ابواب فقه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←تاریخچه باب‌بندی مباحث فقهی
جز (ویکی سازی) |
|||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
== تاریخچه باب‌بندی مباحث فقهی == | == تاریخچه باب‌بندی مباحث فقهی == | ||
در فقه | در فقه [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] مباحث [[فقه]] به [[عبادت|عبادات]] و [[معاملات]] تقسیم شده است. غزالی دانشمند [[فقه شافعی|شافعی]] در احیاء العلوم تمامی احکام و مقررات مذهبی و اخلاق اسلامی را به چهار گروه: عبادات، عادات، منجیات و مهلکات دسته بندی کرد<ref>غزالی، احیاء ۱: ۳ / فیض، المحجة البیضاء ج ۱: ص۴-۵.</ref> که این روش بر متون فقه شافعی<ref> مانند قفال، حلیة العلماء ج۳: ص۳۸۲ / غزی، فتح القریب: ص۵۹۸ / باجوری، حاشیة فتح القریب ج ۲، ص۳۳۲</ref> تأثیر نهاده و أساس تقسیم مباحث فقهی به چهار گروه: عبادات، معاملات، [[ازدواج|مناکحات]] و جنایات قرار گرفته است. | ||
:'''تقسیم به [[عبادت]]، [[محرمات]] و [[احکام]]'''{{سخ}} | :'''تقسیم به [[عبادت]]، [[محرمات]] و [[احکام]]'''{{سخ}} | ||
در فقه شیعه نخستین تقسیم‌بندی صریح را در کتاب‌های [[مراسم]] تألیف [[سلار دیلمی]] (متوفی ۴۴۸) و [[المبسوط]] تألیف [[شیخ طوسی]] (متوفی ۴۶۰) و ''کافی'' تألیف [[ابوالصلاح حلبی]]<ref> الحلبی، الکافی فی الفقه: ۱ - ۲. أو در تقریب المعارف: ص۹۶ تکالیف شرعی را در دو قسم: افعال و تَرک‌ها دسته‌بندی کرده و برای هر یک اقسامی ذکر نموده است.</ref> (متوفی قرن پنجم) می‌توان مشاهده کرد که ابواب فقه را به عبادات، محرمات و احکام تقسیم نموده‌اند. | در [[فقه|فقه شیعه]] نخستین تقسیم‌بندی صریح را در کتاب‌های [[مراسم]] تألیف [[سلار دیلمی]] (متوفی ۴۴۸) و [[المبسوط]] تألیف [[شیخ طوسی]] (متوفی ۴۶۰) و ''کافی'' تألیف [[ابوالصلاح حلبی]]<ref> الحلبی، الکافی فی الفقه: ۱ - ۲. أو در تقریب المعارف: ص۹۶ تکالیف شرعی را در دو قسم: افعال و تَرک‌ها دسته‌بندی کرده و برای هر یک اقسامی ذکر نموده است.</ref> (متوفی قرن پنجم) می‌توان مشاهده کرد که ابواب فقه را به عبادات، [[حرام|محرمات]] و احکام تقسیم نموده‌اند. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
:'''تقسیم به عبادات، عقود، ایقاع و احکام'''{{سخ}} | :'''تقسیم به عبادات، عقود، ایقاع و احکام'''{{سخ}} | ||
شایعترین تقسیم‌بندی مباحث فقه نزد فقهای شیعه دسته‌بندی [[محقق حلی]](م ۶۷۶ق) در [[شرایع الاسلام|شرایع]] است که کتاب خود را در چهار بخش تدوین کرده است: | |||
# [[عبادات]] | # [[عبادات]] | ||
# [[عقود]] | # [[عقود]] | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
# [[احکام]] | # [[احکام]] | ||
[[شهید اول]] (متوفی ۷۸۶) در کتاب [[القواعد و الفوائد]] در توضیح این تقسیم‌بندی می‌گوید: هدف حکم شرعی یا آخرت است و یا دنیا، گروه اول عبادات است و گروه دوم نیز اگر به تعبیر لفظی(صیغه) احتیاج داشته | [[شهید اول]] (متوفی ۷۸۶) در کتاب [[القواعد و الفوائد]] در توضیح این تقسیم‌بندی می‌گوید: هدف حکم شرعی یا آخرت است و یا دنیا، گروه اول عبادات است و گروه دوم نیز اگر به تعبیر لفظی(صیغه) احتیاج داشته باشد، به دو گروه تقسیم می‌شود: [[عقود اسلامی|عقود]] (عبارت لفظی از دو نفر) و [[ایقاعات]] (عبارت لفظی از یک نفر) و آنچه به تعبیر لفظی احتیاج ندارد در گروه احکام آورده می‌شود. | ||
گرچه [[فاضل مقداد]] (متوفای ۸۲۶ق) و [[فیض کاشانی]] (متوفای ۱۰۹۰ق) دسته‌بندی جدیدی را ارائه داده‌اند، ولی تقسیم‌بندی [[محقق حلی]] همچنان در کتب فقهی شیعه پابرجا مانده و پیروی شده است.<ref>عمید زنجانی، فقه سیاسی، ص۴۳ تا ۴۵.</ref> | گرچه [[فاضل مقداد]] (متوفای ۸۲۶ق) و [[فیض کاشانی]] (متوفای ۱۰۹۰ق) دسته‌بندی جدیدی را ارائه داده‌اند، ولی تقسیم‌بندی [[محقق حلی]] همچنان در کتب فقهی شیعه پابرجا مانده و پیروی شده است.<ref>عمید زنجانی، فقه سیاسی، ص۴۳ تا ۴۵.</ref> | ||