لعن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''لَعْنْ''' به معناى راندن و دور کردن همراه با ناراحتى است. لعن از جانب خدا به معناى قطع رحمت و لعن انسان برای دیگران نیز نوعى نفرین دانسته شده است. برخی می‌گویند لعن و سب به یک معناست و با لعن دیگران به نام و نشان مخالفت کرده‌اند و آن را مغایر با [[قرآن|قرآن]] و [[روایات]] دانسته‌اند. عده‌ای دیگر برای جواز لعن به برخی [[آیه|آیات]] و روایات دیگر استناد کرده‌اند. برخی از [[مراجع تقلید شیعه]] [[فتوا]] به [[حرمت]] لعن صحابه داده‌اند.

لعن را به معناى راندن و دور کردن همراه با ناراحتى دانسته‌اند. لعن از جانب خدا به معناى قطع رحمت و توفیق دنیوى و [[عذاب اخروى]] است. لعن از سوی انسان، نوعى نفرین و بدخواهى براى دیگرى است.<ref> طریحى، مجمع البحرین، ۱۳۷۵ش، ج ۶، ص ۳۰۹.</ref>

برخی [[سب]] و لعن‏ را دو مقوله‌ جداگانه‌‏ و دارای معناى اختصاصی دانسته‎اند. معناى سب را شتم و بیان کلام زشت و معنای لعن را طرد و دور گرداندن از رحمت الهى بیان کرده‎اند.<ref>فخلعی، مجموعه گفتمان‌هاى مذاهب اسلامى، ۱۳۸۳ش، ص ۲۹۹.</ref> آنان همچنین مدعی‌اند، در [[قرآن‏]] و [[روایات]] نیز این دو مفهوم با هم تفاوت دارند و خدا برخی را در قرآن لعن اما از سب آنها نهی کرده است.<ref>فخلعی، مجموعه گفتمان‌هاى مذاهب اسلامى، ۱۳۸۳ش، ص ۲۹۹.</ref> البته عده‌ای نیز لعن را هم‌معنای سب دانسته‌اند.<ref> بستانى، فرهنگ ابجدى، ۱۳۷۵ش، ص ۷۵۶.</ref>

[[پرونده:کتاب سب-و-لعن-در-قرآن.jpg|بندانگشتی|200px|تصویر روی جلد کتاب سب-و-لعن-در-قرآن]]

کلمه‌‏ى لعن و مشتقات آن ۳۷ بار در [[قرآن]] آمده است.<ref>رضوانى‏، شیعه‌شناسى، ۱۳۸۴ ش‏، ص۵۸۸</ref> در قرآن، [[کافر|کافران]]، ظالمان، [[منافق|منافقان]]، آزار رسانندگان به خدا و [[رسول]]، آنانى که از روى عمد [[قتل نفس]] کنند و کسانى که حقایق را کتمان و امر را بر مردم مشتبه می‌‏سازند، لعن شده‌اند.<ref>فخلعی، مجموعه گفتمان‌هاى مذاهب اسلامى، ۱۳۸۳ش، ص ۳۰۰</ref>  

پیامبر نیز دشمنان [[رسالت]]، [[مشرک|مشرکان]]، [[منافق|منافقان]]<ref> فخلعی، مجموعه گفتمان‌هاى مذاهب اسلامى، ۱۳۸۳ش، ص ۳۰۰.</ref> و برخى از [[صحابه]] را لعن کرده است.<ref>رضوانى‏، شیعه‌شناسى، ۱۳۸۴ش‏، ص۵۸۸.</ref> در [[روایات]] اهل بیت، [[غالیان]]<ref>علامه مجلسى، بحارالانوار، ترجمه، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۲۰۰</ref> و عاملان [[واقعه کربلا]] لعن شده‌اند. در [[زیارت عاشورا]] افرادی از بنی‌امیه همچون [[یزید]]، [[معاویه]] و [[ابوسفیان]] لعن شده‌اند.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۱۷۸.</ref>

برخی، [[خوارج]] را، نخستن کسانی دانسته‌اند که مسلمانان را با نام و نشان لعن کردند.<ref>معلمی، «بنیان‌گذاران و مبلغان سب و لعن با نام و نشان در اسلام»، ۱۳۹۰ش، ص۱۹۱-۱۹۲.</ref> پس از خوارج، [[معاویه]] نیز به طوررسمی به ترویج لعن پرداخت او دستور داد در [[منبر|منابر]] حضرت علی(ع) را لعن کنند.<ref>معلمی، «بنیان‌گذاران و مبلغان سب و لعن با نام و نشان در اسلام»، ۱۳۹۰ش، ص۱۹۸.</ref>

مسلمانان با استناد به آیات و روایات لعن [[کافر]] را جایز می‌دانند اما درباره لعن مسلمان اختلاف‌نظر دارند: موافقان لعن مسلمان، لعن و سب را به یک معنا دانسته<ref>فخلعی، مجموعه گفتمان‌هاى مذاهب اسلامى، ۱۳۸۳ش، ص ۳۰۰</ref> و برای اثبات جواز لعن به سیره پیامبر استناد می‌کنند که او گروهی از [[صحابه]] را که از لشکر [[اسامه]] تخلف کردند، لعن‌ کرده است.<ref>طبرسی، الإحتجاج ، ۱۳۷۱ش، ج‏ ۲، ص ۴۷۳.</ref>

مخالفان لعن، به آیاتی از قرآن، که مسلمانان را از سب و توهین به مقدسات دیگران از جمله [[مشرک|مشرکان]] منع کرده، استناد می‌کنند.<ref>معلمی، «بنیان‌گذاران و مبلغان سب و لعن با نام و نشان در اسلام»، ۱۳۹۰ش، ص ۱۹۱-۱۹۲.</ref> به اعتقاد آنان در تمام مواردی که خداوند در قرآن قومی را لعن کرده،‌ علت آن را نیز بیان کرده و لعن خدا جز در مورد [[شیطان]]، لعن عام بوده و هیچ فردی را با نام و نشان لعن نکرده است.<ref>معلمی، «بنیان‌گذاران و مبلغان سب و لعن با نام و نشان در اسلام»، ۱۳۹۰ش، ص ۱۹۳.</ref>

آنان همچنین لعن‌های موجود در کلام [[پیامبر]] را لعن عام می‌دانند نه لعن به شخص و فرد خاص <ref>معلمی، «بنیان‌گذاران و مبلغان سب و لعن با نام و نشان در اسلام»، ۱۳۹۰ش، ص۱۹۴-۱۹۵</ref> و بر این باورند گزارش‌هایی از پیامبر مشتمل بر لعن با نام و نشان آمده، با شخصیتی که قرآن از او ترسیم کرده، مطابقت ندارد.<ref>معلمی، «بنیان‌گذاران و مبلغان سب و لعن با نام و نشان در اسلام»، ۱۳۹۰ش، ص ۱۹۴و۱۹۵.</ref>  

مخالفان لعن بر این عقیده‌اند که سیره [[اهل بیت (ع)]] خصوصا [[حضرت علی (ع)]]، بر وفاق بوده و از دشنام به دیگران پرهیز می‌کردند.<ref>فخلعی، مجموعه گفتمان‌هاى مذاهب اسلامى، ۱۳۸۳ش، ص ۶۱.</ref> این عده به داستان [[جنگ صفین]] استناد کرده‌اند که بعد از صفین یاران علی (ع) به اصحاب [[معاویه بن ابوسفیان|معاويه]] دشنام دادند و على (ع) فرمود: «من خوش ندارم که شما بسيار لعن نموده و دشنام دهید.»<ref>فخلعی، مجموعه گفتمان‌هاى مذاهب اسلامى، ۱۳۸۳ش، ص ۳۰۱-۳۰۲.</ref>

برخی از علمای شیعه مانند [[آیت الله خامنه‌ای]]<ref>سایت آیت الله خامنه‌ای، فتوی به حرمت لعن.</ref> و [[آیت الله سیستانی]]<ref>سایت الغدیر، فتوای آیت الله سیستانی.</ref> به حرمت توهین به مقدسات اهل‌سنت و دامن زدن به اموری که سبب اختلاف می‌شود، [[فتوا]] داده‌اند.

*بستانى، فؤاد افرام، فرهنگ ابجدى،انتشارات اسلامي، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.

*رضوانی‌ علی‌اصغر، شیعه شناسی و پاسخ به شبهات‏، نشر مشعر، تهران‏، چاپ دوم‏، ۱۳۸۴ش‏.

*طريحي، فخر الدين بن محمد، مجمع البحرين، نشر مرتضوى،‌ تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.

*علامه مجلسى، ترجمه امامت بحارالانوار، انتشارات اسلاميه،‏ تهران‏، چاپ اول‏،۱۳۶۳ ش‏.

*[http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=27988#100 فتوی حرمت لعن، آيت الله خامنه‌ای، سایت نشر آثار آیت الله خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب:۱ آبان ۹۳، تاریخ بازدید: ۲۲ اردیبهشت ۹۶.]

*فخلعى‏، محمد تقى، مجموعه گفتمان‌هاى مذاهب اسلامى،‏ نشر مشعر، تهران‏، چاپ اول‏، سال چاپ: ۱۳۸۳ ش‏.