۱۷٬۱۳۹
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
== نامگذاری و جایگاه== | == نامگذاری و جایگاه== | ||
روحالقدس بهمعنای روح پاک، از موجودات مقرب الهی است که از عیبها و نقصها منزه است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۶۱.</ref> | روحالقدس بهمعنای روح پاک، از موجودات مقرب الهی است که از عیبها و نقصها منزه است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۶۱.</ref> از قاموس کتاب مقدس نقل شده، روحالقدس را مقدس میگویند چرا که از کارهایش تقدیس قلبهای مؤمنان است و به واسطه علاقهای که به خدا و مسیح دارد او را روحالله و روح مسیح نیز مینامند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | ||
این واژه در قرآن و کتاب مقدس به کار رفته است. کلمه روحالقدس چهار بار در [[قرآن]] درباره [[عیسی مسیح]] و [[پیامبر اسلام(ص)]] استفاده شده است.<ref>سوره بقره، آیات ۸۷ و ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰؛ سوره نحل، آیه ۱۰۲.</ref> قرآن از تأیید حضرت عیسی توسط او سخن گفته شده است.<ref>سوره بقره، آیه۸۷؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰.</ref> و در ادبیات فارسی نیز استفاده میشود مانند: | این واژه در قرآن و کتاب مقدس به کار رفته است. کلمه روحالقدس چهار بار در [[قرآن]] درباره [[عیسی مسیح]] و [[پیامبر اسلام(ص)]] استفاده شده است.<ref>سوره بقره، آیات ۸۷ و ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰؛ سوره نحل، آیه ۱۰۲.</ref> قرآن از تأیید حضرت عیسی توسط او سخن گفته شده است.<ref>سوره بقره، آیه۸۷؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰.</ref> و در ادبیات فارسی نیز استفاده میشود مانند: | ||
{{شعر۲ | {{شعر۲ | ||
|فیض روح القدس ار باز مدد فرماید|دیگران هم بکنند آنچه مسیحا میکرد.<ref>دیوان حافظ، غزلیات حافظ، عزل ۱۴۳.</ref>}} | |فیض روح القدس ار باز مدد فرماید|دیگران هم بکنند آنچه مسیحا میکرد.<ref>دیوان حافظ، غزلیات حافظ، عزل ۱۴۳.</ref>}} | ||
== | == روحالقدس کیست؟== | ||
درباره حقیقت روحالقدس نظرات مختلفی ارائه شده برخی از آنها عبارتند از: | درباره حقیقت روحالقدس نظرات مختلفی ارائه شده برخی از آنها عبارتند از: | ||
* جبرئیل: تعدادی از [[مفسران]] روحالقدس را [[جبرئیل]] دانستهاند.<ref>نگاه کنید به: طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> چنانکه در [[تفسیر نمونه]] آمده، نامیدن جبرئیل به روحالقدس به روحانیت و قداست او اشاره دارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> | * جبرئیل: تعدادی از [[مفسران]] روحالقدس را [[جبرئیل]] دانستهاند.<ref>نگاه کنید به: طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> چنانکه در [[تفسیر نمونه]] آمده، نامیدن جبرئیل به روحالقدس به روحانیت و قداست او اشاره دارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> | ||
* موجودی از [[عالم امر]]: [[علامه طباطبایی]] روحالقدس را موجودی از عالم امر و غیر از [[ملائکه]] میداند که آنان را در رساندن [[وحی]] به [[انبیا]] همراهی میکرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۱۳، ص۱۹۶-۱۹۸.</ref> | * موجودی از [[عالم امر]]: [[علامه طباطبایی]] روحالقدس را موجودی از عالم امر و غیر از [[ملائکه]] میداند که آنان را در رساندن [[وحی]] به [[انبیا]] همراهی میکرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۱۳، ص۱۹۶-۱۹۸.</ref> | ||
* بزرگ فرشتگان: در روایتی از [[امام صادق (ع)]]، روح القدس فرشتهای بزرگتر از جبرئیل و [[میکائیل]] معرفی شده که همراه [[پیامبر اسلام(ص)]] بوده و پس از پیامبر(ص)، همراه [[امامان شیعه]] است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۷۹.</ref> | * بزرگ فرشتگان: در روایتی از [[امام صادق (ع)]]، روح القدس فرشتهای بزرگتر از جبرئیل و [[میکائیل]] معرفی شده که همراه [[پیامبر اسلام(ص)]] بوده و پس از پیامبر(ص)، همراه [[امامان شیعه]] است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۷۹.</ref> در برخی از روایات روحالقدس، همان روح دانسته شده که در قرآن<ref>سوره قدر، آيه۴.</ref> از نزول او به همراه ملائکه در [[شب قدر]] سخن گفته شده است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۱۴.</ref> | ||
* نیروی غیبی: روحالقدس نیروی غیبی است که [[عیسی مسیح]] با آن مردگان را زنده میکرد این نیرو به صورت ضعیفتر در وجود همه مؤمنان قرار دارد و آنها را یاری میکند و از گناه بازمیدارد.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> | |||
* عقل فعال: روحالقدس در نگاه [[فارابی]]، [[شیخ اشراق]] و [[میرداماد]] از فلاسفه مسلمان به عنوان عقل فعال شناخته میشود البته در نزد [[ابن سینا]] و [[ملاصدرا]] روحالقدس، جبرئیل و عقل فعال یکی هستند.<ref>الهبداشتی، «روحالقدس در آموزههای مسیحی و اسلام»، ص۴.</ref> | * نیروی غیبی: روحالقدس نیروی غیبی است که [[عیسی مسیح]] با آن مردگان را زنده میکرد این نیرو به صورت ضعیفتر در وجود همه مؤمنان قرار دارد و آنها را یاری میکند و از [[گناه]] بازمیدارد.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> | ||
* عقل فعال: روحالقدس در نگاه [[فارابی]]، [[شیخ اشراق]] و [[میرداماد]] از فلاسفه مسلمان به عنوان [[عقل فعال]](صورتبخش جهان ماده) شناخته میشود البته در نزد [[ابن سینا]] و [[ملاصدرا]] روحالقدس، جبرئیل و عقل فعال یکی هستند.<ref>الهبداشتی، «روحالقدس در آموزههای مسیحی و اسلام»، ص۴.</ref> | |||
*روح الارواح: در برخی از آثار [[عرفا]]، از روحالقدس به عنوان روحالارواح یاد شده که مخلوق خدا نیست بلکه وجهی از وجوه خدا است. آنان بر اساس آیه ۲۹ [[سوره حجر]] که خدا هنگام آفرینش انسان از روح خود در او دمید، روحالقدس را همان روحالله میدانند که روح مخلوقات به آن قائم است.<ref>حیدر آملی، جامع الاسرار، ۱۳۴۷ش، ص۶۸۸-۶۹۰؛ علیپور، «روحالقدس»، ص۴۳۳-۴۳۷.</ref> | *روح الارواح: در برخی از آثار [[عرفا]]، از روحالقدس به عنوان روحالارواح یاد شده که مخلوق خدا نیست بلکه وجهی از وجوه خدا است. آنان بر اساس آیه ۲۹ [[سوره حجر]] که خدا هنگام آفرینش انسان از روح خود در او دمید، روحالقدس را همان روحالله میدانند که روح مخلوقات به آن قائم است.<ref>حیدر آملی، جامع الاسرار، ۱۳۴۷ش، ص۶۸۸-۶۹۰؛ علیپور، «روحالقدس»، ص۴۳۳-۴۳۷.</ref> | ||
برخی از مفسران روحالقدس را [[انجیل]] دانستهاند.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | برخی از مفسران روحالقدس را [[انجیل]] دانستهاند.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
در [[قرآن کریم]] و [[احادیث]] وظایفی به روحالقدس نسبت داده شده است. | در [[قرآن کریم]] و [[احادیث]] وظایفی به روحالقدس نسبت داده شده است. | ||
* ابلاغ وحی به [[پیامبران]]: بنابر اینکه روح القدس [[جبرئیل]] باشد انتقال و ابلاغ پیام خدا به پیامبران از وظایف او است.{{مدرک}} | * ابلاغ وحی به [[پیامبران]]: بنابر اینکه روح القدس [[جبرئیل]] باشد انتقال و ابلاغ پیام خدا به پیامبران از وظایف او است.{{مدرک}} | ||
* مؤید و کمککننده پیامبران و اولیای الهی: در آیاتی از قرآن که سخن از تأیید [[عیسی مسیح]] به وسیله روح القدس به میان آمده، بنابر نظر [[مفسران]] تأیید به معنای تقویت است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷.</ref> همچنین بعضی از [[روایات]] روحالقدس | * مؤید و کمککننده پیامبران و اولیای الهی: در آیاتی از قرآن که سخن از تأیید [[عیسی مسیح]] به وسیله روح القدس به میان آمده، بنابر نظر [[مفسران]] تأیید به معنای تقویت است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷.</ref> همچنین در بعضی از [[روایات]] روحالقدس حافظ پیامبران از [[گناهان]] معرفی شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۲۵، ص۵۴-۵۵.</ref> | ||
* مبدا علم [[انبیا]]:در برخی از روایات از وجود پنج روح در وجود انبیا و اوصیا نام برده شده که روحالقدس از جمله آنهاست و به وسیله او پیامبران تمام علوم را فرا میگیرند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> | * مبدا علم [[انبیا]]:در برخی از روایات از وجود پنج روح در وجود انبیا و اوصیا نام برده شده که روحالقدس از جمله آنهاست و به وسیله او پیامبران تمام علوم را فرا میگیرند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> | ||
* القا حکم الهی به [[اهل بیت(ع)]]: بر پایه روایتی از امام صادق(ع)، اهل بیت بر اساس حکم خدا و [[داود نبی]] قضاوت میکنند و اگر حکم چیزی را ندانند روحالقدس علم آنرا بر قلبشان القا میکند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۸.</ref> | * القا حکم الهی به [[اهل بیت(ع)]]: بر پایه روایتی از امام صادق(ع)، اهل بیت بر اساس حکم خدا و [[داود نبی]] قضاوت میکنند و اگر حکم چیزی را ندانند روحالقدس علم آنرا بر قلبشان القا میکند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۸.</ref> | ||
* شفاعت در قیامت: | * شفاعت در قیامت: بر پایه حدیثی از [[پیامبر اسلام(ص)]] نخستین شفاعتکننده در [[روز قیامت]] روحالقدس است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، ج۴، ص۴۹۶-۴۹۸.</ref> | ||
* یاریرسانی به [[مؤمنان]]: بر اساس روایات روحالقدس تا زمانی که مؤمنان با زبان و عمل خود پیامبر(ص) و [[اهل بیت(ع)]] را یاری کنند، آنان را یاری میکند.<ref> | * یاریرسانی به [[مؤمنان]]: بر اساس روایات روحالقدس تا زمانی که مؤمنان با زبان و عمل خود پیامبر(ص) و [[اهل بیت(ع)]] را یاری کنند، آنان را یاری میکند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۰۲.</ref> | ||
== الوهیت== | == الوهیت== | ||
در ادبیات [[مسیحی]] روحالقدس، اقنوم سوم از اقانیم سهگانه (پدر، پسر و روحالقدس) است<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۲۲۴.</ref> | در ادبیات [[مسیحی]] روحالقدس، اقنوم سوم از اقانیم سهگانه (پدر، پسر و روحالقدس) است<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۲۲۴.</ref> | ||
متکلمان مسیحی درباره الوهیت روحالقدس اختلافنظر دارند. بعضی از آنان که به «مخالفان روحالقدس» شهرت داشتند شخصیت الهی روحالقدس را انکار میکردند.<ref>مک گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> | متکلمان مسیحی درباره الوهیت روحالقدس اختلافنظر دارند. بعضی از آنان که به «مخالفان روحالقدس» شهرت داشتند شخصیت الهی روحالقدس را انکار میکردند.<ref>مک گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> اما برخی دیگر بر این باورند که روحالقدس موجود مستقلی نیست بلکه تجلی خدا است و به الوهیتش او معتقدند.<ref> سلیمانی اردستانی، درآمد بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> این گروه روحالقدس را دارای فکر، احساس و اراده میدانند.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۷۷ش، ص۷۴.</ref> | ||
در [[کتاب مقدس]] آفرینش موجودات به | همچنین در [[کتاب مقدس]] آفرینش موجودات به روحالقدس نسبت داده شده است.{{مدرک}} برخی از [[مسیحیان]] معتقدند بدون روحالقدس نه دنیایی پدید میآمد و نه مخلوقی.<ref>علیپور، «روحالقدس»، ص۴۳۴.</ref> بر اساس کتاب مقدس مؤمنان در هنگام توبه و [[ایمان]] روحالقدس را در مییابند. او انسانها را از آلودگیهای گناه پاک میکند و مُحرِک آنها برای زندگی مقدس است.<ref> علیپور، «روحالقدس»، ج۲۰، ص۴۳۴.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
* الهبداشتی، علی، «روحالقدس در آموزههای مسیحی و اسلام»، مجله الهیات تطبیقی، شماره سوم، ۱۳۸۹ش. | * الهبداشتی، علی، «روحالقدس در آموزههای مسیحی و اسلام»، مجله الهیات تطبیقی، شماره سوم، ۱۳۸۹ش. | ||
* حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دارالمعرفة، بیتا. | * حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دارالمعرفة، بیتا. | ||
* دیوان غزلیات حافظ. | * دیوان غزلیات حافظ. | ||
* زمخشری، محمود، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، بیروت، دارالكتاب العربی، ۱۴۰۷ق. | * زمخشری، محمود، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، بیروت، دارالكتاب العربی، ۱۴۰۷ق. | ||
* سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم، درآمدی بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، قم، کتاب طه، ۱۳۸۲ش. | * سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم، درآمدی بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، قم، کتاب طه، ۱۳۸۲ش. | ||
* سیوطی، جلالالدین، الدرالمنثور فی تفسیر بالمأثور، قم، كتابخانه | * سیوطی، جلالالدین، الدرالمنثور فی تفسیر بالمأثور، قم، كتابخانه آيةالله مرعشى نجفى، ۱۴۰۴ق، | ||
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق. | * طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق. | ||
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش. | * طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش. | ||
خط ۵۱: | خط ۵۰: | ||
* علیپور، فاطمه و محمد زارع، «روحالقدس» در دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۴ش. | * علیپور، فاطمه و محمد زارع، «روحالقدس» در دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۴ش. | ||
* فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احياء التراث العربى، ۱۴۲۰ق. | * فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احياء التراث العربى، ۱۴۲۰ق. | ||
* قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح طيّب موسوى جزائرى، قم، دارالکتاب، ۱۴۰۴ق. | * قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح طيّب موسوى جزائرى، قم، دارالکتاب، ۱۴۰۴ق. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالكتب الإسلامية، ۱۴۰۷ق. | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالكتب الإسلامية، ۱۴۰۷ق. |
ویرایش