Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۷۸۵
ویرایش
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
ناصرالدین شاه قاجار پسر [[محمد شاه]] و چهارمین پادشاه از سلسله [[قاجاریه]] است. او در سال ۱۲۴۷قمری در [[تبریز]] به دنیا آمد و در سال ۱۲۶۴قمری پادشاه [[ایران]] شد.<ref> | ناصرالدین شاه قاجار پسر [[محمد شاه]] و چهارمین پادشاه از سلسله [[قاجاریه]] است. او در سال ۱۲۴۷قمری در [[تبریز]] به دنیا آمد و در سال ۱۲۶۴قمری پادشاه [[ایران]] شد.<ref>«ناصرالدین شاه قاجار»، ضمیمه نامه فرهنگستان، ۱۳۸۷ش، ص۲۵.</ref> | ||
ناصرالدین شاه، به «سلطان صاحبقران» نیز معروف بود و پس از کشته شدن «شاه شهید» نیز خوانده شد.<ref> | ناصرالدین شاه، به «سلطان صاحبقران» نیز معروف بود و پس از کشته شدن «شاه شهید» نیز خوانده شد.<ref>«ناصرالدین شاه قاجار»، ضمیمه نامه فرهنگستان، ۱۳۸۷ش، ص۲۵.</ref> | ||
او در چهارده سالگی به دستور شاه [[ازدواج]] کرد<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ۱۳۹۴ش، ج۱۲، ص۱۳۶.</ref> و در زمان کشته شدن هشتاد و پنج همسر [[ازدواج دائم|دائم]] و [[ازدواج موقت|موقت]] داشت.<ref> | او در چهارده سالگی به دستور شاه [[ازدواج]] کرد<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ۱۳۹۴ش، ج۱۲، ص۱۳۶.</ref> و در زمان کشته شدن هشتاد و پنج همسر [[ازدواج دائم|دائم]] و [[ازدواج موقت|موقت]] داشت.<ref>معیرالممالک، یادداشتهایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه، ۱۳۶۱ش، ص۱۶.</ref> | ||
معیرالممالک، یادداشتهایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه، ۱۳۶۱ش، ص۱۶.</ref> | |||
[[پرونده:عکس ناصرالدین شاه.jpg|200px|بندانگشتی]] | [[پرونده:عکس ناصرالدین شاه.jpg|200px|بندانگشتی]] | ||
خط ۱۸: | خط ۱۷: | ||
ناصرالدین شاه در حدود هجده سالگی به پادشاهی رسید و به مدت پنجاه سال پادشاهی کرد.<ref>نظرپور، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۱۳۹۰ش، ص۱۶.</ref> | ناصرالدین شاه در حدود هجده سالگی به پادشاهی رسید و به مدت پنجاه سال پادشاهی کرد.<ref>نظرپور، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۱۳۹۰ش، ص۱۶.</ref> | ||
شاه به شکار و هنر علاقه بسیار داشت<ref>رمضانی، ناصرالدین شاه قاجار، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref> و تا حدودی با زبان فرانسه آشنا بود.<ref> | شاه به شکار و هنر علاقه بسیار داشت<ref>رمضانی، ناصرالدین شاه قاجار، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref> و تا حدودی با زبان فرانسه آشنا بود.<ref>«ناصرالدین شاه قاجار»، ضمیمه نامه فرهنگستان، ۱۳۸۷ش، ص۲۵.</ref> | ||
گزارشهای تاریخی متفاوتی از دینداری ناصرالدین شاه نقل شده است. برخی [[نماز|نمازخواندن]] و [[روزه|روزه گرفتن]] او را نقل کرده و او را در ظاهر مذهبی و دیندار دانستهاند.<ref>رمضانی، ناصرالدین شاه قاجار، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref> برخی دیگر نیز رفتارهای دیگر شاه را توجه داشته و او را چندان مقید به [[شریعت اسلام|شریعت]] ندانستهاند. <ref>محبوبی اردکانی، | گزارشهای تاریخی متفاوتی از دینداری ناصرالدین شاه نقل شده است. برخی [[نماز|نمازخواندن]] و [[روزه|روزه گرفتن]] او را نقل کرده و او را در ظاهر مذهبی و دیندار دانستهاند.<ref>رمضانی، ناصرالدین شاه قاجار، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref> برخی دیگر نیز رفتارهای دیگر شاه را توجه داشته و او را چندان مقید به [[شریعت اسلام|شریعت]] ندانستهاند. <ref>محبوبی اردکانی، | ||
خط ۵۸: | خط ۵۷: | ||
===مصادیق=== | ===مصادیق=== | ||
شاه پس از سفر اول به اروپا دستور ساخت راهآهن که در میان مردم عامه، ماشین دودی خوانده میشد را داد. مسیر این قطار از [[تهران]] تا [[شهرری]] بود. بعدها میان [[آمل]] تا [[محمودآباد]] و همچنین جلفا تا [[تبریز]] نیز ریل قطار ساخته شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/1179/0/%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA.%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87.%D8%A7%D8%B2.%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%9B.%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1.%D9%85%D8%B4%DA%A9%DB%8C.%DB%8C%D8%A7.%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%9F.html | شاه پس از سفر اول به اروپا دستور ساخت راهآهن که در میان مردم عامه، ماشین دودی خوانده میشد را داد. مسیر این قطار از [[تهران]] تا [[شهرری]] بود. بعدها میان [[آمل]] تا [[محمودآباد]] و همچنین جلفا تا [[تبریز]] نیز ریل قطار ساخته شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/1179/0/%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA.%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87.%D8%A7%D8%B2.%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%9B.%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1.%D9%85%D8%B4%DA%A9%DB%8C.%DB%8C%D8%A7.%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%9F.html «سوغات ناصرالدین شاه از فرنگ؛ چادر مشکی یا شلیته؟»].</ref> | ||
در دوره ناصرالدین شاه چهار مدرسه بزرگ ساخته شد؛ [[دارالفنون]]، مدرسه نظام ناصری تهران، مدرسه ظل السلطان در اصفهان | در دوره ناصرالدین شاه چهار مدرسه بزرگ ساخته شد؛ [[دارالفنون]]، مدرسه نظام ناصری تهران، مدرسه ظل السلطان در اصفهان | ||
و مدرسه تبریز.<ref>محبوبی اردکانی، چهل سال تاریخ ایران، ۱۳۶۸ش، ص۶۶۱.</ref> | و مدرسه تبریز.<ref>محبوبی اردکانی، چهل سال تاریخ ایران، ۱۳۶۸ش، ص۶۶۱.</ref> | ||
همچنین تأسیس ضرابخانه، اداره پست و تلگراف نیز به دستور ناصرالدین شاه راهاندازی شد | همچنین تأسیس ضرابخانه، اداره پست و تلگراف نیز به دستور ناصرالدین شاه راهاندازی شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/1179/0/%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA.%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87.%D8%A7%D8%B2.%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%9B.%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1.%D9%85%D8%B4%DA%A9%DB%8C.%DB%8C%D8%A7.%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%9F.html «سوغات ناصرالدین شاه از فرنگ؛ چادر مشکی یا شلیته؟»].</ref> | ||
در زمان ناصرالدین شاه اولین بانک در ایران از طریق امتیازی که شاه به انگلیسیها داد، تأسیس شد.<ref>عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶.</ref> | در زمان ناصرالدین شاه اولین بانک در ایران از طریق امتیازی که شاه به انگلیسیها داد، تأسیس شد.<ref>عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶.</ref> | ||
خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
ناصرالدین شاه به تقلید از کشورهای اروپایی درصدد برآمد تا کابینهای تشکیل دهد. شاه در دورهای، شورایی از وزیران را تشکیل داد که همواره شکل و تعداد آنها را تغییر میداد.<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ج۱۲، ص۲۱۶.</ref> البته پس از گذشت چند سال و عدم کارائی، شاه مجدد به سنت انتصاب صدراعظم روی آورد.<ref>رمضانی، ناصرالدین شاه قاجار، ۱۳۸۳ش، ص ۶۲.</ref> | ناصرالدین شاه به تقلید از کشورهای اروپایی درصدد برآمد تا کابینهای تشکیل دهد. شاه در دورهای، شورایی از وزیران را تشکیل داد که همواره شکل و تعداد آنها را تغییر میداد.<ref>مصحفی، ایران در دوره ناصرالدین شاه، تاریخ جامع ایران، ج۱۲، ص۲۱۶.</ref> البته پس از گذشت چند سال و عدم کارائی، شاه مجدد به سنت انتصاب صدراعظم روی آورد.<ref>رمضانی، ناصرالدین شاه قاجار، ۱۳۸۳ش، ص ۶۲.</ref> | ||
شاه به تبعیت از آنچه در غرب دیده بود تصمیم به ایجاد موزه ملی گرفته و برخی از داراییهای خود را در آنجا قرار داد. <ref>عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶.</ref> | شاه به تبعیت از آنچه در غرب دیده بود تصمیم به ایجاد موزه ملی گرفته و برخی از داراییهای خود را در آنجا قرار داد. <ref>عرفانیان، ناصرالدین شاه؛ محبوب یا منفور؟، روزنامه شرق، ۲۵تیر۱۳۹۶ش، ص۱۶.</ref> | ||
خط ۷۶: | خط ۷۵: | ||
برخی محققان معتقدند شاه بنیانگذار [[کتابخانه سلطنتی]] بوده است و در دوران اوست که کتابخانه سلطنتی اوج شکوفایی خود را تجربه کرد.<ref> [http://tarikhirani.ir/fa/news/4/bodyView/2776/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%8C.%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1.%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87.%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA%DB%8C.%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86.%D9%85%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C.%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C.%DA%A9%D9%87.%D8%AF%D8%B1.%D8%AD%D9%88%D8%B6.%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86%D8%AF.%D9%88.%D8%A7%D8%B2.%D8%A8%DB%8C%D9%86.%D8%B1%D9%81%D8%AA.html ناصرالدین شاه، بنیانگذار کتابخانه سلطنتی ایران.].</ref> | برخی محققان معتقدند شاه بنیانگذار [[کتابخانه سلطنتی]] بوده است و در دوران اوست که کتابخانه سلطنتی اوج شکوفایی خود را تجربه کرد.<ref> [http://tarikhirani.ir/fa/news/4/bodyView/2776/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%8C.%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1.%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87.%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA%DB%8C.%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86.%D9%85%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C.%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C.%DA%A9%D9%87.%D8%AF%D8%B1.%D8%AD%D9%88%D8%B6.%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86%D8%AF.%D9%88.%D8%A7%D8%B2.%D8%A8%DB%8C%D9%86.%D8%B1%D9%81%D8%AA.html ناصرالدین شاه، بنیانگذار کتابخانه سلطنتی ایران.].</ref> | ||
در کنار اینها، شاه تلاش کرد نوع پوشش همسران خود را نیز تغییر دهد. تغییری که با گذشت زمان به زنان دیگر نیز سرایت کرد.<ref> | در کنار اینها، شاه تلاش کرد نوع پوشش همسران خود را نیز تغییر دهد. تغییری که با گذشت زمان به زنان دیگر نیز سرایت کرد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/1179/0/%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA.%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86.%D8%B4%D8%A7%D9%87.%D8%A7%D8%B2.%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%9B.%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1.%D9%85%D8%B4%DA%A9%DB%8C.%DB%8C%D8%A7.%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%D8%9F.html «سوغات ناصرالدین شاه از فرنگ؛ چادر مشکی یا شلیته؟»].</ref> | ||
برخی محققان معتقدند موج اصلاحاتی که در دوران ناصرالدین شاه واقع شد سبب شکلگیری بنیانهای [[انقلاب مشروطه]] گردید.<ref>الگار، نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۴.</ref> | برخی محققان معتقدند موج اصلاحاتی که در دوران ناصرالدین شاه واقع شد سبب شکلگیری بنیانهای [[انقلاب مشروطه]] گردید.<ref>الگار، نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت، ۱۳۵۶ش، ص۱۷۴.</ref> | ||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
==هنر== | ==هنر== | ||
شاه به خطاطی علاقمند بود و گاه از سرمشقهای [[محمد رضا کلهر]] خطاط معروف، مینوشت.<ref>صحراگرد، ناصرالدین شاه و خوشنویسی، ۱۳۸۶ش، ص۷۶.</ref> | شاه به خطاطی علاقمند بود و گاه از سرمشقهای [[محمد رضا کلهر]] خطاط معروف، مینوشت.<ref>صحراگرد، ناصرالدین شاه و خوشنویسی، ۱۳۸۶ش، ص۷۶.</ref> | ||
او به سفرنامهنویسی علاقه وافری داشت و سفرنامههای مفصلی را نیز به قلم خود نوشت.<ref> | او به سفرنامهنویسی علاقه وافری داشت و سفرنامههای مفصلی را نیز به قلم خود نوشت.<ref>«ناصرالدین شاه قاجار»، ضمیمه نامه فرهنگستان، ۱۳۸۷ش، ص۲۶.</ref> | ||
[[تعزیه]] در دوران ناصرالدین شاه مقبولیت بسیار یافت و [[تکیه|تکیهها]] چند برابر گشت. البته موارد ساختگی تعزیه زیادتر شد و تقریبا به شکل نمایشنامهای تآتری درآمد. <ref>الگار، نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت، ۱۳۵۶ش، ص۱۹۱.</ref> | [[تعزیه]] در دوران ناصرالدین شاه مقبولیت بسیار یافت و [[تکیه|تکیهها]] چند برابر گشت. البته موارد ساختگی تعزیه زیادتر شد و تقریبا به شکل نمایشنامهای تآتری درآمد. <ref>الگار، نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت، ۱۳۵۶ش، ص۱۹۱.</ref> | ||
خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
==سینما و تلویزیون== | ==سینما و تلویزیون== | ||
فیلمها و سریالهایی در مورد ناصرالدین شاه ساخته شده است: | فیلمها و سریالهایی در مورد ناصرالدین شاه ساخته شده است: | ||
* سریال «سلطان صاحبقران»؛ نویسنده و کارگردان علی حاتمی.<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0830855/ سلطان صاحبقران].</ref> | * سریال «سلطان صاحبقران»؛ نویسنده و کارگردان علی حاتمی.<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0830855/ سلطان صاحبقران].</ref> | ||
* «ناصرالدین شاه آکتور سینما»؛ نویسنده و کارگردان محسن مخملباف. <ref>[http://www.sourehcinema.com/Title/Title.aspx?id=138109201587 ناصرالدين شاه آكتور سينما].</ref> | * «ناصرالدین شاه آکتور سینما»؛ نویسنده و کارگردان محسن مخملباف. <ref>[http://www.sourehcinema.com/Title/Title.aspx?id=138109201587 ناصرالدين شاه آكتور سينما].</ref> | ||
* «ناصرالدینشاه و ۸۴ همسرش»؛ انیمیشنی است از کارگردان نروژی به نام بیت پیترسن که در سال ۲۰۱۱ میلادی ساخته شد. <ref>ناصرالدینشاه و ۸۴ همسرش http://www.imdb.com/title/tt1918973/fullcredits#cast.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
* اعتضادی، محمد باقر، دیوان اشعار ناصرالدین شاه، تهران، قائم مقام، ۱۳۲۴ش. | * اعتضادی، محمد باقر، دیوان اشعار ناصرالدین شاه، تهران، قائم مقام، ۱۳۲۴ش. | ||
* امانت،عباس، قبله عالم: ناصرالدین شاه قاجار و پادشاهی ایران، ترجمه حسن کامشاد، تهران، کارنامه، ۱۳۸۳ش. | * امانت،عباس، قبله عالم: ناصرالدین شاه قاجار و پادشاهی ایران، ترجمه حسن کامشاد، تهران، کارنامه، ۱۳۸۳ش. | ||
* تیموری، ابراهیم، عصر بیخبری یا تاریخ امتیازات در ایران، تهران، اقبال، ۱۳۳۲ش. | * تیموری، ابراهیم، عصر بیخبری یا تاریخ امتیازات در ایران، تهران، اقبال، ۱۳۳۲ش. | ||
* دیوان اشعار ناصرالدین شاه اردیبهشت ۱۳۲۴. تصحیح و تألیف محمد باقر اعتضادی، قائم مقام، تهران. | * دیوان اشعار ناصرالدین شاه اردیبهشت ۱۳۲۴. تصحیح و تألیف محمد باقر اعتضادی، قائم مقام، تهران. | ||
خط ۱۳۷: | خط ۱۳۶: | ||
* معیرالممالک، دوستعلی خان، یادداشتهایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه، تهران، تاریخ ایران، ۱۳۶۱ش. | * معیرالممالک، دوستعلی خان، یادداشتهایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه، تهران، تاریخ ایران، ۱۳۶۱ش. | ||
* ناصرالدین شاه، حکایت پیر و جوان، به کوشش(مقدمه و تصحیح): کورش منصوری، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۵ش. | * ناصرالدین شاه، حکایت پیر و جوان، به کوشش(مقدمه و تصحیح): کورش منصوری، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۵ش. | ||
* «ناصرالدین شاه قاجار»، ضمیمه نامه فرهنگستان، ۱۳۸۷ش. | |||
* نظرپور، مهدی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، قم، زمزم هدایت، ۱۳۹۰ش. | * نظرپور، مهدی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، قم، زمزم هدایت، ۱۳۹۰ش. | ||
* یحیی ذکاء، تاریخچه ساختمانهای ارگ سلطنتی تهران و راهنمای کاخ گلستان، تهران، ۱۳۴۹ ش. | * یحیی ذکاء، تاریخچه ساختمانهای ارگ سلطنتی تهران و راهنمای کاخ گلستان، تهران، ۱۳۴۹ ش. |