کاربر ناشناس
عبدالجواد ادیب نیشابوری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Sama بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
}} | }} | ||
'''عبدالجواد ادیب نیشابوری''' <small>(۱۲۸۱-ذیقعده ۱۳۴۴ق/۱۸۶۴-مه ۱۹۲۶م)</small>، ادیب، مدرس و شاعر نامدار ایرانی دوره [[مشروطه]]. ادیب نیشابوری علاوه بر شعر و ادبیات فارسی در ادبیات عرب نیز مهارت داشت. او بیش از ۴۰ سال در [[حوزه علمیه مشهد]] به | '''عبدالجواد ادیب نیشابوری''' <small>(۱۲۸۱-ذیقعده ۱۳۴۴ق/۱۸۶۴-مه ۱۹۲۶م)</small>، ادیب، مدرس و شاعر نامدار ایرانی دوره [[مشروطه]]. ادیب نیشابوری علاوه بر شعر و ادبیات فارسی در ادبیات عرب نیز مهارت داشت. او بیش از ۴۰ سال در [[حوزه علمیه مشهد]] تدریس کرد.از شاگردان او می‌توان به [[ملک الشعرای بهار]]، [[بدیع الزمان فروزانفر]]، [[ادیب طوسی]] اشاره کرد. دیوان اشعار ادیب، حاوی اشعار نغز و شیوایی به فارسی و عربی است که در حدود ۶ هزار بیت از آن جمع‌آوری شده است. | ||
هر چند زندگانی ادیب همزمان با [[نهضت تنباکو]]، حوادث زمان [[مشروطه]]، و حمله نظامی روس‌ها به [[آستان قدس رضوی]] بود، اما این وقایع تقریبا انعکاسی در شعر او نداشته است. | |||
==تولد و دوران کودکی== | ==تولد و دوران کودکی== | ||
او در روستای بجن‌گرد (بیژن‌گرد) از بلوک درب قاضی از توابع [[نیشابور]] زاده شد.<ref>ریاضی، دانشوران خراسان، ص۱۴۵، حاشیه؛ گرایلی، نیشابور شهر فیروزه، ص۳۸۶؛ نکـ: مرزآبادی، شرح حال و آثار و افکار و دیوان اشعار ادیب نیشابوری (رساله دکتری)، ص۴۴.</ref> ولادت او را در ۱۲۸۴ق<ref>اشراق، «ادیب نیشابوری»،، ص۲۳۴؛ دینشاه، سخنوران دوران پهلوی، ج۱، ص۵۰.</ref> و ۱۲۸۰ق<ref>مصاحبی، مدینه الادب، ج۱، ص۲.</ref> نوشته‌اند، اما | او در روستای بجن‌گرد (بیژن‌گرد) از بلوک درب قاضی از توابع [[نیشابور]] زاده شد.<ref>ریاضی، دانشوران خراسان، ص۱۴۵، حاشیه؛ گرایلی، نیشابور شهر فیروزه، ص۳۸۶؛ نکـ: مرزآبادی، شرح حال و آثار و افکار و دیوان اشعار ادیب نیشابوری (رساله دکتری)، ص۴۴.</ref> ولادت او را در ۱۲۸۴ق<ref>اشراق، «ادیب نیشابوری»،، ص۲۳۴؛ دینشاه، سخنوران دوران پهلوی، ج۱، ص۵۰.</ref> و ۱۲۸۰ق<ref>مصاحبی، مدینه الادب، ج۱، ص۲.</ref> نوشته‌اند، اما چنان‌چه او خود گفته، سال تولدش ۱۲۸۱ق بوده است.<ref>نکـ: طبسی، «بزرگان عصر-ادیب نیشابوری»، ص۵۵.</ref> | ||
پدرش، کشاورزی تنگدست بود.<ref>نکـ: اشراق، «ادیب نیشابوری»،، ص۲۳۴؛ مرزآبادی، شرح حال و آثار و افکار و دیوان اشعار ادیب نیشابوری (رساله دکتری)، ص۴۵؛ قس: مصاحبی، مدینه الادب، ج۱، ص۲.</ref> در ۴ سالگی به بیماری آبله مبتلا شده و بینایی یک چشم خود را از دست داد و برای چشم دیگر وی نیز بینایی اندکی ماند، از این رو، پدرش او را به مکتب نمی‌فرستاد. اما عبدالجواد با نمایاندن حافظه قوی و استعداد خود به پدر، او را بر آن داشت که فرزند را به مکتب بسپارد.<ref>نکـ: اشراق، «ادیب نیشابوری»، ص۲۳۵.</ref> | |||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
ادیب نیشابوری پیش از فراگیری خواندن و نوشتن و آموختن مقدمات زبان عربی در زادگاه خود، رهسپار [[نیشابور]] شد<ref>جلالی، «زندگی‌نامه ادیب نیشابوری»، ص۱۸.</ref> و در مدرسه گلشن<ref>گرایلی، نیشابور شهر فیروزه، ص۳۸۶.</ref> دروس مقدماتی عربی را ادامه داد و منطق را فراگرفت. سپس برای تکمیل آموخته‌های خویش در حدود سال ۱۲۹۷ق به [[مشهد]] رفت<ref>بامداد، ص۴۵؛ طبسی، «بزرگان عصر-ادیب نیشابوری»، ص۵۵؛ مجتهدزاده، «بزرگان خراسان-ادیب نیشابوری»، ص۲۶۷؛ گرایلی، نیشابور شهر فیروزه، ص۳۸۶؛ جلالی، «زندگی‌نامه ادیب نیشابوری»، ص۱۹، نیز حاشیه۱.</ref> و در مدارس خیرات خان، فاضل خان و [[مدرسه نواب|نواب]] مسکن گزید.<ref>بامداد، صص۴۵-۴۶؛ رشید یاسمی، ادبیات معاصر، ص۱۴؛ نیز نکـ: دینشاه، سخنوران دوران پهلوی، ج۱، ص۵۰.</ref> | |||
ادیب در [[مشهد]]، برخی از متون عربی مانند شرح قطر الندی اثر ابن هشام، شرح سیوطی بر الفیه ابن مالک و شرح جامی بر کافیه ابن حاجب را نزد چند تن از استادان آموخت، اما پس از آن دیگر نزد استادی نرفت و سطوح عالی ادبیات عرب و کتاب‌هایی چون [[مغنی اللبیب]] ابن هشام، [[مطول]] تفتازانی، مقامات بدیعی و مقامات حریری را با مطالعه و ممارست خویش فرا می‌گرفت و در همان حال | ادیب در [[مشهد]]، برخی از متون عربی مانند شرح قطر الندی اثر ابن هشام، شرح سیوطی بر الفیه ابن مالک و شرح جامی بر کافیه ابن حاجب را نزد چند تن از استادان آموخت، اما پس از آن دیگر نزد استادی نرفت و سطوح عالی ادبیات عرب و کتاب‌هایی چون [[مغنی اللبیب]] ابن هشام، [[مطول]] تفتازانی، مقامات بدیعی و مقامات حریری را با مطالعه و ممارست خویش فرا می‌گرفت و در همان حال سطوح پایین‌تر را درس می‌داد. ادیب پیش از مرگ پدر سفری به نیشابور کرد و در حدود سال ۱۳۱۰ق به مشهد بازگشت و تا پایان عمر در مدرسه نواب اقامت گزید و تدریس جدی او از همین سال آغاز شد.<ref>نکـ: جلالی، «زندگی‌نامه ادیب نیشابوری»، صص۱۹-۲۰.</ref> | ||
==تدریس== | ==تدریس== | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
# مجدالعلای بوستان | # مجدالعلای بوستان | ||
ادیب تأثیری شگرف بر هر یک از اینان نهاد و | ادیب تأثیری شگرف بر هر یک از اینان نهاد و متقابلاً از فضایل و کمالات ایشان تأثیر پذیرفت. به گفته پروین گنابادی، هنگامی که قصیده دماوند بهار به چاپ رسید، ادیب با آنکه اندک‌رنجشی از ملک‌الشعرا در دل داشت، از خواندن سروده او بسیار به وجد آمد و بهار را استاد شاعران ایران خواند.<ref>پروین، گزینه مقاله‌ها، ص۵۰۸.</ref> | ||
ادیب در ۳۵ سالگی شیفته یکی از شاگردان خود شد و مرگ نابهنگام آن شاگرد تأثیر شگرفی در زندگی ادیب گذارد و او به یاد «حبیب» شعرهایی عاشقانه می‌سرود.<ref>اشراق، «ادیب نیشابوری»،، صص۲۳۵-۲۳۶؛ آذر، «چشم‌اندازی دیگر از زندگی ادیب نیشابوری»، ص۱۱۵؛ قس: ادیب، محمد تقی، «استادم ادیب نیشابوری»، ص۱۶۱.</ref> گفته‌اند که عشق ادیب، عشق به «مظهری از مظاهر جمال» و عشقی صوفیانه و برخاسته از معنویت و دستاویزی برای شکوفایی ذوق غزلسرایی او بوده است.<ref>نکـ: مرزآبادی، شرح حال و آثار و افکار و دیوان اشعار ادیب نیشابوری (رساله دکتری)، ص۶۹؛ برهانی، «زندگی و اشعار ادیب نیشابوری»، ص۳۴۶.</ref> | ادیب در ۳۵ سالگی شیفته یکی از شاگردان خود شد و مرگ نابهنگام آن شاگرد تأثیر شگرفی در زندگی ادیب گذارد و او به یاد «حبیب» شعرهایی عاشقانه می‌سرود.<ref>اشراق، «ادیب نیشابوری»،، صص۲۳۵-۲۳۶؛ آذر، «چشم‌اندازی دیگر از زندگی ادیب نیشابوری»، ص۱۱۵؛ قس: ادیب، محمد تقی، «استادم ادیب نیشابوری»، ص۱۶۱.</ref> گفته‌اند که عشق ادیب، عشق به «مظهری از مظاهر جمال» و عشقی صوفیانه و برخاسته از معنویت و دستاویزی برای شکوفایی ذوق غزلسرایی او بوده است.<ref>نکـ: مرزآبادی، شرح حال و آثار و افکار و دیوان اشعار ادیب نیشابوری (رساله دکتری)، ص۶۹؛ برهانی، «زندگی و اشعار ادیب نیشابوری»، ص۳۴۶.</ref> | ||