۱۶٬۵۸۷
ویرایش
کتاب علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''کِتابُ علی''' یا '''الجامِعَه''' کتابی حدیثی است که به‌املای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و به‌قلم [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نوشته شده است. این کتاب از [[ودایع امامت]] است که بر [[امامت|امام‌‌بودن]] صاحب آن دلالت دارد. براساس [[حدیث|احادیث]]، در الجامعه تمامی [[احکام شرعی]]، حتی جزئی‌ترین آنها، بیان شده است. [[اخلاق]]، | '''کِتابُ علی''' یا '''الجامِعَه''' کتابی حدیثی است که به‌املای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و به‌قلم [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نوشته شده است. این کتاب از [[ودایع امامت]] است که بر [[امامت|امام‌‌بودن]] صاحب آن دلالت دارد. براساس [[حدیث|احادیث]]، در الجامعه تمامی [[احکام شرعی]]، حتی جزئی‌ترین آنها، بیان شده است. [[اخلاق]]، عقاید، [[قصص انبیا]] و روایات باطنی از دیگر مباحث این کتاب دانسته شده است. | ||
در روایات آمده که این کتاب را کسانی غیر از اهل‌بیت هم دیده‌اند؛ ازجمله [[محمد بن مسلم]]، [[زرارة بن اعین|زُراره بن اَعْین]] و [[منصور عباسی]]. مهدی مهریزی کتابی به‌نام «کتاب علی» با موضوع الجامعه نوشته است. | در روایات آمده که این کتاب را کسانی غیر از [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل‌بیت]] هم دیده‌اند؛ ازجمله [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]]، [[زرارة بن اعین|زُراره بن اَعْین]] و [[منصور عباسی]]. مهدی مهریزی کتابی به‌نام «کتاب علی» با موضوع الجامعه نوشته است. | ||
==معرفی == | ==معرفی و اهمیت == | ||
بر اساس احادیث شیعه، کتاب الجامعه، کتابی است که به‌املای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و به دست [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نوشته شده است.<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۲-۱۴۶؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> در روایات، عنوان‌های دیگری مانند «صحیفه»<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۳-۱۵۵.</ref> و «کتاب علی»<ref>اهوازی، الزهد، ۱۴۰۲ق، ص۳۹؛ اشعری، النوادر، ۱۴۰۸ق، ص۷۹؛ برقی، محاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۰۷ و ۲۷۳.</ref> به کار رفته که برخی پژوهشگران معتقدند | بر اساس احادیث شیعه، کتاب الجامعه، کتابی است که به‌املای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و به دست [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نوشته شده است.<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۲-۱۴۶؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> در روایات، عنوان‌های دیگری مانند «صحیفه»<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۳-۱۵۵.</ref> و «کتاب علی»<ref>اهوازی، الزهد، ۱۴۰۲ق، ص۳۹؛ اشعری، النوادر، ۱۴۰۸ق، ص۷۹؛ برقی، محاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۰۷ و ۲۷۳.</ref> به کار رفته که برخی پژوهشگران معتقدند همگی مربوط به یک کتاب‌اند؛ چراکه در این روایت‌ها، ویژگی‌های یکسانی برای این عناوین ذکر شده است.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۶.</ref> در مقابل، [[آقابزرگ تهرانی]]، مؤلف [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|کتاب الذریعه]] معتقد است کتابُ علی با الجامعه تفاوت دارد.<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۰۵-۳۰۶.</ref> | ||
== الجامعه، نشانه امام == | === الجامعه، نشانه امام === | ||
برپایه برخی روایات، الجامعه از جملهٔ [[ودایع امامت]] است که بر [[امامت|امام‌‌بودن]] دارنده آن دلالت دارد.<ref>شیخ صدوق، معانی الأخبار، ۱۴۰۳ق، ص۱۰۲-۱۰۳؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۱۸-۴۱۹.</ref> آقا بزرگ تهرانی بر این باور است که کتاب علی(ع) همچون دیگر ودایع امامت، نزد [[امامان شیعه]] دست‌به‌دست می‌گشته و اکنون نزد [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] است.<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۰۵.</ref> | برپایه برخی روایات، الجامعه از جملهٔ [[ودایع امامت]] است که بر [[امامت|امام‌‌بودن]] دارنده آن دلالت دارد.<ref>شیخ صدوق، معانی الأخبار، ۱۴۰۳ق، ص۱۰۲-۱۰۳؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۱۸-۴۱۹.</ref> آقا بزرگ تهرانی بر این باور است که کتاب علی(ع) همچون دیگر ودایع امامت، نزد [[امامان شیعه]] دست‌به‌دست می‌گشته و اکنون نزد [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] است.<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۰۵.</ref> | ||
==محتوای کتاب== | ==محتوای کتاب== | ||
براساس روایات متعدد، تمامی احکام مربوط به [[حلال|حلال‌ها]] و [[حرام|حرام‌ها]]، حتی امور جزئی مانند دیه خراش، در کتاب جامعه ذکر شده است.<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۲-۱۴۶؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> برخی از محققان احتمال داده‌اند که این کتاب به دلیل فراگیری‌اش نسبت به تمام احکام، «الجامعه» نامیده شده است.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> [[سید حسین مدرسی طباطبایی]]، نویسنده کتاب میراث مکتوب شیعه، با استناد به روایت‌های متعدد، محتوای کتاب علی را شامل مباحث ذیل دانسته است: [[فروع دین|احکام فروع دین]] (شامل [[نماز]]، [[حج]]، [[جهاد]]، [[ازدواج|نکاح]] و [[طلاق]]، [[قضاوت|قضا]] و [[بینه شرعی|شهادات]]، [[حد شرعی|حدود]] و [[دیه انسان|دیات]]) [[اخلاق]]، [[کلام اسلامی|عقاید]] و فضایل، [[قصص انبیا]] و | براساس روایات متعدد، تمامی احکام مربوط به [[حلال|حلال‌ها]] و [[حرام|حرام‌ها]]، حتی امور جزئی مانند دیه خراش، در کتاب جامعه ذکر شده است.<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۲-۱۴۶؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> برخی از محققان احتمال داده‌اند که این کتاب به دلیل فراگیری‌اش نسبت به تمام احکام، «الجامعه» نامیده شده است.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> [[سید حسین مدرسی طباطبایی]]، نویسنده کتاب میراث مکتوب شیعه، با استناد به روایت‌های متعدد، محتوای کتاب علی را شامل مباحث ذیل دانسته است: [[فروع دین|احکام فروع دین]] (شامل [[نماز]]، [[حج]]، [[جهاد]]، [[ازدواج|نکاح]] و [[طلاق]]، [[قضاوت|قضا]] و [[بینه شرعی|شهادات]]، [[حد شرعی|حدود]] و [[دیه انسان|دیات]]) [[اخلاق]]، [[کلام اسلامی|عقاید]] و فضایل، [[قصص انبیا]] و روایات باطنی.<ref>مدرسی طباطبایی، میراث مکتوب شیعه، ۱۳۸۶ش، ص۳۲-۳۶.</ref> | ||
== ویژگی‌ها == | == ویژگی‌ها == | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
==گزارش‌کنندگان== | ==گزارش‌کنندگان== | ||
بر اساس تحقیق مجید معارف، پژوهشگر علوم اسلامی، بیش از چهل نفر، اصل وجود کتاب جامعه را روایت کرده‌اند.<ref>معارف، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۷۴ش، ص۴۳-۴۵.</ref> براساس برخی روایت‌ها، شماری از اصحاب ائمه، مانند [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]]<ref>شیخ طوسی، التهذیب، ۱۴۰۷ق، ج۹، ص۲۷۱.</ref>، [[زرارة بن اعین|زُراره بن اَعْین]]<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۹۴.</ref>، [[ابوبصیر مرادی]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۳.</ref>، [[عبدالملک بن اعین|عبدالملک بن اَعین]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۳.</ref> و مُعَتَّب<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۵.</ref> و برخی از دشمنان آنها مانند [[منصور عباسی]] کتاب جامعه را دیده‌اند.<ref>الجندی، الامام جعفر الصادق، ۱۳۹۷ق، ص۲۰۰.</ref> به‌گفته سید محمدکاظم طباطبایی، در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] هشتاد روایت، از کتاب علی(ع) نقل شده است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۶۹.</ref> | بر اساس تحقیق مجید معارف، پژوهشگر علوم اسلامی، بیش از چهل نفر، اصل وجود کتاب جامعه را روایت کرده‌اند.<ref>معارف، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۷۴ش، ص۴۳-۴۵.</ref> براساس برخی روایت‌ها، شماری از اصحاب ائمه، مانند [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]]<ref>شیخ طوسی، التهذیب، ۱۴۰۷ق، ج۹، ص۲۷۱.</ref>، [[زرارة بن اعین|زُراره بن اَعْین]]<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۹۴.</ref>، [[لیث بن بختری مرادی|ابوبصیر مرادی]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۳.</ref>، [[عبدالملک بن اعین|عبدالملک بن اَعین]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۳.</ref> و مُعَتَّب<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۵.</ref> و برخی از دشمنان آنها مانند [[منصور عباسی]] کتاب جامعه را دیده‌اند.<ref>الجندی، الامام جعفر الصادق، ۱۳۹۷ق، ص۲۰۰.</ref> به‌گفته سید محمدکاظم طباطبایی، در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] هشتاد روایت، از کتاب علی(ع) نقل شده است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۶۹.</ref> | ||
==دیدگاه اهل‌سنّت== | ==دیدگاه اهل‌سنّت== | ||
به گفته برخی محققان، بر خلاف گزارش‌های شیعی که میان کتاب جفر و جامعه و محتوای آن دو تفکیک کرده‌اند، در گزارش‌های [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] چنین تفکیکی وجود ندارد. در مواردی از گزارش‌های اهل‌سنت هم که این دو کتاب به‌طور جداگانه ذکر شده‌‌اند، محتوای آن دو، یک چیز معرفی شده است.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> سید میر شریف | به گفته برخی محققان، بر خلاف گزارش‌های شیعی که میان کتاب [[جفر]] و جامعه و محتوای آن دو تفکیک کرده‌اند، در گزارش‌های [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] چنین تفکیکی وجود ندارد. در مواردی از گزارش‌های اهل‌سنت هم که این دو کتاب به‌طور جداگانه ذکر شده‌‌اند، محتوای آن دو، یک چیز معرفی شده است.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> [[سید میر شریف جرجانی]]، از عالمان حَنَفی‌مذهب قرن هشتم، معتقد است کتاب جامعه، به‌صورت رمزی، به‌روش علم حروف نوشته شده است.<ref>جرجانی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۶، ص۲۲.</ref> حاجی خلیفه، جفر را علم به لوحِ قضا، و جامعه را علم به لوحِ قَدَر معرفی کرده است.<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون، ۱۹۴۱م، ج ۱، ستون ۵۹۱.</ref> | ||
==تک‌نگاری‌ها== | ==تک‌نگاری‌ها== | ||