Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۱۷۹
ویرایش
عصمت اکتسابی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←انبیاء و معصومان
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جز (←انبیاء و معصومان) |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
== انبیاء و معصومان == | == انبیاء و معصومان == | ||
متکلمان شیعه معتقدند که انبیاء و معصومان از عصمت اکتسابی(اختیاری) و موهبتی برخوردار بوده‌اند.<ref>سبحانی، الفکرالخالد، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۲۲۷-۲۳۷؛ رضوانی، شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۵۳۰- ۵۳۸.</ref> به گزارش [[شیخ طوسی]]، معصومان(ع) نیز قادر به انجام گناه بوده ولی با توجه به کوشش و مبارزه با هوای نفس خود، از گناه خوددرای می‌کنند.<ref>شیخ طوسی، تلخیص المحصل، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۴۳۰.</ref> به عقیده برخی، معصومان(ع) با [[تزکیه نفس]] و لطف خاص خداوند، به عصمت اکتسابی دست یافته‌اند.<ref>الحسینی، لقد شیعنی الحسین(ع)، ۱۴۱۵ق، ص۳۷۵.</ref> همچنین پژوهشگران منشأ عصمت [[حضرت زهرا(س)]] را اکتسابی و موهبتی دانسته‌اند.<ref>دیانتی‌پور، نعمتی، «عصمت حضرت زهرا(س) الهی یا اکتسابی»، ص۱۰۸.</ref> | متکلمان شیعه معتقدند که انبیاء و معصومان از عصمت اکتسابی(اختیاری) و موهبتی برخوردار بوده‌اند.<ref>سبحانی، الفکرالخالد، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۲۲۷-۲۳۷؛ رضوانی، شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۵۳۰- ۵۳۸.</ref> به گزارش [[شیخ طوسی]]، معصومان(ع) نیز قادر به انجام گناه بوده ولی با توجه به کوشش و مبارزه با هوای نفس خود، از گناه خوددرای می‌کنند.<ref>شیخ طوسی، تلخیص المحصل، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۴۳۰.</ref> به عقیده برخی، معصومان(ع) با [[تزکیه نفس]] و لطف خاص خداوند، به عصمت اکتسابی دست یافته‌اند.<ref>الحسینی، لقد شیعنی الحسین(ع)، ۱۴۱۵ق، ص۳۷۵.</ref> همچنین پژوهشگران منشأ عصمت [[حضرت زهرا(س)]] را اکتسابی و موهبتی دانسته‌اند.<ref>دیانتی‌پور، نعمتی، «عصمت حضرت زهرا(س) الهی یا اکتسابی»، ص۱۰۸.</ref> | ||
رابطه عصمت پیامبران با اختیار پیوسته ذهن بسیاری از اندیشمندان را مشغول کرده و عدم توانایی جمع بین [[عصمت]] و اختیار را باعث انکار عصمت پیامبران یا جبری انگاشتن آن دانسته‌اند.<ref>یوسفیان و شریفی، پژوهشی در عصمت معصومان(ع)، ۱۳۸۸ش، ص۳۹.</ref> | |||
جبری انگاشتن عصمت پیامبران به بشر بودن انبیای الهی و برخی از [[آیات]] و [[روایات]] مستند شده است. بر این اساس گفته شده انسان ملازم با خطا و [[گناه]] است و هر اندازه تلاش کند از خطا و لغزش دور باشد، باز در برابر برخی از حوادث درونی و بیرونی عنان اختیار خود را از دست داده و مرتکب خطا خواهد شد؛ بنابراین زمانی که انسانی به مقام عصمت دسترسی پیدا می‌کند قطعا در اثر جبر عوامل بیرونی است. این گروه از اندیشمندان با اشاره به برخی از عبارات قرآنی مانند واژه «اخلصناهم» در آیه ۴۶ [[سوره ص]] و عبارت «یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت» در آیه ۳۳ [[سوره احزاب]]، معتقدند: خداوند تنها برخی از انسان‌ها را از گناهان خالص و پاک کرده، رجس و پلیدی را از آنان دور کرده و به مقام عصمت می‌رساند.<ref>یوسفیان و شریفی، پژوهشی در عصمت معصومان(ع)، ۱۳۸۸ش، ص۳۹-۴۱.</ref> | |||
در مقابل این نظر عده‌ای از اندیشمندان با برشمردن پیامدهای جبری انگاشتن عصمت از جمله سقوط ارزش انسانی پیامبران، عدم شایستگی انبیای الهی برای الگو شدن،<ref>ری شهری، فلسفه وحی و نبوت، ۱۳۶۶ش.ص۲۰۷-۲۰۸.</ref> برتری نداشتن معصومان بر سایر انسان‌ها<ref>یوسفیان و شریفی، پژوهشی در عصمت معصومان(ع)، ۱۳۸۸ش، ص۴۶.</ref> و عدم استحقاق [[پاداش]] آنها،<ref>فاضل مقداد، ارشادالطالبین، ۱۴۰۵، ص۳۰۱.</ref> معتقدند عصمت پیامبران با اختیار آدمی قابل جمع است. بر اساس این دیدگاه اگرچه مقام عصمت به اراده خدا نصیب معصوم می‌شود و برخی آیات بر موهبتی بودن آن تاکید دارد؛ ولی مقدمات کسب مقام عصمت به دلیل تلاش و مجاهدت با خواست‌های نفسانی محقق می‌شود.<ref>سبحانی، عصمة الانبیاء فی القرآن الکریم، ۱۴۲۰ق، ص۲۹؛ مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۱۶۱.</ref> | |||
به عقیده [[علامه طباطبایی]] مقام عصمت سلب‌کننده اختیار معصوم نیست بلکه علمی است که خداوند به افراد شایسته داده تا باطن گناه را درک کرده، از نزدیک شدن به آن خودداری کنند. به نظر وی علم انبیا به باطن گناه هرگز قوای ادراکی و حسی انسان را از حالت یکسان انجام کار و ترک آن خارج نمی‌کند؛ بلکه اراده انسانی را عامل انجام یا ترک کاری می‌داند. وی برای توضیح بیشتر این مطلب علم انبیا به گناهان را مانند علم انسان‌ها به مسموم بودن یک غذا تشبیه می‌کند که در نتیجه آن از خوردن غذای مسموم دوری می‌کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۵، ص۳۵۴.</ref> | |||
قائلین به امکان جمع میان مقام عصمت و اختیار برای تایید نظر خود به آیاتی از [[قرآن]] نیز تمسک کرده‌اند. آیه ۸۸ [[سوره انعام]] که بر امکان شرک ورزی پیامبران و آیه ۶۷ [[سوره مائده]] که بر توان عصیان [[پیامبر اسلام(ص)]] در عدم ابلاغ حکم خدا اشاره دارد، از جمله این آیات است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۱، ص۱۶۳؛ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۲ش، ج۵، ص۲۹.</ref> | |||
{{همچنین ببینید|عصمت اکتسابی}} | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس ۲}} | {{پانویس ۲}} | ||