پرش به محتوا

اصول مذهب شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۲۰۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۸ مهٔ ۲۰۲۲
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
خط ۱: خط ۱:
{{درباره|اصول مذهب شیعه|اصول دین اسلام|اصول دین}}
{{درباره|اصول مذهب شیعه|اصول دین اسلام|اصول دین}}
{{شیعه}}
{{شیعه}}
'''اصول مذهب شیعه'''، باورهای بنیادین مذهب تشیع شامل توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت است. اصول دین شامل‌ سه موضوع‌ است‌: [[توحید]]، [[نبوت]] و [[معاد]]. به باور [[شیعیان]]، دو اصل [[عدل‌]] و [[امامت]] نیز به‌ عنوان‌ اصول‌ مذهب‌ بر این سه اصل افزوده می‌شود. باور نداشتن به سه اصل نخست موجب خروج از دین و کفر می‌شود در حالی که انکار دو اصل بعدی، موجب خروج از مذهب تشیع است نه دین.
'''اصول مذهب شیعه'''، باورهای بنیادین [[مذهب تشیع]] شامل [[توحید]]، [[نبوت]]، [[معاد]]، [[عدل الهی|عدل]] و [[امامت]] است. به باور [[شیعیان]]، باور نداشتن به هر کدام از سه اصل نخست (توحید، نبوت و معاد) که [[اصول دین]] هستند موجب [[کفر]] می‌شود اما انکار هر کدام از عدل و معاد، موجب خروج از مذهب تشیع می‌گردد نه [[دین اسلام]].


==جایگاه==
==مفهوم و جایگاه==
بنابر نظریه مشهور [[اصول دین]] شامل‌ سه موضوع‌ است‌: [[توحید]]، [[نبوت]] و [[معاد]]. به باور [[شیعه|شیعی]]، دو اصل [[عدل‌]] و [[امامت]] نیز به‌ عنوان‌ اصول‌ مذهب‌ بر این سه اصل افزوده می‌شود.{{مدرک}}
اصول مذهب شیعه، به اصل‌های پنجگانه‌ای (توحید، نبوت، معاد، امامت و عدل) گفته می‌شود که اعتقاد داشتن به آنها با هم باعث می‌شود فرد شیعه محسوب شود و اعتقاد نداشتن به هر کدام از آنها، او را از دایره تشیع خارج می‌کند. البته سه اصل توحید، نبوت و معاد از [[اصول دین]] هستند که باور نداشتن به هر کدام از آنها موجب خروج از دین و [[کفر]] نیز می‌گردد.<ref>میرزای‌ قمی‌، اصول‌ دین‌، ص۵.</ref>
بنابر این‌ عقیده‌، باور نداشتن به سه اصل نخست موجب خروج از دین و [[کفر]] می‌شود در حالی که انکار دو اصل بعدی، موجب خروج از مذهب است نه دین.<ref>میرزای‌ قمی‌، اصول‌ دین‌، ص۵.</ref>


==معرفی==
==مفهوم  ==
معرفی مختصر این پنج اصل‌، از نظر [[:رده:متکلمان شیعه|متکلمان‌امامیه]] به‌ این‌ شرح‌ است‌:
معرفی مختصر این پنج اصل‌ به‌ این‌ شرح‌ است‌:


۱. '''توحید''':
۱. توحید':
{{اصلی|توحید}}
{{اصلی|توحید}}
معرفت‌ به‌ خدا و یگانگی او و تصدیق‌ به‌ اینکه‌ ازلاً و ابداً(بدون آغاز و پایان) موجوداست‌؛ تصدیق‌ به‌ صفات‌ ثبوتی‌ خدا مثل‌ قدرت‌، علم‌ و حیات‌؛ [[تنزیه]] او از صفات‌ سلبی‌ مثل‌ جهل‌ و ناتوانی‌؛ و اعتقاد به‌ اینکه‌ صفات‌ خدا عین‌ ذات‌ اوست‌ و هیچ‌ صفتی‌ زائد بر ذات‌ او نیست‌.
باور به یگانگی خدا و تصدیق‌ به‌ اینکه‌ او همیشه بوده و هست؛ تصدیق‌ به‌ صفات‌ ثبوتی‌ خدا مثل‌ قدرت‌، علم‌ و حیات‌؛ [[تنزیه]] او از صفات‌ سلبی‌ مثل‌ جهل‌ و ناتوانی‌؛ و اعتقاد به‌ اینکه‌ صفات‌ خدا عین‌ ذات‌ اوست‌ و هیچ‌ صفتی‌ زائد بر ذاتش نیست‌.


۲. '''عدل''':
۲. '''نبوت''':
{{اصلی|عدل}}
{{اصلی|نبوت}}
معرفت‌ به‌ اینکه‌ خدا عادل‌ و حکیم‌ است‌، یعنی‌ کار زشت‌ انجام‌ نمی‌دهد و هرگز کارهای‌ بایسته‌ را ترک‌ نمی‌کند. خداوند از کارهای‌ زشتی‌ که‌ از انسان‌ها سر می‌زند، خشنود نیست‌ و در واقع‌، انسان‌ها با قدرت‌ و اختیاری‌ که‌ خداوند به‌ آنان‌ بخشیده‌ است‌، کارهایشان‌ را انجام‌ می‌دهند و از این‌رو، مسئول‌ نیک‌ و بد اعمال‌ خویشند.
باور به پیامبری‌ [[حضرت محمد(ص)]] و آنچه‌ به‌ عنوان‌ وحی‌ آورده‌ است‌. البته‌ در اینکه‌ آیا تصدیق‌ اجمالی‌ نسبت‌ به‌ مطالبی‌ که‌ پیامبر(ص) به‌ عنوان‌ وحی‌ آورده‌، کافی‌ است‌، یا تصدیق‌ باید تفصیلی‌ باشد، اختلاف‌ نظر وجود دارد.


۳. '''نبوت''':
۳. '''معاد''':
{{اصلی|نبوت}}
{{اصلی|معاد}}
تصدیق‌ به‌ پیامبری‌ [[حضرت محمد(ص)]] و آنچه‌ به‌ عنوان‌ وحی‌ آورده‌ است‌. البته‌ در اینکه‌ آیا تصدیق‌ اجمالی‌ نسبت‌ به‌ مطالبی‌ که‌ پیامبر(ص) به‌ عنوان‌ وحی‌ آورده‌، کافی‌ است‌، یا تصدیق‌ باید تفصیلی‌ باشد، اختلاف‌ نظر وجود دارد. شایان‌ ذکر است‌ که‌ برخی‌ از علمای‌ امامیه‌، تصدیق‌ به‌ عصمت‌ پیامبر(ص)، و این‌ امر را که‌ آن‌ حضرت‌ آخرین‌ پیامبر خداست‌، لازم‌ دانسته‌اند.
باور به اینکه انسان‌ها پس از مرگ، زنده می‌شوند و به اعمال نیک و بد آنان رسیدگی خواهد شد. عموم مسلمانان به [[معاد جسمانی|جسمانی بودن معاد]] معتقدند؛ یعنی [[ابدان اخروی|بدن اخروی]] انسان در زندگی پس از مرگ، بدن جسمانی خواهد بود.<ref>شهید ثانی‌، حقائق الایمان</ref>


۴. '''امامت''':
۴. '''عدل''':
{{اصلی|عدل}}
باور به‌ اینکه‌ خدا عادل‌ و حکیم‌ است‌، یعنی‌ کار زشت‌ انجام‌ نمی‌دهد و کارهای‌ بایسته‌ را ترک‌ نمی‌کند.
۵. '''امامت''':
{{اصلی|امامت}}
{{اصلی|امامت}}
تصدیق‌ به‌ [[امامت]] [[امامان شیعه|امامان‌ ۱۲ گانه‌]]. همگی‌ متکلمان‌ امامیه‌ بر این‌ اصل‌ اجماع‌ دارند، چندان‌ که‌ این‌ اصل‌ از ضروریات‌ این‌ مذهب‌ شده‌ است‌. امامان‌ همگی‌ [[عصمت|معصوم‌]]، و حافظ شریعتند و انسان‌ها را به‌ حقیقت‌ هدایت‌ می‌کنند و لازم‌ است‌ که‌ همه‌ از آنان‌ اطاعت‌ کنند. البته‌ امام‌ دوازدهم‌ [[حضرت مهدی(عج)]] زنده‌ و غایب‌ است‌ و روزی‌ به‌ اذن‌ خدا ظهور خواهد کرد.
تصدیق‌ به‌ [[امامت]] [[امامان شیعه|امامان‌ ۱۲ گانه‌]]. همگی‌ متکلمان‌ امامیه‌ بر این‌ اصل‌ اجماع‌ دارند، چندان‌ که‌ این‌ اصل‌ از ضروریات‌ این‌ مذهب‌ شده‌ است‌. امامان‌ همگی‌ [[عصمت|معصوم‌]]، و حافظ شریعتند و انسان‌ها را به‌ حقیقت‌ هدایت‌ می‌کنند و لازم‌ است‌ که‌ همه‌ از آنان‌ اطاعت‌ کنند. البته‌ امام‌ دوازدهم‌ [[حضرت مهدی(عج)]] زنده‌ و غایب‌ است‌ و روزی‌ به‌ اذن‌ خدا ظهور خواهد کرد.
۵. '''معاد''':
{{اصلی|معاد}}
بر مبنای این اصل انسان‌ها پس از مرگ زنده شده و به اعمال نیک و بد آنان رسیدگی خواهد شد. عموم مسلمانان به [[معاد جسمانی|جسمانی بودن معاد]] معتقدند؛ یعنی [[ابدان اخروی|بدن اخروی]] انسان در زنگی پس از مرگ بدن جسمانی خواهد بود.<ref>شهید ثانی‌، حقائق الایمان</ref>


== علت تأکید بر عدل و امامت ==
== علت تأکید بر عدل و امامت ==
تاکید شیعیان بر دو آموزه اعتقادی [[عدل]] و [[امامت]]، به جهت اهمیت این دو اصل است:
تأکید شیعیان بر دو آموزه اعتقادی [[عدل]] و [[امامت]]، به جهت اهمیت این دو اصل است: عدل اگر چه از صفات خداوند است و توحید شامل آن می‌شود ولی از آنجا که از مسائل است که سبب جدایی [[اشاعره]] و [[عدلیه]] (شیعه امامیه و معتزله که قائل به عدل الهی هستند) شده است،<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۳، ص ۶۹-۷۰.</ref> و آثار زیادی دارد، آن را جزو اصول عقاید آورده‌اند. مذاهب اصلی کلامی اسلام به اشاعره، معتزله و شیعه تقسیم می‌شوند. معتزله و شیعه را چون قایل به عدل الهی هستند «عدلیه» می‌خوانند.<ref>رجوع کنید به: مصباح یزدی، آموزش عقاید، ص۱۶۱.</ref>
عدل اگر چه از صفات خداوند است و در اصطلاح علم عقاید لفظ توحید شامل عدل و دیگر صفات خداوند می‌شود ولی از آنجا که مسئله عدل از مسائل مهمی است که سبب جدایی [[اشاعره]] و [[عدلیه]] (شیعه امامیه و معتزله که قایل به عدل الهی هستند) شده است،<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۳، صص ۶۹-۷۰.</ref> و آثار زیادی دارد، عدل را به طور جداگانه، بحث کرده و جزء اصول عقاید آورده‌اند. مذاهب اصلی کلامی جهان اسلام به سه دستۀ اشاعره، معتزله و شیعه تقسیم می‌شوند. معتزله و شیعه را چون قایل به عدل الهی هستند «عدلیه» می‌خوانند.<ref>رجوع کنید به: مصباح یزدی، آموزش عقاید، ص۱۶۱</ref>


همچنین امامت منصوب از جانب خداوند که از سوی [[اهل سنت]] انکار شده است، شاخصه اصلی شیعه به شمار می‌رود. به همین جهت، یکی از اصول اعتقادی تشیع قرار گرفته است.
همچنین امامت منصوب از جانب خداوند که از سوی [[اهل‌سنت]] انکار شده است، شاخصه اصلی شیعه به شمار می‌رود.  


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس اصلی}}
{{پانویس۲}}


== منابع ==
== منابع ==