پرش به محتوا

عید فطر: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۶۵۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۳ آوریل ۲۰۲۳
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:


== جایگاه و اهمیت ==
== جایگاه و اهمیت ==
عید فطر اولین روز ماه [[شوال]] است که با [[رؤیت هلال]] ماه شوال در پایان ماه [[رمضان]] ثابت می‌شود.
عید فطر اولین روز ماه [[شوال]] است که با [[رؤیت هلال]] ماه شوال یا گذشت سی روز از ابتدای ماه [[رمضان]] ثابت می‌شود.
در روایات روز عید فطر، روزه جایزه‌های خدا،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۷، ص۶۵۰.</ref> روز پاداش نیکوکاران<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۴.</ref> [[استغفار|آمرزش گناهان]]<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۶، ص۱۵۴.</ref> معرفی شده است. از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نقل شده عید فطر عیدی کسی است که خداوند، [[روزه]] او را پذیرفته و عبادتش را قبول کرده است.<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲۸.</ref>
در روایات روز عید فطر، روزه جایزه‌های خدا،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۷، ص۶۵۰.</ref> روز پاداش نیکوکاران<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۴.</ref> [[استغفار|آمرزش گناهان]]<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۶، ص۱۵۴.</ref> معرفی شده است. از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نقل شده عید فطر عیدی کسی است که خداوند، [[روزه]] او را پذیرفته و عبادتش را قبول کرده است.<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲۸.</ref>
* [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] فرمود:
* [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] فرمود:
خط ۱۶: خط ۱۶:
===شب عید===
===شب عید===
احکام شب عید فطر عبارتند از:
احکام شب عید فطر عبارتند از:
* خواندن [[دعا]] و [[نماز]] و قرائت [[قرآن]]؛ [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] می‌فرماید: ''اگر بتوانی شب عید فطر و شب [[عید قربان]] و... را مراقبت کنی، چنان کن و در این شب‌ها دعا و نماز و قرآن، بسیار بخوان''.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۸ق، ص۵۹۰-۵۸۹.</ref>
* خواندن [[دعا]]، [[نماز]] و [[تلاوت|قرائت قرآن]].<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۸ق، ص۵۹۰-۵۸۹.</ref>
* هنگام دیدن هلال ماه در شب اول ماه شوال، خواندن دعای استهلال مستحب است.<ref>مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۲۹.</ref>
* هنگام [[رؤیت هلال]] در شب اول ماه شوال، خواندن دعای استهلال مستحب است.<ref>مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۳ق، ص۲۹.</ref>
* [[زیارت امام حسین(ع)]] در این شب [[مستحب]] است.<ref>سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۶۴.</ref>
* [[زیارت امام حسین(ع)]] در این شب [[مستحب]] است.<ref>سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۶۴.</ref>
* [[غسل]] کردن در شب عید مستحب است. روایت شده که قبل از غروب شب عید فطر غسل شود، آن‌گاه که می‌داند آن شب، شب عید است. نیز روایت شده که اواخر شب عید، غسل شود.<ref>سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۵۷.</ref> گفته شده وقت غسل شب عید فطر، از اول [[مغرب شرعی|مغرب]] تا [[طلوع فجر|اذان صبح]] است.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۵۹.</ref>
* [[غسل]] کردن: روایت شده که قبل از غروب شب عید فطر غسل شود. نیز روایت شده که اواخر شب عید، غسل شود.<ref>سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۵۷.</ref> گفته شده وقت غسل شب عید فطر، از اول [[مغرب شرعی|مغرب]] تا [[طلوع فجر|اذان صبح]] است.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۵۹.</ref>
* بنابر قول فقها، زمان وجوب [[زکات فطره]] آغاز شرعی شب عید فطر است؛ اما برخی همچون [[سید ابوالقاسم خویی]]، مرجع شیعه در قرن چهاردهم شمسی، زمان آن را [[طلوع فجر]] روز عید دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج ۴، ص۲۲۲.</ref> براساس برخی روایات منظور از «تزکی» در آیه «'''قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَکیٰ'''»<ref>سوره اعلی، آیه ۱۴.</ref> دادن [[زکات فطره]] است.<ref>طباطبائی، المیزان، جامعه مدرسین، ج۲۰، ص۲۶۹.</ref>
* زکات فطره: بنابر قول فقها، زمان وجوب [[زکات فطره]] آغاز شرعی شب عید فطر است؛ اما برخی همچون [[سید ابوالقاسم خویی]]، مرجع شیعه در قرن چهاردهم شمسی، زمان آن را [[طلوع فجر]] روز عید دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج ۴، ص۲۲۲.</ref>
 
* نماز؛ [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] به نقل از حضرت علی(ع) فرمود: هر کس در شب عید فطر، دو رکعت نماز بخواند، که در رکعت اول [[سوره فاتحه|حمد]] یک بار و هزار بار سوره «'''قل هو الله احد'''»، و در رکعت دوم، حمد و یک بار سوره «قل هو الله احد» را بخواند، از خدای متعال چیزی درخواست نمی‌کند، مگر آنکه [[خدا|خداوند]] به او عطا می‌کند.<ref>سید ابن طاووس، الاقبال بالأعمال الحسنة، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۶۱.</ref>
* نماز؛ [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] به نقل از حضرت علی(ع) فرمود: هر کس در شب عید فطر، دو رکعت نماز بخواند، که در رکعت اول [[سوره فاتحه|حمد]] یک بار و هزار بار سوره «'''قل هو الله احد'''»، و در رکعت دوم، حمد و یک بار سوره «قل هو الله احد» را بخواند، از خدای متعال چیزی درخواست نمی‌کند، مگر آنکه [[خدا|خداوند]] به او عطا می‌کند.<ref>سید ابن طاووس، الاقبال بالأعمال الحسنة، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۶۱.</ref>
* تکبیر بعد از نمازها؛ مستحب است بعد از [[نماز مغرب]] و [[نماز عشاء|عشای]] شب عید فطر این تکبیرها گفته شود: «'''الله اکبر الله اکبر، لا اله الا الله و الله اکبر، و لله الحمد علی ما هدانا، و له الشکر علی ما اولانا.'''<ref>سید ابن طاووس، الاقبال بالأعمال الحسنة، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۵۹؛ امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۸۲۷.</ref>{{یادداشت|ترجمه: خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود، خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود، معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود و ستایش ویژه خداست و ستایش ویژه خداست بر آنچه ما را بدان هدایت کرد و او را سپاس بر آنچه به ما ارزانی داشت.
* تکبیر بعد از نمازها؛ مستحب است بعد از [[نماز مغرب]] و [[نماز عشاء|عشای]] شب عید فطر این تکبیرها گفته شود: «'''الله اکبر الله اکبر، لا اله الا الله و الله اکبر، و لله الحمد علی ما هدانا، و له الشکر علی ما اولانا.'''<ref>سید ابن طاووس، الاقبال بالأعمال الحسنة، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۵۹؛ امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۸۲۷.</ref>{{یادداشت|ترجمه: خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود، خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود، معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود و ستایش ویژه خداست و ستایش ویژه خداست بر آنچه ما را بدان هدایت کرد و او را سپاس بر آنچه به ما ارزانی داشت.}} گفته شده مقصود از «'''و لِتُکبِّرُ‌وا اللَّهَ'''» در آیه «'''وَ لِتُکمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکبِّرُ‌وا اللَّهَ عَلَیٰ مَا هَدَاکمْ وَ لَعَلَّکمْ تَشْکرُ‌ونَ'''»<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۵.</ref>{{یادداشت| هدف این است که این روزها را تکمیل کنید؛ و خدا را بر اینکه شما را هدایت کرده، بزرگ بشمرید؛ باشد که شکرگزاری کنید!}} [[تکبیر|تکبیرهایی]] است که در شب عید فطر وارد شده است.<ref>سید ابن طاووس، الاقبال بالأعمال الحسنة، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۵۹؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۵۹.</ref>
}}گفته شده مقصود از «'''و لِتُکبِّرُ‌وا اللَّهَ'''» در آیه «'''وَ لِتُکمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکبِّرُ‌وا اللَّهَ عَلَیٰ مَا هَدَاکمْ وَ لَعَلَّکمْ تَشْکرُ‌ونَ'''»<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۵.</ref>{{یادداشت| هدف این است که این روزها را تکمیل کنید؛ و خدا را بر اینکه شما را هدایت کرده، بزرگ بشمرید؛ باشد که شکرگزاری کنید!}} [[تکبیر|تکبیرهایی]] است که در شب عید فطر وارد شده است.<ref>سید ابن طاووس، الاقبال بالأعمال الحسنة، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۵۹؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۵۹.</ref>


* [[احیا|شب‌زنده‌داری]]؛ [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] می‌فرماید: علی بن ابی طالب(ع) فرمود: ''این، مرا شادمان می‌سازد که هر شخص در طول سال، خودش را در چهار شب (برای عبادت) فارغ سازد: شب عید فطر، شب [[عید قربان]]، شب [[نیمه شعبان]] و شب اول [[رجب|ماه رجب]]''.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۸ق، ص۵۸۹.</ref> [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] فرمود: پدرم [[امام سجاد علیه‌السلام|علی بن حسین(ع)]] شب عید فطر را در [[مسجد]] می‌ماند و تا صبح نماز می‌خواند و شب زنده‌داری می‌کرد و می‌فرمود:‌ ''ای پسرم این شب کمتر از [[شب قدر]] نیست''.<ref>سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۶۵.</ref>
* [[احیا|شب‌زنده‌داری]]؛ [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] می‌فرماید: علی بن ابی‌طالب(ع) فرمود: ''این، مرا شادمان می‌سازد که هر شخص در طول سال، خودش را در چهار شب (برای عبادت) فارغ سازد: شب عید فطر، شب [[عید قربان]]، شب [[نیمه شعبان]] و شب اول [[رجب|ماه رجب]]''.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۸ق، ص۵۸۹.</ref> [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] فرمود: پدرم [[امام سجاد علیه‌السلام|علی بن حسین(ع)]] شب عید فطر را در [[مسجد]] می‌ماند و تا صبح نماز می‌خواند و شب زنده‌داری می‌کرد و می‌فرمود:‌ ''ای پسرم این شب کمتر از [[شب قدر]] نیست''.<ref>سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۶۵.</ref>


===روز عید===
===روز عید===
*از [[مستحب|مستحبات]] روز عید فطر، [[غسل]] است. آغاز وقت آن [[طلوع فجر]] است؛ ولی در اینکه پایان وقت غسل، پیش از بیرون رفتن برای نماز عید است یا زوال خورشید (وقت [[نماز ظهر]]) و یا غروب آفتاب، اختلاف است.<ref>آملی، مصباح الهدی، ۱۳۱۰ق، ج ۷، ص۸۶.</ref>
*غسل: از [[مستحب|مستحبات]] روز عید فطر، [[غسل]] است. آغاز وقت آن [[طلوع فجر]] است؛ ولی در اینکه پایان وقت غسل، پیش از بیرون رفتن برای نماز عید است یا زوال خورشید (وقت [[نماز ظهر]]) و یا غروب آفتاب، نظرات مختلفی است.<ref>آملی، مصباح الهدی، ۱۳۱۰ق، ج ۷، ص۸۶.</ref>
* گزاردن [[نماز عید]] در عصر [[غیبت امام مهدی(عج)|غیبت]] مستحب است؛ ولی در عصر حضور و حاکمیت امام(ع) [[واجب]] است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج ۱۱، ص۳۳۲ ۳۳۳</ref> براساس برخی روایات{{یادداشت|علی بن إبراهیم: وَ ذَکرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلّٰی قال:صلاة الفطر و الأضحی.(بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، نشر موسسه بعثت، ج۵، ص۶۳۷)}} منظور از «فَصَلَّیٰ» در آیه «'''وَ ذَکرَ‌ اسْمَ رَ‌بِّهِ فَصَلَّیٰ'''»<ref>سوره اعلی، آیه ۱۵.</ref> خواندن [[نماز عید]] است.<ref>طباطبائی، المیزان، جامعه مدرسین، ج۲۰، ص۲۶۹.</ref>
* نماز عید: [[نماز عید]] در عصر [[غیبت امام مهدی(عج)]] مستحب است؛ ولی در عصر حضور و حاکمیت امام(ع) [[واجب]] است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج ۱۱، ص۳۳۲ ۳۳۳</ref>
 
* افطار: [[مستحب]] است قبل از نماز عید خوراکی‌ای به ویژه خرما بخورند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج ۱۱، ص۳۷۷.</ref>
* [[مستحب]] است قبل از نماز عید خوراکی‌ای به ویژه خرما بخورند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج ۱۱، ص۳۷۷.</ref>
* تکبیرات خاص پس از [[نماز صبح]] و نماز عید<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج ۱۱، ص۳۷۸ و ۳۸۲.</ref> و همچنین نماز ظهر و عصر<ref>خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۸۲۷.</ref> روز عید [[مستحب]] است.
* گفتن تکبیرات، به گونه‌ای که وارد شده پس از [[نماز صبح]] و نماز عید<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج ۱۱، ص۳۷۸ و ۳۸۲.</ref> و همچنین نماز ظهر و عصر<ref>خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۸۲۷.</ref> روز عید [[مستحب]] است.
*خواندن [[دعای ندبه]] نیز مستحب است.<ref>سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۵۰۴.</ref>
*خواندن [[دعای ندبه]] نیز مستحب است.<ref>سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۵۰۴.</ref>
* توسعه دادن بر خانواده در خوردنی و غیر آن مستحب است.<ref>أبو الصلاح الحلبی، الکافی فی الفقه، ۱۴۰۳ق، ص۱۵۵.</ref>
* توسعه دادن بر خانواده در خوردنی و غیر آن مستحب است.<ref>أبو الصلاح الحلبی، الکافی فی الفقه، ۱۴۰۳ق، ص۱۵۵.</ref>
خط ۴۰: خط ۳۷:


==آداب و رسوم عید فطر ==
==آداب و رسوم عید فطر ==
عید فطر از مهم‌ترین عیدهای مسلمانان در کشورهای مختلف است که با آداب و رسوم خاص و تعطیلات دو روزه تا ۲۳ روزه همراه است.<ref>[https://www.yjc.news/fa/news/6953410/آداب-و-رسوم-عید-فطر-در-کشورهای-مختلف-کدام-کشور-رکورددار-تعطیلات-عید-است «آداب و رسوم عید فطر در کشورهای مختلف»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref>
عید فطر از مهم‌ترین عیدهای مسلمانان در کشورهای مختلف است که با آداب و رسوم خاص و تعطیلات دو روزه تا ۲۳ روزه همراه است.<ref>[https://www.yjc.news/fa/news/6953410 «آداب و رسوم عید فطر در کشورهای مختلف»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> در عید فطر، مسلمانان نماز عید فطر را به جماعت می‌خوانند. آنها در این روز شرینی‌های محلی می‌پزند و چند روز جشن می‌گیرند و به دید و بازدید خویشان و دوستان و همچنین زیارت اهل قبور می‌روند.<ref>[https://www.yjc.news/fa/news/6953410 «آداب و رسوم عید فطر در کشورهای مختلف»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref>
در عید فطر، مسلمانان نماز عید فطر را به جماعت می‌خوانند. آنها در این روز شرینی‌های محلی می‌پزند و چند روز جشن می‌گیرند و به دید و بازدید خویشان و دوستان و همچنین زیارت اهل قبور می‌روند.<ref>[https://www.yjc.news/fa/news/6953410/آداب-و-رسوم-عید-فطر-در-کشورهای-مختلف-کدام-کشور-رکورددار-تعطیلات-عید-است «آداب و رسوم عید فطر در کشورهای مختلف»]، باشگاه خبرنگاران جوان.</ref>
<center>
<center>
{| class="wikitable" ;
{| class="wikitable" ;
خط ۸۷: خط ۸۳:
*[[قرآن کریم]].
*[[قرآن کریم]].
*[[نهج البلاغه]]، تصحیح صبحی صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق.
*[[نهج البلاغه]]، تصحیح صبحی صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق.
*‌ [https://www.yjc.news/fa/news/6953410/آداب-و-رسوم-عید-فطر-در-کشورهای-مختلف-کدام-کشور-رکورددار-تعطیلات-عید-است «آداب و رسوم عید فطر در کشورهای مختلف»]، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۱۲ خرداد ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
*‌ [https://www.yjc.news/fa/news/6953410 «آداب و رسوم عید فطر در کشورهای مختلف»]، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۱۲ خرداد ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
*آملی، محمدتقی، مصباح الهدی فی شرح عروة الوثقی، تهران، بی‌نا، ۱۳۱۰ق.
*آملی، محمدتقی، مصباح الهدی فی شرح عروة الوثقی، تهران، بی‌نا، ۱۳۱۰ق.
*ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت،‌دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
*ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت،‌دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.