر برده و خریدن وی را به شاه بربر پیشنهاد کرد.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref> شاه بربر شرط کرد که در مقابل دادن طلای بسیار به او و خریدن امام، باید امیرالمؤمنین بر دریا (رود) سدی بسازد. حضرت علی شرط را قبول کرده و با [[ذوالفقار]] تکه بزرگی از کوه را کنده و بند ذوالفقار را ساخت.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref> سپس امام علی پنج سد دیگر را با پنج انگشت خود بنا کرد تا هم باعث کنترل سیل گردد و هم از آب آن برای آبیاری و گردش آسیاب‌ها استفاده شود.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref>


الکساندر برنیس اولین بار در ۱۲۱۷ش (۱۸۳۸م) داستان‌های مرتبط با دریاچه‌ها را ثبت نمود. او حکایت‌ها را از زبان فردی انگلیسی به نام لیچ نوشته است. لیچ در گزارش خود آورده بود که بند امیر در زمان یک پادشاه افسانه‌ای هندو بنام بربر ساخته شده‌اند.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref>
الکساندر برنیس اولین بار در ۱۲۱۷ش (۱۸۳۸م) داستان‌های مرتبط با دریاچه‌ها را ثبت نمود. او حکایت‌ها را از زبان فردی انگلیسی به نام لیچ نوشته است. لیچ در گزارش خود آورده بود که بند امیر در زمان یک پادشاه افسانه‌ای هندو بنام بربر ساخته شده‌اند.<ref>لی، عجایب تاریخی افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص۴۵-۴۲.</ref>
خط ۲۲: خط ۲۲:
'''مزار بند امیر'''
'''مزار بند امیر'''


ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰی بند هیبت ساختمانی به چشم می‌خورد که بیش از صد سال قدمت دارد و معروف به ‏ﻣﺰﺍﺭ ﺑﻨﺪ ﺍﻣﻴﺮ است.<ref>[http://af.farsnews.com/social/news/13931106000404 «بند امیر افغانستان از نقاط تماشایی جهان»، فارس نیوز].</ref> در باورهای مردم بومی، شاه بربر، سلطان این منطقه، پس از آمدن [[امام علی]] به این منطقه، و ساختن بندها، دعوت امام را برای [[اسلام آوردن]] پذیرفت و [[مسلمان]] شد. سپس امیرالمؤمنین در زمین این بنا، سجده شکر برجای گذاشت.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5536353 «پارک ملی بندامیر، بهشت بامیان»، باشگاه خبرنگاران جوان].</ref> مردم بومی، ﺍﻳﻦ ﺯﻳﺎﺭت‌گاه ﺭﺍ ﻣﻘﺪس ﺷﻤﺮﺩه و ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻗﺪم‌گاه امام ﻋلی(ع) ﺍﺯ ﺧﺎک ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺁﻥ ﺑﺮای [[ﺗﺒﺮک]] ﺑﺮمی‌دارند. ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ این بنا ﺁﺭﺍﻣﮕﺎه ﭼﻨﺪ ﺗﻦ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ محل از جمله چند [[سید]] قرار دارد.<ref>[http://af.farsnews.com/social/news/13931106000404 «بند امیر افغانستان از نقاط تماشایی جهان»، فارس نیوز].</ref>
ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰی بند هیبت ساختمانی به چشم می‌خورد که بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد و معروف به ‏ﻣﺰﺍﺭ ﺑﻨﺪ ﺍﻣﻴﺮ است.<ref>[http://af.farsnews.com/social/news/13931106000404 «بند امیر افغانستان از نقاط تماشایی جهان»، فارس نیوز].</ref> در باورهای مردم بومی، شاه بربر، سلطان این منطقه، پس از آمدن [[امام علی]] به این منطقه، و ساختن بندها، دعوت امام را برای [[اسلام آوردن]] پذیرفت و [[مسلمان]] شد. سپس امیرالمؤمنین در زمین این بنا، سجده شکر برجای گذاشت.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5536353 «پارک ملی بندامیر، بهشت بامیان»، باشگاه خبرنگاران جوان].</ref> مردم بومی، ﺍﻳﻦ ﺯﻳﺎﺭت‌گاه ﺭﺍ ﻣﻘﺪس ﺷﻤﺮﺩه و ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻗﺪم‌گاه امام ﻋلی(ع) ﺍﺯ ﺧﺎک ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺁﻥ ﺑﺮای [[ﺗﺒﺮک]] ﺑﺮمی‌دارند. ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ این بنا ﺁﺭﺍﻣﮕﺎه ﭼﻨﺪ ﺗﻦ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ محل از جمله چند [[سید]] قرار دارد.<ref>[http://af.farsnews.com/social/news/13931106000404 «بند امیر افغانستان از نقاط تماشایی جهان»، فارس نیوز].</ref>


در غرب بند هیبت، چشمه‌ای بنام چشمه شفا روان است که آب آن حتی در تابستان نیز بسیار سرد است.<ref>[http://af.farsnews.com/social/news/13931106000404 «بند امیر افغانستان از نقاط تماشایی جهان»، فارس نیوز].</ref> بخشی از بازدیدکنندگان این بند، ﺧﻮﺩ ﯾﺎ ﺍﻃﻔﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ با انگیزه تبرک و درمان در این چشمه ﺷﺴﺖﻭﺷﻮ ﻣﯽ‌ﺩﻫﻨﺪ.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5536353 «پارک ملی بندامیر بهشت بامیان »، باشگاه خبرنگاران جوان].</ref>
در غرب بند هیبت، چشمه‌ای بنام چشمه شفا روان است که آب آن حتی در تابستان نیز بسیار سرد است.<ref>[http://af.farsnews.com/social/news/13931106000404 «بند امیر افغانستان از نقاط تماشایی جهان»، فارس نیوز].</ref> بخشی از بازدیدکنندگان این بند، ﺧﻮﺩ ﯾﺎ ﺍﻃﻔﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ با انگیزه تبرک و درمان در این چشمه ﺷﺴﺖﻭﺷﻮ ﻣﯽ‌ﺩﻫﻨﺪ.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5536353 «پارک ملی بندامیر بهشت بامیان »، باشگاه خبرنگاران جوان].</ref>