۱۷٬۸۱۹
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش منبع) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش منبع) |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
==نامگذاری== | ==نامگذاری== | ||
اخدود در لغت به معنای شکاف در زمین<ref>فراهیدی، العین، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۱۳۸؛ ازهری، تهذیب اللغه، ۱۳۸۴ق، ج۶، ص۵۶۰.</ref> گودال و خندق است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، | اخدود در لغت به معنای شکاف در زمین<ref>فراهیدی، العین، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۱۳۸؛ ازهری، تهذیب اللغه، ۱۳۸۴ق، ج۶، ص۵۶۰.</ref> گودال و خندق است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ۱۴۱۲ق، ص۲۷۶.</ref> منظور از آن گودالهایی است که کافران برای سوزاندن مؤمنان حفر میکردند. کافران گودالها را پر از آتش میکردند و مؤمنان را به جرم ایمان در آن میانداختند. از مؤمنانی که به این شیوه کشته میشدند به اصحاب اخدود یاد شده است. البته به اعتقاد برخی اصحاب اخدود اشاره به کافرانی دارد که مؤمنان را در گودالها میسوزاندند. | ||
بیشتر مفسران واژه قُتِلَ را در {{متن قرآن|قُتِل اصحاب الاخدود|سوره=[[سوره بروج|بروج]]|آیه= ۴}}، اِخباری دانسته، که از کشتار اصحاب اخدود توسط کافران خبر میدهد. آنان کشتگان در این جریان را مؤمنان میدانند.<ref>نحاس، اعراب القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۱۹۲؛ ابوحیان تفسیر البحر المحیط، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۴۵۰؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، قاهره، ج۳۱، ص۱۱۹.</ref> برخی دیگر از مفسران قُتِل را به معنای [[نفرین]] گرفتهاند و کشتهشدگان را کافران میدانند، آنان بر این باورند وقتی که کافران، مؤمنان را در آتش افکندند، خداوند آسیب آتش را از آنان دور کرد، آتش زبانه کشید و کافرانی را در کنار آن تماشاگر بودند، فرا گرفت.<ref>ثعلبی، قصص الانبیاء، ۱۴۰۱ق، ص۴۳۹؛ ابوحیان، تفسیر البحر المحیط، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۴۵۰؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، قاهره، ج۳۱، ص۱۱۹.</ref> | بیشتر مفسران واژه قُتِلَ را در {{متن قرآن|قُتِل اصحاب الاخدود|سوره=[[سوره بروج|بروج]]|آیه= ۴}}، اِخباری دانسته، که از کشتار اصحاب اخدود توسط کافران خبر میدهد. آنان کشتگان در این جریان را مؤمنان میدانند.<ref>نحاس، اعراب القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۱۹۲؛ ابوحیان تفسیر البحر المحیط، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۴۵۰؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، قاهره، ج۳۱، ص۱۱۹.</ref> برخی دیگر از مفسران قُتِل را به معنای [[نفرین]] گرفتهاند و کشتهشدگان را کافران میدانند، آنان بر این باورند وقتی که کافران، مؤمنان را در آتش افکندند، خداوند آسیب آتش را از آنان دور کرد، آتش زبانه کشید و کافرانی را در کنار آن تماشاگر بودند، فرا گرفت.<ref>ثعلبی، قصص الانبیاء، ۱۴۰۱ق، ص۴۳۹؛ ابوحیان، تفسیر البحر المحیط، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۴۵۰؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، قاهره، ج۳۱، ص۱۱۹.</ref> | ||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
در منابع اسلامی تعداد کشتگان اخدود به اختلاف ذکر شده است؛ برخی منابع سخن از ۷، ۱۰<ref>ابوالعرب، المحن، ۱۴۰۳ق، ص۱۱۹</ref>، ۷۷و ۸۰<ref> ثعلبی، قصص الانبیاء، ۱۴۰۱ق، ص۴۳۹</ref> تن به میان آوردهاند در حالیکه بیشتر روایات شمار آنان را ۲۰،۰۰۰ تن ذکر کردهاند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ۱۳۵۵ق، ج۱، ص۳۷؛ قمی، تفسیر، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۴۱۳.</ref> در برخی روایات به ۱۲،۰۰۰ و ۷۰،۰۰۰ تن نیز اشاره شده است.<ref>قرطبی، قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۹۶۷م، ج۱۹، ص۲۹۲.</ref> | در منابع اسلامی تعداد کشتگان اخدود به اختلاف ذکر شده است؛ برخی منابع سخن از ۷، ۱۰<ref>ابوالعرب، المحن، ۱۴۰۳ق، ص۱۱۹</ref>، ۷۷و ۸۰<ref> ثعلبی، قصص الانبیاء، ۱۴۰۱ق، ص۴۳۹</ref> تن به میان آوردهاند در حالیکه بیشتر روایات شمار آنان را ۲۰،۰۰۰ تن ذکر کردهاند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ۱۳۵۵ق، ج۱، ص۳۷؛ قمی، تفسیر، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۴۱۳.</ref> در برخی روایات به ۱۲،۰۰۰ و ۷۰،۰۰۰ تن نیز اشاره شده است.<ref>قرطبی، قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۹۶۷م، ج۱۹، ص۲۹۲.</ref> | ||
در این که این ماجرا مربوط به چه زمان و چه قومى است و آیا یک ماجراى معین بوده، یا اشاره به ماجراهاى متعددى دارد، در میان مفسران و مورخان اختلاف است. معروفترین نظر آن است که مربوط به ذونواس یهودی آخرین پادشاه حمیر در سرزمین [[یمن]] است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۶، ص۳۳۸.</ref> | در این که این ماجرا مربوط به چه زمان و چه قومى است و آیا یک ماجراى معین بوده، یا اشاره به ماجراهاى متعددى دارد، در میان مفسران و مورخان اختلاف است. معروفترین نظر آن است که مربوط به ذونواس یهودی آخرین پادشاه حمیر در سرزمین [[یمن]] است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۶، ص۳۳۸.</ref> | ||
===در منابع تاریخی و روایی=== | ===در منابع تاریخی و روایی=== | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
* ثقفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق: جلال الدین حسینی ارموی، انجمن آثار ملی، تهران، ۱۳۵۳ش. | * ثقفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق: جلال الدین حسینی ارموی، انجمن آثار ملی، تهران، ۱۳۵۳ش. | ||
* دینوری، احمد، الاخبارالطوال، به کوشش عبدالمنعم عامر، قاهره، ۱۹۶۰م. | * دینوری، احمد، الاخبارالطوال، به کوشش عبدالمنعم عامر، قاهره، ۱۹۶۰م. | ||
* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داودی، دارالعلم الدار الشامیه، بیروت، ۱۴۱۲ق. | |||
* راوندی، سعید، قصص الانبیاء، به کوشش غلامرضا عرفانیان، مشهد، ۱۴۰۹ق. | * راوندی، سعید، قصص الانبیاء، به کوشش غلامرضا عرفانیان، مشهد، ۱۴۰۹ق. | ||
* زمخشری، محمود، الکشاف، بیروت، ۱۴۰۸ق. | * زمخشری، محمود، الکشاف، بیروت، ۱۴۰۸ق. | ||
خط ۷۶: | خط ۷۷: | ||
* قرطبی، محمد، الجامع لاحکام القرآن، بیروت، ۱۹۶۷م. | * قرطبی، محمد، الجامع لاحکام القرآن، بیروت، ۱۹۶۷م. | ||
* قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح: طیب موسوی جزائری، دارالکتاب، قم، ۱۴۰۴ق. | * قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح: طیب موسوی جزائری، دارالکتاب، قم، ۱۴۰۴ق. | ||
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، درالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۴ش. | |||
* نحاس، احمد، اعراب القرآن، به کوشش زهیر غازی زاهد، بیروت، ۱۴۰۵ق-۱۹۸۵م. | * نحاس، احمد، اعراب القرآن، به کوشش زهیر غازی زاهد، بیروت، ۱۴۰۵ق-۱۹۸۵م. | ||
* نولدکه، تئودور، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ترجمه: عباس زریاب، تهران، ۱۳۵۸ش. | * نولدکه، تئودور، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ترجمه: عباس زریاب، تهران، ۱۳۵۸ش. |
ویرایش