۱۷٬۲۲۳
ویرایش
روح القدس: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (حذف منابع زائد) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
روح القدس به‌معنای روح پاک (Holy spirit)، نام یکی از موجودات مقرب الهی است که از عیب‌ها و نقص‌ها منزه است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۶۱.</ref> در کتاب‌های آسمانی [[مسیحیت]] و [[اسلام]] مصادیقی از جمله [[جبرئیل]]، اقنوم سوم، نیروی غیبی در وجود همه [[مؤمنان]]، روحی که بر [[مریم مقدس]] وارد شد، برای آن ذکر شده است.<ref>اله‌بداشتی، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام» ۱۳۸۹ش، ص۲-۴.</ref> | روح القدس به‌معنای روح پاک (Holy spirit)، نام یکی از موجودات مقرب الهی است که از عیب‌ها و نقص‌ها منزه است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۶۱.</ref> در کتاب‌های آسمانی [[مسیحیت]] و [[اسلام]] مصادیقی از جمله [[جبرئیل]]، اقنوم سوم، نیروی غیبی در وجود همه [[مؤمنان]]، روحی که بر [[مریم مقدس]] وارد شد، برای آن ذکر شده است.<ref> اله‌بداشتی، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام» ۱۳۸۹ش، ص۲-۴.</ref> | ||
بعضی دلیل این نامگذاری را به حیات‌بخشی و تقدیس قلوب مؤمنان توسط روح‌القدس مرتبط دانسته‌اند<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۷۷ش، ص۴۲۴.</ref> و به‌سبب علاقه روح‌القدس به خدا و مسیح به او نام‌های روح‌الله و روح مسیح نیز داده شده است.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه روح‌القدس.</ref><br /> | بعضی دلیل این نامگذاری را به حیات‌بخشی و تقدیس قلوب مؤمنان توسط روح‌القدس مرتبط دانسته‌اند<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۷۷ش، ص۴۲۴.</ref> و به‌سبب علاقه روح‌القدس به خدا و مسیح به او نام‌های روح‌الله و روح مسیح نیز داده شده است.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه روح‌القدس.</ref><br /> | ||
کلمه روح‌القدس چهار بار در [[قرآن]] درباره [[عیسی مسیح]] و [[پیامبر اسلام (ص)]] به کار رفته است.<ref>سوره بقره، آیات ۸۷ و ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰؛ سوره نحل، آیه ۱۰۲.</ref> | کلمه روح‌القدس چهار بار در [[قرآن]] درباره [[عیسی مسیح]] و [[پیامبر اسلام (ص)]] به کار رفته است.<ref>سوره بقره، آیات ۸۷ و ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰؛ سوره نحل، آیه ۱۰۲.</ref> این واژه در ادبیات فارسی نیز مورد استفاده قرار گرفته شده است به عنوان نمونه. | ||
این واژه در ادبیات فارسی نیز مورد استفاده قرار گرفته شده است به عنوان نمونه. | |||
{{شعر۲ | {{شعر۲ | ||
|فیض روح القدس ار باز مدد فرماید|دیگران هم بکنند آنچه مسیحا می‌کرد.<ref>دیوان حافظ، غزلیات حافظ، عزل ۱۴۳.</ref> | |فیض روح القدس ار باز مدد فرماید|دیگران هم بکنند آنچه مسیحا می‌کرد.<ref>دیوان حافظ، غزلیات حافظ، عزل ۱۴۳.</ref> | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۴: | ||
== حقیقت روح القدس == | == حقیقت روح القدس == | ||
درباره حقیقت روح‌القدس نظرات مختلفی | درباره حقیقت روح‌القدس نظرات مختلفی از سوی نظریه‌پردازان اسلامی و مسیحی ارائه شده است: | ||
* جبرئیل: تعدادی از [[مفسران]] روح‌القدس را [[جبرئیل]] دانسته و درباره نامگذاری جبرئیل به | * جبرئیل: تعدادی از [[مفسران]] روح‌القدس را [[جبرئیل]] دانسته و درباره نامگذاری جبرئیل به روح‌القدس گفته‌اند همچنان که روح بدن را زنده می‌کند جبرئیل با آوردن وحی بر [[پیامبران]] دین را زنده می‌کند<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶.</ref> و به دلیل کامل‌تر بودن روحانیتش، بر دیگر ملائکه شرافت دارد از این‌رو نام روح‌القدس بر او اختصاص یافته است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> در بعضی از روایات نیز نامگذاری جبرئیل به روح‌القدس تأیید شده است.<ref>سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۸۴؛ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۸۹، مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۲۱.</ref> | ||
* موجودی از عالم امر خدا: [[علامه طباطبایی]] روح‌القدس را موجودی غیر از [[ملائکه]] می‌داند که گاه به پاکی و گاه به امانت توصیف شده و در رساندن [[وحی]] به [[انبیا]] | * موجودی از عالم امر خدا: [[علامه طباطبایی]] روح‌القدس را موجودی غیر از [[ملائکه]] می‌داند که گاه به پاکی و گاه به امانت توصیف شده و فرشتگان را در رساندن [[وحی]] به [[انبیا]] همراهی می‌کرده است. علامه طباطبایی ذیل آیه ۸۵ [[سوره اسراء]] [[روح]] را از موجودات عینی و از عالم امر [[خداوند]] می‌داند که با کلمه «کن» یا «ایجاد» شناخته می‌شود و وجودش قائم به ذات خداوند است. این موجود گاه با ملائکه همراه می‌شود و گاه حقیقتی است که در همه انسان‌ها دمیده می‌شود و زمانی همراه با [[ایمان|مؤمنان]] یا در تماس با انبیا الهی است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۱۹۵-۱۹۸.</ref> | ||
* بزرگ [[فرشتگان الهی]]: در روایتی از [[امام صادق (ع)]] فرشته‌ای بزرگ‌تر از جبرئیل و [[میکائیل]] معرفی شده است که همراه [[پیامبر اسلام (ص)]] بوده و به او خبر می‌داده است و پس از پیامبر(ص)، همراه [[امامان شیعه]] است و آنان را قوت و توفیق می‌بخشد.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۵۴.</ref> | * بزرگ [[فرشتگان الهی]]: در روایتی از [[امام صادق (ع)]] فرشته‌ای بزرگ‌تر از جبرئیل و [[میکائیل]] معرفی شده است که همراه [[پیامبر اسلام (ص)]] بوده و به او خبر می‌داده است و پس از پیامبر(ص)، همراه [[امامان شیعه]] است و آنان را قوت و توفیق می‌بخشد.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۵۴.</ref> | ||
*[[انجیل]]: گفته شده ابن زید از مفسران روح‌القدس را [[انجیل]] دانسته همان‌گونه که در آیه ۵۲ [[سوره شوری]] بر [[قرآن]] نیز کلمه روح اطلاق شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | *[[انجیل]]: گفته شده ابن زید از مفسران روح‌القدس را [[انجیل]] دانسته همان‌گونه که در آیه ۵۲ [[سوره شوری]] بر [[قرآن]] نیز کلمه روح اطلاق شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | ||
*[[اسم اعظم]]: برخی از مفسران منظور از روح‌القدس را اسم اعظم | *[[اسم اعظم]]: برخی از مفسران منظور از روح‌القدس را اسم اعظم خدا می‌دانند که [[عیسی مسیح]] با آن مردگان را زنده می‌کرد.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | ||
* عقل فعال: روح‌القدس در نگاه [[فارابی]]، [[شیخ اشراق]] و [[میرداماد]] از فلاسفه مسلمان به عنوان عقل فعال که صورت‌بخش جهان ماده است شناخته می‌شود و در نزد [[ابن سینا]] و [[ملاصدرا]] روح‌القدس، جبرئیل و عقل فعال یکی | * عقل فعال: روح‌القدس در نگاه [[فارابی]]، [[شیخ اشراق]] و [[میرداماد]] از فلاسفه مسلمان به عنوان عقل فعال که صورت‌بخش جهان ماده است شناخته می‌شود و در نزد [[ابن سینا]] و [[ملاصدرا]] روح‌القدس، جبرئیل و عقل فعال یکی هستند.<ref>اله‌بداشتی، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام»، ۱۳۸۹ش، ص۴.</ref><br /> | ||
* روح الارواح: در برخی از آثار [[عرفا]]، از روح‌القدس به عنوان روح الارواح نام برده شده که مخلوق خدا نیست بلکه وجهی خاص از وجوه حق است که | * روح الارواح: در برخی از آثار [[عرفا]]، از روح‌القدس به عنوان روح الارواح نام برده شده که مخلوق خدا نیست بلکه وجهی خاص از وجوه حق است که وجودش به آن قائم است. آنها بر اساس آیه ۲۹ [[سوره حجر]] که خدا هنگام خلق انسان از روح خود در او دمید، روح‌القدس را همان روح‌الله می‌دانند که روح مخلوقات به ان قائم است.<ref>حیدر آملی، جامع الاسرار، ۱۳۴۷ش، ص۶۸۸-۶۹۰، علی‌پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ص۴۳۳-۴۳۷.</ref> | ||
* اقنوم سوم: در ادبیات [[مسیحی]] روح‌القدس، اقنوم سوم از اقانیم سه‌گانه «پدر، پسر و روح‌القدس» است که در مرتبه‌‌ای متأخر از پدر و پسر قرار می‌گیرد و برای کمک و همراهی [[عیسی مسیح]] فرستاده شد. روح‌القدس نزد مسیحیان شخصیتی الهی دارد و دارای | * اقنوم سوم: در ادبیات [[مسیحی]] روح‌القدس، اقنوم سوم از اقانیم سه‌گانه «پدر، پسر و روح‌القدس» است که در مرتبه‌‌ای متأخر از پدر و پسر قرار می‌گیرد و برای کمک و همراهی [[عیسی مسیح]] فرستاده شد. روح‌القدس نزد مسیحیان شخصیتی الهی دارد و دارای فکر، احساس، اراده و... است.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۷۷ش، ص۷۴.</ref> متکلمان مسیحی درباره الوهیت روح‌القدس اختلاف‌نظر دارند. بعضی از آنان که به «مخالفان روح‌القدس» شهرت داشتند شخصیت الهی روح‌القدس را انکار می‌کردند.<ref>مک گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> برخی دیگر بر این اعتقاد بودند که روح‌القدس موجود مستقلی نیست بلکه تجلی خدا است و الوهیت آن را مورد تأکید قرار می‌دهند.<ref>سلیمانی اردستانی، درآمد بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> | ||
== وظایف روح القدس == | == وظایف روح القدس == | ||
در [[قرآن کریم]]، [[کتاب مقدس]] و [[احادیث]] وظایفی به روح‌القدس نسبت داده شده است. | در [[قرآن کریم]]، [[کتاب مقدس]] و [[احادیث]] وظایفی به روح‌القدس نسبت داده شده است. | ||
* آفرینش موجودات: در [[کتاب مقدس]] از جمله کارهایی که به روح‌القدس نسبت داده شده است نقش او در آفرینش موجودات، حیوانات و انسان است. | * آفرینش موجودات: در [[کتاب مقدس]] از جمله کارهایی که به روح‌القدس نسبت داده شده است نقش او در آفرینش موجودات، حیوانات و انسان است. برخی از [[مسیحیان]] معتقدند بدون روح‌القدس نه دنیایی پدید می‌آمد و نه مخلوقی و نه انسانی.<ref>علی‌پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ص۴۳۴.</ref> | ||
* ابلاغ وحی به [[پیامبران]]: بنابر اینکه روح القدس [[جبرئیل]] یا بالاتر از ملائکه باشد انتقال، ابلاغ و القاء پیام خدا به پیامبران از وظایف روح القدس بوده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۸۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق.</ref> | * ابلاغ وحی به [[پیامبران]]: بنابر اینکه روح القدس [[جبرئیل]] یا بالاتر از ملائکه باشد انتقال، ابلاغ و القاء پیام خدا به پیامبران از وظایف روح القدس بوده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۸۰؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق.</ref> | ||
* موید و کمک‌کننده پیامبران و اولیای الهی: تقویت و همراهی پیامبران در انجام وظیفه رسالت از وظایف روح‌القدس است. در سه [[آیه]] از [[قرآن]]<ref>سوره بقره، آیات ۸۷، ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه۱۱۰.</ref> روح‌القدس موجودی است که خداوند به وسیله او [[عیسی مسیح]] را مورد تأیید قرار داده و بنابر نظر [[مفسران]] تأیید در اینجا به معنای تقویت خواهد بود.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷.</ref> بعضی از [[روایات]] روح‌القدس را حافظ پیامبران از انجام [[گناهان]] و [[کبائر]] دانسته‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۲۵، ص۵۴-۵۵.</ref> همچنین بر اساس برخی روایات، [[فاطمه زهرا(س)]] تأیید خاص روح‌القدس را همراه خود داشته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۹۷.</ref> همراهی روح‌القدس با رسول اکرم(ص) و امامان معصوم و عدم برگشت به آسمان نیز مضمون برخی از روایات است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۶۰-۶۱.</ref> در نهایت نزول روح‌القدس همراه دیگر ملائکه در [[شب قدر]] بر قلب پیامبر(ص) و بعد از او بر قلب [[امامان شیعه]] مورد تأکید روایات<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۱۴.</ref> و مفسران قرار گرفته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۱۸۶.</ref> | * موید و کمک‌کننده پیامبران و اولیای الهی: تقویت و همراهی پیامبران در انجام وظیفه رسالت از وظایف روح‌القدس است. در سه [[آیه]] از [[قرآن]]<ref>سوره بقره، آیات ۸۷، ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه۱۱۰.</ref> روح‌القدس موجودی است که خداوند به وسیله او [[عیسی مسیح]] را مورد تأیید قرار داده و بنابر نظر [[مفسران]] تأیید در اینجا به معنای تقویت خواهد بود.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷.</ref> بعضی از [[روایات]] روح‌القدس را حافظ پیامبران از انجام [[گناهان]] و [[کبائر]] دانسته‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۲۵، ص۵۴-۵۵.</ref> همچنین بر اساس برخی روایات، [[فاطمه زهرا(س)]] تأیید خاص روح‌القدس را همراه خود داشته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۹۷.</ref> همراهی روح‌القدس با رسول اکرم(ص) و امامان معصوم و عدم برگشت به آسمان نیز مضمون برخی از روایات است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۶۰-۶۱.</ref> در نهایت نزول روح‌القدس همراه دیگر ملائکه در [[شب قدر]] بر قلب پیامبر(ص) و بعد از او بر قلب [[امامان شیعه]] مورد تأکید روایات<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۱۴.</ref> و مفسران قرار گرفته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۱۸۶.</ref> | ||