ودایع امامت: تفاوت میان نسخه‌ها

منظور از ودایع چیزهایی خاص، مانند شمشیر، کتاب و انگشتر است که از امامی به امام دیگر به امانت سپرده می‌شود و نشانه امامت او است. ودایع امامت، در کنار وصیت امام پیشین، از معیارهای مهم برای تشخیص امام بعدی بوده است؛<ref>شیخ طوسی‌، الاقتصاد‌، ۱۴۳۰ق، ص۳۷۵.</ref> به‌ویژه آنکه اثبات امامت به وسیله وصیت، در شرایط تقیه، ناممکن بوده است.<ref> طباطبایی، «جستاری در آسیب‌شناسی چالش‌های آغاز امامت امام کاظم»، ص۱۰۴.</ref> ازاین‌رو بر ودایع امامت تأکید می‌شده تا شک و شبهه‌ای در تشخیص مصداق امام باقی نماند.<ref> طباطبایی، «جستاری در آسیب‌شناسی چالش‌های آغاز امامت امام کاظم»، ص۷۹.</ref>

| شمشیر پیامبر(ص)<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ۱۳۶۲ش، ص۳۰۵.</ref>||در روایتی از [[امام صادق(ع)]] پس از تشبیه شمشیر پیامبر به تابوت [[بنی‌اسرائیل]]، آمده است: شمشیر پیامبر(ص) نزد هر یک از ما باشد، امامت به او داده شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۳۸.</ref> بنابر برخی روایات، این شمشیر همان [[ذوالفقار]] است.<ref>ابن‌شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۳۵ و ۲۵۳.</ref>

| [[جفر و جامعه#کتاب جفر|جَفْر]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۳۹؛ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۲.</ref>|| کتابی است که در آن حوادث آینده تا [[روز قیامت]] ذکر شده است‌.<ref>شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۳۵۳.</ref>

| کتاب علی(ع)<ref>صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۷.</ref>||برخی جامعه و کتاب علی را یک کتاب، با دو نام دانسته‌اند؛<ref> عسکری، معالم‌المدرستین، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۳۵-۳۳۸.</ref> ولی [[آقابزرگ تهرانی]] از این کتاب، با عنوان امالی رسول‌الله نام برده و آن را غیر از جفر و جامعه دانسته است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۰۶-۳۰۷.</ref>

| [[مصحف فاطمه(س)]]||کتابی که [[فرشته|فرشته الهی]] برای [[حضرت فاطمه(س)]] بیان کرده و [[امام علی(ع)]] آن را نوشته است.<ref> صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۲-۱۵۳.</ref>

| زره پیامبر(ص)<ref>صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۶.</ref>||در روایات آمده است از نشانه‌های امام آن است که زره پیامبر(ص) به قامت او مناسب باشد.<ref>ابن‌شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۲۵۳؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۷.</ref>

| جفر سفید||انبانی که در آن [[تورات]]، [[انجیل]] و [[زبور]] و دیگر کتاب‌های آسمانی قرار دارد.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۶.</ref>

[[امام صادق(ع)]] که از سویی با جریان حسنیان مواجه بود که مهدویتِ [[محمد بن عبدالله محض]] را تبلیغ می‌کردند<ref>نجفیان رضوی، «بررسی چگونگی مناسبات حسنیان و امامان شیعه، مطالعات تاریخ اسلام»، ۱۳۹۲ش.</ref> و از طرفی با دو جریان [[کیسانیه]] و [[زیدیه]] رو‌به‌رو بود، از وجود سلاح پیامبر نزد خود به‌عنوان ابزاری برای احتجاج با آنها استفاده می‌کرد.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۷-۱۸۸.</ref> نقل شده است به امام صادق(ع) گفتند: عده‌ای گمان می‌کنند شمشیر رسول خدا نزد [[عبدالله بن حسن مثنی|عبدالله بن حسن]] است. او پاسخ داد:  

:::«به خدا قسم، عبدالله بن حسن هرگز آن را ندیده است. شمشیر و پرچم رسول خدا نزد من است. سلاح رسول‌الله مانند تابوت در بنی‌اسرائیل است. هرکجا تابوت یافت می‌شد، نبوت همان‌جا بود. سلاح رسول‌الله هم نزد هرکس باشد، او امام است.»<ref>صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۷۵.</ref>

بنا بر روایات شیعه، ودایع امامت از هر امام به امام دیگر سپرده می‌شده است؛ خواه به طور مستقیم یا با واسطه. از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است: کتاب‌ها نزد [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] بود. وقتی به سوی عراق رفت، آن کتاب‌ها را نزد [[ام‌سلمه (همسر پیامبر)|ام‌سلمه]] به امانت گذاشت. پس از او، آن کتاب‌ها نزد [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن(ع)]] بود و پس از او، نزد [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] و پس از او، نزد [[امام سجاد علیه‌السلام|علی بن حسین(ع)]] و پس از او، نزد پدرم.<ref>صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۶۲.</ref>

نیز نقل شده است وقتی امام حسین(ع) به‌سوی [[عراق]] حرکت کرد، کتاب‌ها و وصیت را نزد ام‌سلمه همسر پیامبر(ص) امانت گذاشت. وقتی علی بن حسین(ع) بازگشت، ام‌سلمه آنها را به او داد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۳۰۴؛ ابن‌شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۷۲.</ref>

طبق گزارشی از [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، ودایع امامت در دوره [[غیبت صغرا]] نزد [[نواب اربعه|نائبان خاص امام زمان(عج)]] بوده است. در گزارش او آمده است وقتی نائب دوم [[محمد بن عثمان عمری|محمد بن عثمان]] درگذشت، خادمش صندوقچه‌ای را که ودایع امامت در آن بود به نائب سوم، [[حسین بن روح نوبختی]] تحویل داد.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۵، ص۲۱۱.</ref>

به‌گفته [[آقابزرگ تهرانی]]، برپایه روایات شیعه، هم‌اکنون ودایع امامت نزد [[امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه|امام دوازدهم]] است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۲۱، ص۱۲۶.</ref>

*ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، المناقب، قم، نشر علامه، ۱۳۷۹ق.

*شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.

*عسکری، سید مرتضی، معالم المدرستین، بیروت، مؤسسه نعمان، ۱۴۱۰ق.

*علامه مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسه وفا، ۱۴۰۳ق.

*نجفیان رضوی، لیلا، «بررسی چگونگی مناسبات حسنیان و امامان شیعه تا سال ۱۴۵ هجری قمری»، مطالعات تاریخ اسلام، شماره پنجم، ۱۳۹۲ش.