۱۷٬۱۳۹
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش جزیی) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش جزیی) |
||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== اهمیت و جایگاه== | == اهمیت و جایگاه== | ||
باور به وجود فرشتگان از اعتقادات مسلمانان است.<ref>سوره بقره، آیه۲۸۵.</ref> و ایمان به آنها مانند ایمان به [[نماز]] و [[روزه]] است و از لوازم ایمان به [[نبوت]] به شمار میرود.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۴۴۲.</ref> | باور به وجود فرشتگان از اعتقادات مسلمانان است.<ref>سوره بقره، آیه۲۸۵.</ref> و ایمان به آنها مانند ایمان به [[نماز]] و [[روزه]] است و از لوازم ایمان به [[نبوت]] به شمار میرود.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۴۴۲.</ref> همچنین ملائکه از عوالم غیبند.<ref> اشقر، عالم الاملائکة الابرار، ۱۴۲۱ق، ص۵.</ref> | ||
واژه ملک ۸۸ مرتبه در قرآن بهکار رفته است.<ref>رستمی و آلبویه، سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۴۷.</ref> امام علی(ع) در [[خطبه اشباح]]، به خلقت فرشتگان، اقسام، ویژگیها و وظایف آنها پرداخته است.<ref>نهجالبلاغه، صبحی صالح، ۱۳۷۴، ص۱۲۸-۱۳۱.</ref> در بحارالانوار حدود ۱۴۰ روایت درباره چیستی ملائکه، وظایف آنان، عصمت فرشتگان و اوصاف فرشتگان مقرب آورده شده است.{{مدرک}} [[دعای سوم صحیفه سجادیه]] از [[امام سجاد(ع)]] به فرشتگان مقرب خدا اختصاص دارد او در این دعا [[صلوات]] و درود [[خدا]] را عامل فزونی [[طهارت]] آنها میداند.<ref>الصحیفة السجادیة، ۱۳۷۶ش، ص۳۶-۴۰.</ref> | واژه ملک ۸۸ مرتبه در قرآن بهکار رفته است.<ref>رستمی و آلبویه، سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۴۷.</ref> امام علی(ع) در [[خطبه اشباح]]، به خلقت فرشتگان، اقسام، ویژگیها و وظایف آنها پرداخته است.<ref>نهجالبلاغه، صبحی صالح، ۱۳۷۴، ص۱۲۸-۱۳۱.</ref> در بحارالانوار حدود ۱۴۰ روایت درباره چیستی ملائکه، وظایف آنان، عصمت فرشتگان و اوصاف فرشتگان مقرب آورده شده است.{{مدرک}} [[دعای سوم صحیفه سجادیه]] از [[امام سجاد(ع)]] به فرشتگان مقرب خدا اختصاص دارد او در این دعا [[صلوات]] و درود [[خدا]] را عامل فزونی [[طهارت]] آنها میداند.<ref>الصحیفة السجادیة، ۱۳۷۶ش، ص۳۶-۴۰.</ref> | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
=== برتری بر آدم=== | === برتری بر آدم=== | ||
برخی از عالمان دینی با استناد به آیه «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ... وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلَی کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا؛ به راستی فرزندان آدم را گرامی داشتیم... و آنان را بر بسیاری از آفریدههای خود برتری دادیم.»<ref>سوره اسرا، آیه۷۰.</ref> فرشتگان را از انسان برتر میدانند | برخی از عالمان دینی با استناد به آیه «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ... وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلَی کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا؛ به راستی فرزندان آدم را گرامی داشتیم... و آنان را بر بسیاری از آفریدههای خود برتری دادیم.»<ref>سوره اسرا، آیه۷۰.</ref> فرشتگان را از انسان برتر میدانند. برخی دیگر با استناد به ماجرای سجده کردن فرشتگان بر آدم و آموزش آنها توسط حضرت آدم، انسان را برتر از فرشتگان میدانند به شرط اینکه استعدادهای خود را به کار گیرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۱۹۹-۲۰۰.</ref> | ||
به گفته [[علامه حسنزاده آملی]]، [[ابن عربی]] از عرفا فرشتگان عالین (مهیمین) را برتر از بنیآدم میداند چرا که سجده بر حضرت آدم بر آنها واجب نبود.<ref> نگاه کنید به حسنزاده آملی، ممد الهمم، ۱۳۷۸ش، ص۳۶۷-۳۶۹.</ref> و محمد داوود قیصری انسانهایی که به مقام [[خلیفة الله|خلیفةاللهی]] رسیدهاند را از فرشتگان عالین هم برتر میداند.<ref> حسنزاده آملی، ممد الهمم، ۱۳۷۸ش، ص۳۶۷-۳۶۹.</ref> [[ملاصدرا]] با استناد به آیه ۳۱ [[سوره بقره]] که به آموزش آدم به ملائکه اشاره دارد. معتقد است که آیه مذکور بر برتری آدم بر فرشتگان ساکن زمین و آسمان دلالت دارد نه فرشتگان مهیمین.<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۳۷۰.</ref> | به گفته [[علامه حسنزاده آملی]]، [[ابن عربی]] از عرفا فرشتگان عالین (مهیمین) را برتر از بنیآدم میداند چرا که سجده بر حضرت آدم بر آنها واجب نبود.<ref> نگاه کنید به حسنزاده آملی، ممد الهمم، ۱۳۷۸ش، ص۳۶۷-۳۶۹.</ref> و محمد داوود قیصری انسانهایی که به مقام [[خلیفة الله|خلیفةاللهی]] رسیدهاند را از فرشتگان عالین هم برتر میداند.<ref> حسنزاده آملی، ممد الهمم، ۱۳۷۸ش، ص۳۶۷-۳۶۹.</ref> [[ملاصدرا]] با استناد به آیه ۳۱ [[سوره بقره]] که به آموزش آدم به ملائکه اشاره دارد. معتقد است که آیه مذکور بر برتری آدم بر فرشتگان ساکن زمین و آسمان دلالت دارد نه فرشتگان مهیمین.<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۳۷۰.</ref> | ||
===برتری پیامبران بر ملائکه=== | ===برتری پیامبران بر ملائکه=== | ||
بیشتر مسلمانان [[پیامبران]] را از ملائکه برتر میدانند و دلیل آن هم وجود قوه غضب و شهوت در پیامبران است برخلاف فرشتگان.<ref> علامه حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۰؛ ایجی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۲۸۵.</ref> همچنین برای برتری پیامبران بر آنها به آیاتی از قرآن که به سجده فرشتگان بر آدم و تعلیم آنها توسط آدم اشاره دارد نیز استناد شده است.<ref>ایجی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۲۸۳-۲۸۵.</ref> | بیشتر مسلمانان [[پیامبران]] را از ملائکه برتر میدانند و دلیل آن هم وجود قوه غضب و شهوت در پیامبران است برخلاف فرشتگان.<ref> علامه حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۰؛ ایجی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۲۸۵.</ref> همچنین برای برتری پیامبران بر آنها به آیاتی از قرآن که به سجده فرشتگان بر آدم و تعلیم آنها توسط آدم اشاره دارد نیز استناد شده است.<ref>ایجی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۲۸۳-۲۸۵.</ref> همچنین شیعیان ائمه را برتر از ملائکه میدانند.<ref> اشقر، عالم الاملائکة الابرار، ۱۴۲۱ق، ص۹۲.</ref> | ||
===تمثل بشری=== | ===تمثل بشری=== | ||
بنابر آیات قرآن،<ref>سوره مریم، آیه۱۷.</ref> [[روح الامین|روحالامین]] در صورت بشری به [[حضرت مریم|مریم]] تمثل یافته است.<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ۱۳۷۸ش، ص۳۴۲.</ref> همچنین بنا بر روایات جبرئیل بر پیامبر اکرم(ص) به صورت [[دحیه کلبی]] نازل میشد.<ref> برای نمونه نگاه کنید: علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۰، ص۲۱۰.</ref> در روایات آمده که فرشتگان هنگام [[قبض روح]]، متناسب با آن که روح شخص [[مؤمن]] یا [[فاسق]] را قبض کنند، به شکلهای مختلفی بر آن شخص، تمثّل مییابند.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۲، ص۷۴.</ref> تمثل یعنی فرشتگان با صورتی غیر از صورت اصلی خود ظاهر میشوند. | بنابر آیات قرآن،<ref>سوره مریم، آیه۱۷.</ref> [[روح الامین|روحالامین]] در صورت بشری به [[حضرت مریم|مریم]] تمثل یافته است.<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ۱۳۷۸ش، ص۳۴۲.</ref> همچنین بنا بر روایات جبرئیل بر پیامبر اکرم(ص) به صورت [[دحیه کلبی]] نازل میشد.<ref> برای نمونه نگاه کنید: علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۰، ص۲۱۰.</ref> در روایات آمده که فرشتگان هنگام [[قبض روح]]، متناسب با آن که روح شخص [[مؤمن]] یا [[فاسق]] را قبض کنند، به شکلهای مختلفی بر آن شخص، تمثّل مییابند.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۲، ص۷۴.</ref> تمثل یعنی فرشتگان با صورتی غیر از صورت اصلی خود ظاهر میشوند<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۶.</ref> و کسی به غیر از پیامبر ملائکه را در صورت اصلی خود ندیده است.<ref> اشقر، عالم الاملائکة الابرار، ۱۴۲۱ق، ص۱۱.</ref> | ||
=== تجرد=== | === تجرد=== | ||
به باور فیلسوفان ملائکه مجردند.<ref>نگاه کنید به فیاض لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۲۷.</ref> نداشتن خواص ماده همچون قوه شهوت و غضب،<ref> علامه حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۰.</ref> تغییر، تحول، تکامل، عارض شدن خستگی، قابلیت | به باور فیلسوفان ملائکه مجردند.<ref>نگاه کنید به فیاض لاهیجی، گوهر مراد، ۱۳۸۳ش، ص۴۲۷.</ref> نداشتن خواص ماده همچون قوه شهوت و غضب،<ref> علامه حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۰.</ref> تغییر، تحول، تکامل، عارض شدن خستگی، قابلیت درک با حواس<ref> اشقر، عالم الملائکة الابرار، ۱۴۲۱ق، ص۵.</ref> و اشغال فضا از دلایل تجرد آنان ذکر شده است.{{مدرک}} هرچند که [[ملاصدرا]] برخلاف تعدادی از مفسران که فرشتگان را دارای مقام ثابتی میدانند<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۱۷۶؛ فخررازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۶، ص۳۶۲.</ref> علم و کمال گروهی از آنان را قابل افزایش میداند.<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۳۷۱.</ref> [[امام علی(ع)]] گروهی از فرشتگان را داناترین و نزدیکترین خلق به خدا... معرفی کرده که نه خواب بر دیدگانشان مسلط میشود، نه سهو بر عقل و نه خستگی بر بدنهایشان.<ref> قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۰۷.</ref> | ||
===بال داشتن=== | ===بال داشتن=== | ||
بنا بر آیات قرآن<ref>برای نمونه نگاه کنید به سوره فاطر، آیه۱. </ref>و روایات فرشتگان دارای بال هستند از جمله بنا بر روایتی از [[ابن عباس]]، پیامبر(ص) در [[معراج]] جبرئیل را با ششصد بال مشاهده کرده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص ۶۲۵.</ref> درباره اینکه منظور از بال فرشتگان چیست نظرات مختلفی ارائه شده است: | بنا بر آیات قرآن<ref>برای نمونه نگاه کنید به سوره فاطر، آیه۱.</ref>و روایات فرشتگان دارای بال هستند از جمله بنا بر روایتی از [[ابن عباس]]، پیامبر(ص) در [[معراج]] جبرئیل را با ششصد بال مشاهده کرده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص ۶۲۵.</ref> درباره اینکه منظور از بال فرشتگان چیست نظرات مختلفی ارائه شده است: | ||
* علامه طباطبایی معتقد است منظور از بال داشتن فرشتگان این است که آنها به چیزی مجهزند که با آن از آسمان به زمین و از زمین به آسمان میروند، نه اینکه بالی مانند بال پرندگان داشته باشند.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۷.</ref> | * علامه طباطبایی معتقد است منظور از بال داشتن فرشتگان این است که آنها به چیزی مجهزند که با آن از آسمان به زمین و از زمین به آسمان میروند، نه اینکه بالی مانند بال پرندگان داشته باشند.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۷.</ref> | ||
خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*ابن عربی، محییالدین محمد، تفسیر ابن عربی، تحقیق سمیر مصطفی رباب، بیروت، دار احیاء التراث، ۱۴۲۲ق. | *ابن عربی، محییالدین محمد، تفسیر ابن عربی، تحقیق سمیر مصطفی رباب، بیروت، دار احیاء التراث، ۱۴۲۲ق. | ||
*اشقر، عمر سلیمان، عالم الاملائکة الابرار، اردن، دارالنفائس، ۱۴۲۱ق-۲۰۰۰م. | |||
*الصحیفة السجادیة، قم، دفتر نشر الهادی، ۱۳۷۶ش. | *الصحیفة السجادیة، قم، دفتر نشر الهادی، ۱۳۷۶ش. | ||
*امام خمینی، سید روحالله، آداب الصلاة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، تهران، ۱۳۷۸ش. | *امام خمینی، سید روحالله، آداب الصلاة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، تهران، ۱۳۷۸ش. |
ویرایش