حسن حسن‌زاده آملی: تفاوت میان نسخه‌ها

حسن حسن‌زاده آملی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۰ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۲۰

۴۶۷ بایت حذف‌شده ، ‏۱۰ اکتبر ۲۰۲۱

←‏توحید صمدی

دیداریویکی‌متن

Abbasahmadi

Automoderated users، confirmed

۱۹۸

ویرایش

@@ خط ۸۴: / خط ۸۴: @@
 همچنین از نظر وی، شرق و غرب، گرچه در صنایع پیشرفت داشته‌اند؛ اما آنها از حقیقت انسانی و علم انسان‌سازی که مدینه فاضله در پی دارد، دورند.<ref>«آیت‌الله حسن‌زاده آملی حکیم، عارف، ادیب و ریاضیدان»، ص۱۲.</ref>
-=== توحید صمدی ===
+=== وحدت وجود ===
-حسن‌زاده درباره [[توحید]]، به «توحید صَمَدی» معتقد است.<ref>حسن‌زاده، هزار و یک کلمه، ۱۳۷۷ش، کلمه ۴۴۳، ج۵، ص۷۰.</ref> او تعبیر توحید صمدی را از واژه صَمَد در سوره [[سوره اخلاص|توحید]] برگرفته و بر اساس روایتی،<ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۹۱.</ref> معتقد است صمد در سوره توحید به معنای {{عربی|«لا جَوْفَ لَه»|ترجمه=پُر}} است.<ref>حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.</ref> به گفته وی، پُر فقط می‌تواند یکی باشد نه بیشتر؛ زیرا کسی که ترکیب در او راه ندارد (بَسیطُ الْحَقیقَه<ref>حسن‌زاده، شرح فارسی الاسفار الاربعه، ج۱، ص۴۸۴.</ref>)
+علامه حسن‌زاده معتقد است وجودی غیر از وجود خدا نیست و آنچه به آن ماسِوَی‌الله (غیر خدا) گفته می‌شود مَظهرهای او (جای آشکار شدن او) هستند؛ البته او تأکید می‌کند خالق خالق است و مخلوق مخلوق، و خالق از هر عیب و نقصی پاک است.<ref>حسن‌زاده، خیر الاثر در رد جبر و قدر، ۱۳۶۹ش، ص۱۲۱ و ۱۲۲.</ref> او برای روشن شدن موضوع، به دریا و موج‌های آن مثال می‌زند که موج‌ همان دریا نیست ولی جدا و غیر از دریا هم نیست.<ref>حسن‌زاده، نهج الولایة، ۱۳۹۰ش، ص۴۴.</ref> وی بر اساس برخی روایات،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۲۱۴ و ص۳۳۵.</ref> بر این باور است که جدا بودنِ مخلوقات از خدا مانند جدا بودنِ شیئی مادّی از شیئی مادی دیگر نیست؛ بلکه خدا با صفت قهر و قدرت خود و مخلوق با صفت نقص خود از یکدیگر جدا هستند.<ref>حسن‌زاده، هزار و یک کلمه، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۱۲.</ref> به گفته حسن‌زاده آملی برداشتی از وحدت وجود که در آن مخلوقات وهم و خیال دانسته شده، نادرست است.<ref>حسن‌زاده، توحید اهل الله، ۱۳۸۷ش، ص۲۴.</ref>
-فقط یکی است.<ref>حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.</ref> برخی محققان توحید صمدی را تبیین حسن‌زاده از [[وحدت وجود|وحدت شخصی وجود]]<ref>رودگر، «توحید صمدی در افق اندیشه علامه حسن‌زاده آملی»، ص۱۷۶.</ref> و بهترین تبیین از توحید عرفانی دانسته‌اند.<ref>رودگر، «توحید صمدی در افق اندیشه علامه حسن‌زاده آملی»، ص۱۷۳.</ref> گفته شده وی نخستین کسی است که از این تعبیر استفاده کرده است.<ref>رودگر، «توحید صمدی در افق اندیشه علامه حسن‌زاده آملی»، ص۱۷۱.</ref>
-علامه حسن‌زاده معتقد است وجودی غیر از وجود خدا نیست و آنچه به آن ماسِوَی‌الله (غیر خدا) گفته می‌شود مَظهرهای او (جای آشکار شدن او) هستند؛ البته او تأکید می‌کند خالق خالق است و مخلوق مخلوق، و خالق از هر عیب و نقصی پاک است.<ref>حسن‌زاده، خیر الاثر در رد جبر و قدر، ۱۳۶۹ش، ص۱۲۱ و ۱۲۲.</ref> او برای روشن شدن موضوع، به دریا و موج‌های آن مثال می‌زند که موج‌ همان دریا نیست ولی جدا و غیر از دریا هم نیست.<ref>حسن‌زاده، نهج الولایة، ۱۳۹۰ش، ص۴۴.</ref> وی بر اساس برخی روایات،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۲۱۴ و ص۳۳۵.</ref> بر این باور است که جدا بودنِ مخلوقات از خدا مانند جدا بودنِ شیئی مادّی از شیئی مادی دیگر نیست؛ بلکه خدا با صفت قهر و قدرت خود و مخلوق با صفت نقص خود از یکدیگر جدا هستند.<ref>حسن‌زاده، هزار و یک کلمه، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۱۲.</ref>
+او از [[وحدت وجود|وحدتِ شخصیِ وجود]] به توحید صَمَدی تعبیر کرده است.<ref>حسن‌زاده، هزار و یک کلمه، ۱۳۷۷ش، کلمه ۴۴۳، ج۵، ص۷۰.</ref> گفته شده وی نخستین کسی است که این تعبیر را به‌کار برده است.<ref>رودگر، «توحید صمدی در افق اندیشه علامه حسن‌زاده آملی»، ص۱۷۱.</ref> وی تعبیر توحید صمدی را از واژه صَمَد در سوره [[سوره اخلاص|توحید]] برگرفته است.<ref>حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.</ref>{{یادداشت|حسن‌زاده بر اساس روایتی معتقد است صمد در سوره توحید به معنای {{عربی|«لا جَوْفَ لَه»|ترجمه=پُر}} است. (حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.) به گفته وی، پُر فقط می‌تواند یکی باشد نه بیشتر؛ زیرا کسی که ترکیب در او راه ندارد (بَسیطُ الْحَقیقَه) فقط یکی است.(حسن‌زاده، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ۱۳۷۵ش، ص۵۴.)}}
-به گفته حسن‌زاده آملی برداشتی از وحدت وجود که در آن مخلوقات وهم و خیال دانسته شده، نادرست است.<ref>حسن‌زاده، توحید اهل الله، ۱۳۸۷ش، ص۲۴.</ref> او راه رسیدن به شناخت حقیقیِ توحید را، راه شهود عرفانی دانسته<ref>حسن‌زاده، انسان در عرف عرفان، ۱۳۸۳ش، ص۹۱.</ref> و در دیوان خود چنین سروده است:
+حسن‌زاده راه رسیدن به شناخت حقیقیِ توحید را، راه شهود عرفانی دانسته<ref>حسن‌زاده، انسان در عرف عرفان، ۱۳۸۳ش، ص۹۱.</ref> و در دیوان خود چنین سروده است:
 {{شعر۲
 |سبک نگارش=(نستعلیق یا ساده)